Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Poradnik maturzysty: Notatka syntetyzująca - wzór, schemat, przykład od CKE i przydatne zwroty

Magdalena Konczal
Magdalena Konczal
Maturzyści na egzaminie dojrzałości w formule 2024 będą musieli zmierzyć się z notatką syntetyzującą. Czym ona jest i jak ją napisać?
Maturzyści na egzaminie dojrzałości w formule 2024 będą musieli zmierzyć się z notatką syntetyzującą. Czym ona jest i jak ją napisać? pexels/ picjumbo.com
Notatka syntetyzująca to nowa forma wypowiedzi, która od niedawna występuje na maturze. Większość uczniów egzamin dojrzałości 2024 napisze w nowej formule (formuła 2023). W związku z tym jednym z zadań, które pojawią się w arkuszu, jest napisanie notatki syntetyzującej. Sprawdź najważniejsze zasady, schemat tworzenia wypowiedzi krok po kroku, wzór, zwroty przydatne przy pisaniu, cechy, a także przykładową i wzorcową notatkę syntetyzującą podana przez CKE.

Spis treści

Czym jest notatka syntetyzująca i jakie są jej cechy?

Notatka syntetyzująca jest krótką formą wypowiedzi, w której w rzeczowy sposób przedstawiono informacje na dany temat. W maturalnym arkuszu pokazowym z języka polskiego (matura 2023) znalazło się polecenie, zgodnie z którym uczniowie mają napisać właśnie wypowiedź tego typu na podstawie dwóch tekstów. Takie zadanie pojawiło się również w majowym arkuszu maturalnym 2023.

człowiek pisze coś w zeszycie.
Ten schemat i zasady warto znać. 123 RF/ zdjęcie seryjne

Jak napisać notatkę syntetyzującą? Zgodnie z informacjami przekazywanymi przez CKE musi ona liczyć 60-90 wyrazów i zawierać konkretne elementy:

  • zestawienie poglądów autora/autorów, które dotyczyć będzie analizowanego zagadnienia,
  • porównanie stanowisk autorów,
  • ogólny wniosek płynący z tekstów i tematu.

Notatka syntetyzująca:

  • powinna być rzeczowa,
  • musi zawierać jedynie najważniejsze informacje na dany temat,
  • koncentruje się na wychwyceniu podobieństw/różnic w podejściu autorów do danego tematu,
  • jest spójnym tekstem,
  • zawiera parafrazy, uogólnienia i synonimy.

Przykładowa notatka syntetyzująca na maturze oraz zasady oceniania według CKE

W odpowiedziach do arkusza pokazowego (matura 2023) została zamieszczona przykładowa notatka syntetyzująca, a w samym arkuszu polecenie:

Na podstawie obu tekstów napisz syntetyzującą notatkę na temat: działania sprzyjające rozwojowi nauki. Twoja wypowiedź powinna liczyć 60-90 wyrazów.

Przykład notatki syntetyzującej. Wypowiedzi ocenione na 3 punkty za treść:
Isaacson w swoim tekście przedstawił Leonarda da Vinci jako naukowca, który zapoczątkował konieczność dialogu doświadczenia i teorii w badaniach naukowych. Autor tekstu uznał ten związek za niezbędny warunek rozwoju nauki. Steinhaus pisze natomiast o konieczności współpracy przyrodników z matematykami, gdyż to ona jest warunkiem postępu w nauce służącej opisowi rzeczywistości. W ten sposób w obu tekstach udokumentowano postulat dialogu empirii i teorii, który przekłada się na podstawy współczesnej rewolucji naukowej. (70 wyrazów)

W obu tekstach podkreślono korzyści wynikające z dbałości o różnorodność językową na świecie. Justyna Olko zwraca uwagę, że dbałość o zachowanie różnych języków lokalnych stanowi gwarancję bioróżnorodności, ponieważ zachowanie siedlisk małych grup mówiących lokalnymi językami chroni przed dewastacją albo likwidacją tych obszarów, a więc również przed niszczeniem wielu gatunków roślin i zwierząt. Natomiast z tekstu Katarzyny Kutyłowskiej wynika, że wielojęzyczność kształtuje mechanizmy umysłowe i zachowania, które ułatwiają naukę języków, co w następstwie wpływa na efektywność komunikacji między
ludźmi.
(78 wyrazów)

Sprawdź przykłady pracy i dokładne kryteria oceniania według CKE:

Za notatkę syntetyzującą można otrzymać maksymalnie 4 punkty. 3 z nich są za treść, a 1 za poprawność stylistyczną, ortograficzną i interpunkcyjną.

Co to jest parafraza?

Parafraza to inaczej omówienie. Stosuje się ją, gdy chcemy opisać innymi słowami to, co autor przekazał w danym tekście. W przypadku notatki syntetyzującej warto zastosować parafrazę, by znacząco skondensować naszą wypowiedź (musimy zmieścić się w danym limicie słów). Jeśli więc w tekście jeden z autorów stworzył długi wywód na temat tego, że podróż reporterska znacząco różni się od turystycznej, my jako twórcy notatki syntetyzującej musimy znacznie okroić jego przemyślenia, a jednocześnie w swojej wypowiedzi zachować ogólny sens tekstu.

Ile słów ma notatka syntetyzująca?

Warto pamiętać, że pisząc notatkę syntetyzującą na maturze 2024, musimy zmieścić się w określonym limicie słów. Taka wypowiedź nie może zawierać mniej niż 60 i więcej niż 90 słów. Bardzo ważne jest więc to, by zwięźle, a zaraz rzeczowo przedstawić dany temat.

Jak napisać notatkę syntetyzującą? Sprawdź poradnik krok po kroku

Notatka syntetyzująca nie jest trudną do napisania formą wypowiedzi, warto jednak poznać jej schemat, a także pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Jak ją napisać? Wyjaśniamy krok po kroku.

  1. Zaczynamy od dokładnego zapoznania się najpierw z poleceniem, a później z tekstami. Warto zanotować własnymi słowami (np. w brudnopisie) najważniejsze myśli płynące z tekstów.
  2. Piszemy notatkę syntetyzującą, pamiętając o odpowiednim poziomie uogólnienia i stosowaniu parafraz. Pod kątem analizowanego przez nas tematu zamieszczamy opinię pierwszego autora tekstu, a następnie drugiego.
  3. W zakończeniu zestawiamy ze sobą punkty widzenia przedstawione przez konkretnych autorów i podsumowujemy naszą wypowiedź.
  4. Sprawdzamy liczbę słów. Pamiętajmy, że notatka ma zawierać od 60 do 90 słów. Warto więc skrócić ją lub wydłużyć, gdy jest taka potrzeba.
  5. Zwróćmy uwagę, czy w naszej wypowiedzi nie ma błędów stylistycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych.

Notatka syntetyzująca – wzór

Niektórzy uczniowie poczują się pewniej, gdy dowiedzą się, jak wygląda schemat notatki syntetyzującej. Przedstawiamy go poniżej:

  • Autor/nazwisko autora w tekście zauważa/dowodzi/przekonuje, że…
  • Z kolei (nazwisko autora) w tekście pt. (tytuł tekstu) podkreśla/zaznacza/przekonuje, że…
  • Punkty wspólne lub rozbieżne w stanowiskach autorów (np. Sposoby mówienia o... (literaturze, podróżach, nauce itd.) diametralnie się od siebie różnią/są do siebie zbliżone.
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Poradnik maturzysty: Notatka syntetyzująca - wzór, schemat, przykład od CKE i przydatne zwroty - Strefa Edukacji

Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska