Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Tędy kiedyś płynęła Wisła! Od koryta Starej Wisły przez zadrzewioną aleję po zakorkowaną arterię. Poznajesz to miejsce? 27.09

Karina Czernik
Karina Czernik
Jak było, zanim zaczęto poszerzać ul. Dietla, zabierając kolejne tereny zielone? Lub kiedy pod dzisiejszym wiaduktem kolejowym nad ul. Grzegórzecką płynęła Wisła? Zobaczcie niezwykłe archiwalne zdjęcia>>>
Jak było, zanim zaczęto poszerzać ul. Dietla, zabierając kolejne tereny zielone? Lub kiedy pod dzisiejszym wiaduktem kolejowym nad ul. Grzegórzecką płynęła Wisła? Zobaczcie niezwykłe archiwalne zdjęcia>>>ANK/MHK/PPG
Niegdyś wzdłuż obecnych ul. Józefa Dietla i Al. Daszyńskiego biegł główny (w Krakowie) nurt Starej Wisły. Po tym, jak zdecydowano zasypać koryto rzeki, w jego miejscu powstała zadrzewiona aleja nazwana Plantami Dietlowskimi. Swój parkowy charakter ulica Dietla ostatecznie utraciła w 1970 r. Wiemy, jak teraz wygląda ta okolica. A jak było, zanim zaczęto poszerzać jezdnię, zabierając kolejne tereny zielone? Lub kiedy pod dzisiejszym wiaduktem kolejowym nad ul. Grzegórzecką płynęła Wisła? Zobaczcie niezwykłe archiwalne zdjęcia.

Stara Wisła

Stara Wisła była północnym odgałęzieniem Wisły. Od XIV do XVI wieku odgałęzienie to stanowiło główny nurt rzeki na terenie miasta, przebiegający wzdłuż obecnej ul. Józefa Dietla i Al. Daszyńskiego, oddzielając Stradom od Kazimierza.

Wisła (szeroki niebieski pas) oraz Stara Wisła (węższy niebieski pas). Obecnie w śladzie Starej Wisły ciągną się ul. Dietla i Al. Daszyńskiego / Plan
Wisła (szeroki niebieski pas) oraz Stara Wisła (węższy niebieski pas). Obecnie w śladzie Starej Wisły ciągną się ul. Dietla i Al. Daszyńskiego / Plan Krakowa, Podgórza i najbliższej okolicy, 1848 r. wody.gov.pl

U jej początku znajdowała się sporych rozmiarów wyspa, ujęta ramionami Wisły (zwana Kępą). Na Starej Wiśle, w osi dzisiejszych ulic Stradomskiej i Krakowskiej, znajdował się jedyny w średniowiecznym Krakowie stały most, zwany Królewskim (obecnie nieistniejący).

Most Królewski – rycina Józefa Brodowskiego z 1820 r. Widok na Kazimierz, widoczne kościoły Bożego Ciała (po lewej) i św. Katarzyny (ponad mostem)
Most Królewski – rycina Józefa Brodowskiego z 1820 r. Widok na Kazimierz, widoczne kościoły Bożego Ciała (po lewej) i św. Katarzyny (ponad mostem) domena publiczna
Most Królewski w Krakowie - pozostałości zachodniego przyczółka (od strony Stradomia), wydobyte podczas remontu skrzyżowania ulicy Dietla, Stradomskiej
Most Królewski w Krakowie - pozostałości zachodniego przyczółka (od strony Stradomia), wydobyte podczas remontu skrzyżowania ulicy Dietla, Stradomskiej i Krakowskiej - stan na 11 października 2019 Mach240390, CC BY 4.0 , via Wikimedia Commons

Więcej w galerii:

W 1655 r. podczas oblężenia Krakowa przez wojska szwedzkie, rzekę Prądnik (której wody zasilały koryto Starej Wisły) skierowano na wschód z ujściem do Wisły w rejonie Dąbia. Działania te sprawiły, że Stara Wisła zaczęła przeobrażać się w zamulony kanał ściekowy Kazimierza i Stradomia, powodujący zagrożenie dla zdrowia mieszkańców (świadczą o tym liczne epidemie cholery w latach 1849 - 1873).

Podejmowano próby oczyszczenia koryta - w 1818 roku przebito kanał na teren „Kępy”, korygując bieg początkowego odcinka koryta i umożliwiając silniejszy przepływ świeżej wody. W latach 1854–55 wybudowano nad rzeką drewniany most, w 1863 roku przebudowano go na ceglany (obecnie przebudowywany wiadukt kolejowy nad ulicą Grzegórzecką).

W 1873 roku Rada Miejska zdecydowała o całkowitym zasypaniu koryta Starej Wisły.

Planty Dietlowskie

Prace przy zasypywaniu koryta trwały od 1878 do 1880 roku. W miejscu dawnego koryta rzeki powstała zadrzewiona aleja nazwana Plantami Dietlowskimi (pomysłodawcą utworzenia w tym miejscu spacerowych plant był ówczesny prezydent miasta Józef Dietl). Pozostałością po Starej Wiśle jest dziś nazwa ulicy Starowiślnej oraz most wybudowany nad dawnym korytem rzeki u zbiegu ulic Dietla, Blich i Grzegórzeckiej obecnie przebudowywany (w większości został rozebrany).

Po prawej most kolejowy nad Starą Wisłą, ok. 1865 r.; po lewej obiekt w trakcie przebudowy, stan prac sierpień 2022
Po prawej most kolejowy nad Starą Wisłą, ok. 1865 r.; po lewej obiekt w trakcie przebudowy, stan prac sierpień 2022 PKP PLK/Archiwum Narodowe w Krakowie

Parkowa zieleń została zniszczona w trakcie I wojny światowej m.in. z powodu budowy rowów strzeleckich. W latach 20. XIX w. częściowo odrestaurowano roślinność według projektu Aleksandra Gauzego, inspektora ogrodów miejskich.

Przez kolejne lata jednak potrzeby komunikacyjne Krakowa rosły, więc trzeba było stopniowo zawężać tereny zielone, by poszerzać jezdnię. Swój parkowy charakter ulica ostatecznie utraciła w 1970 r. po wybudowaniu torowiska tramwajowego w stronę Mostu Grunwaldzkiego.

Niegdyś było tu koryto Starej Wisły, później zadrzewiona aleja. A teraz?

Sięgnij po więcej niesamowitych archiwalnych zdjęć. Przejdź do galerii:

Źródło: dawnemapykrakowa.pl

Największe pożary we Francji od stu lat

od 16 lat

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska