- Auschwitz nie spadło z nieba. Może się to nawet wydawać banalne stwierdzenie, ale jest to bardzo głęboki, ważny do zrozumienia skrót myślowy - mówił Marian Turski, były więzień, historyk i dziennikarz żydowskiego pochodzenia. Opisał Berlin z początku lat 30., gdzie w dzielnicy zamieszkanej przez inteligencję niemiecką pochodzenia żydowskiego, kolejno pokazywały się zakazy dla Żydów. Na początek - że nie wolno im siadać na ławkach w parku, następnie - wchodzić na basen, potem - że Żydom sprzedawany jest chleb i produkty żywnościowe tylko po godzinie 17 itd. - Uwaga: oswajamy się z myślą, że można kogoś wykluczyć, stygmatyzować. Stopniowo, z dnia na dzień, ludzie zaczynają się oswajać z tym: i ofiary, i oprawcy, i świadkowie - podsumowywał taką sytuację Marian Turski. Jak stwierdził, wszyscy zaczynają wtedy przywykać do idei, że ta mniejszość, to ludzie inni, obcy, ludzie, którzy roznoszą zarazki, epidemie. - To już jest straszne, niebezpieczne, to jest początek tego, co za chwilę może nastąpić - podkreślał. - Auschwitz dreptał, zbliżał się małymi kroczkami, aż stało się to, co stało się tutaj - stwierdził też były więzień.
- Nie bądźcie obojętni, kiedy widzicie kłamstwa historyczne. Nie bądzie obojętni, kiedy widzicie, że przeszłośc jest naciągana do aktualnych potrzeb polityki. Nie bądźcie obojętni, kiedy jakakolwiek mniejszość jest dyskryminowana - mówił też Marian Turski. - Nie bądźcie obojętni, kiedy jakakolwiek władza narusza przyjęte umowy społeczne, już istniejące. (...) Nie bądźcie obojętni, bo ani się obejrzycie, jak na was, na waszych potomków jakieś Auschwitz spadnie z nieba.