Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Nowa Huta przeszłości: nowoczesny szklany dom, eksperymentalny Blok Francuski i tzw. "helikopter", czyli najlepszy dom do życia

Karina Czernik
Karina Czernik
Henryk Hermanowicz, MHK/ Joanna Urbaniec
Blok Szwedzki był powiewem nowoczesności, pierwszym niesocrealistycznym budynkiem w Nowej Hucie. Blok Francuski zwany był budynkiem eksperymentalnym. Charakterystyczne gięte szyby w narożnikach parteru możemy zobaczyć do dzisiaj. Natomiast w słynnym "helikopterze", charakteryzującym się "poodwilżową" formą, mieściła się między innymi kultowa cukiernia, oficjalnie zwana "Ciastkarnią Bambo". Zobacz Nową Hutę przeszłości. Tak dawniej prezentowały się doskonale znane dzisiaj budynki. Zobacz archiwalne zdjęcia.

Blok Szwedzki - zwany blokiem Ingardenów lub szklanym domem. Powiew nowoczesności

Blok Szwedzki (os. Szklany Domy 1) wybudowany został przy dzisiejszej al. Przyjaźni. Według pierwotnych planów tę część założenia urbanistycznego oznaczono symbolem B-32. Budynek był dziełem czołowych projektantów krakowskiego Miastoprojektu - Janusza i Marty Ingardenów. Projekt był opracowywany od października 1956 do listopada 1957 i następnie realizowany do lipca 1959 r. Kolorowy blok stanowił wówczas przykład nowoczesnej awangardowej architektury (był pierwszym niesocrealistycznym budynkiem w Nowej Hucie).

Budynek wyróżniał się kolorową elewacją oraz zdecydowanie większą powierzchnią przeszkleń niż w innych podobnych budynkach, dzięki czemu do mieszkań wpadały duże ilości światła. Loggie ułożone były w charakterystyczny wzór.

"Blok ten w rogu placu zieleńca łamie się pod kątem ok. 30° i wchodzi swym przedłużeniem w obrzeżną zabudowę ulicy. W tej części bloku cały parter zajmują sklepy, nad którymi znajduje się pięć kondygnacji mieszkań w czterech sekcjach — 40 mieszkań 2 PK i 20 mieszkań PK. Ta część bloku łączy się poprzez trójkątną w planie przewiązkę z główną częścią bloku o 7 kondygnacjach mieszkalnych w 10 sekcjach. Znajduje się tam 140 mieszkań 2 PK i 70 mieszkań PK" - czytamy w czasopiśmie "Architektura" (1960 r. wydanie styczniowe).

Każde z 90 typowych mieszkań PK miało 37,17 mkw. oraz każde ze 180 identycznych mieszkań typu 2 PK miało 55,36 mkw. powierzchni (bez loggii).

W parterze przedłużenia bloku mieszkalnego mieściły się sklepy: pasmanteryjny, nasienno-warzywniczy, drogeria i sklep motoryzacyjny. Wszystkie miały interesujące wnętrze opracowane w pracowni wnętrz krakowskiego Miastaprojektu. Meble
Ireny Pać-Zaleśnej w sklepie motoryzacyjnym zdecydowanie wysuwały się na pierwszy plan.

Udany eksperyment - Blok Francuski

Blok Francuski (blok nr 10 na osiedlu B31 przy al. Przyjaźni; lata budowy - 1957–1959) zaprojektowany został przez Kazimierza Chodorowskiego. Budynek stanął naprzeciw Bloku Szwedzkiego, zwany był wówczas "blokiem eksperymentalnym". Dlaczego? Jego budowa realizowana była z użyciem nowej technologii betonów odpowietrzanych. Natomiast przydomek "francuski" zawdzięcza awangardowo urządzonym wnętrzom lokali handlowo-usługowych na parterze. Swoją siedzibę miało tu biuro turystyczne Orbis i Klub PTTK oraz salon meblowy.

Charakterystyczne były także widoczne w elewacji podziały konstrukcyjne, okrągłe zewnętrzne słupy oraz istniejące do dzisiaj gięte szyby w narożnikach parteru.

"Helikopter" - najlepszy dom do życia

"Helikopter" - blok nr 7 (obecnie nr 8) - powstał na osiedlu Centrum D-31 w latach 1957-1959. Autorami projektu byli Kazimierz Chodorowski i Stefan Golonka. Budynek - który wyrósł tuż przy socrealistycznej zabudowie placu Centralnego - wyróżniał się „poodwilżową” formą. "Helikopter" otrzymał pierwsze miejsce w plebiscycie tygodnika Głos Nowej Huty na najlepszy dom mieszkalny w dzielnicy.

Dziesięciopiętrowy punktowiec w poziomie parteru otoczony został pawilonem handlowo-usługowym o szklanej elewacji. Mieściła się w nim między innymi cukiernia, która oficjalnie zwana była „Ciastkarnią Bambo”. Poza lokalami mieszkalnymi z dużymi oknami i loggiami, posiadał on obszerne pracownie artystyczne - czytamy na stronie szlakmodernizmu.pl.

.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

SIM Zagłębie inwestycje pow. zawierciański

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska