Rynek Podziemny świętuje 11-lecie. To miał być turystyczny hit Krakowa. Jak jest?

FLESZ - Wyższe mandaty działają. Kierowcy jeżdżą wolniej

Blisko 700 eksponatów, ok. 500 elektronicznych odwzorowań zabytków, ok. 600 rekonstrukcji 3D, 13 filmów, 7 manekinów i makiet tworzy stałą ekspozycję muzeum Rynku Podziemnego. „Śladem europejskiej tożsamości Krakowa” to multimedialne widowisko - podróż w czasie, w której można poczuć atmosferę panującą na średniowiecznym rynku. Zwiedzający po raz pierwszy zobaczyli ją 24 września 2010 roku. Od tego czasu ekspozycja zmieniła się w bardzo niewielkim stopniu.

- W 2020 r. wymieniliśmy sprzęt multimedialny na nowy, dostosowany do obowiązujących standardów

– informuje Krzysztof Haczewski z Muzeum Krakowa, którego jednym z oddziałów jest Rynek Podziemny.

Podziemia Rynku Głównego znajdują się pod wschodnią częścią płyty Rynku. Zajmują powierzchnię ponad 6 tys. mkw, z czego sam rezerwat archeologiczny - blisko 4 tys. mkw. Powstanie tej interaktywnej wystawy umożliwiły badania archeologiczne, które prowadzono w latach 2005-2010, a które przyniosły wiele niespodzianek, co, choć od dawna wiadomo było, że pod płyta Rynku znajduje się ten „drugi”, starszy, brakowało szczegółowych badań. Podczas prac w latach 2005-2010 odkryto, min. średniowieczny bruk, o którym wcześniej archeolodzy nie wiedzieli.

Dziś podziemny szlak turystyczny wiedzie pomiędzy kamiennymi i ceglanymi murami piwnic dawnych obiektów handlowych, takich jak: Kramy Bolesławowe, Kramy Bogate, Waga Wielka i Sukiennice.

Rynek Podziemny miał być turystycznym hitem i rzeczywiście jeszcze długo po otwarciu do muzeum ustawiały się kolejki chętnych, by zobaczyć średniowieczne miasto i jego zabytki, gwiazdy wystawy: srebrny denar bity przez Władysława Łokietka w początkach XIV wieku, jedwabną sakiewkę z XIV wieku, ważący prawie 700 kg tzw. bochen ołowiu z niezwykle ciekawymi oznaczeniami odnoszącymi się do jego pochodzenia, właściciela i wagi, rękojeść noża wyrzeźbioną w kości na kształt postaci ludzkiej, pochodzące z Bizancjum ozdoby, narzędzia, monety, biżuterię. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom można się tu przenieść w czasie.

Jak podaje Muzeum Krakowa, do 2020 roku podziemne muzeum odwiedziło niemal 4 mln osób z całego świata. Jak zmieniła sytuację muzeum pandemia?

- W 2021 roku Rynek Podziemny zwiedziło prawie 175 tys. zwiedzających, w tym 32,5 tys. gości zagranicznych. Stanowiło to połowę ogólnej liczby zwiedzających w czasach przed pandemią - w 2019 odwiedziło prawie 360 tys. - wyjaśnia Krzysztof Haczewski. - Jeżeli chodzi zaś o porównanie z rokiem 2020, pierwszym rokiem pandemii, to widzimy wzrosty. W 2020 r. Rynek Podziemny odwiedziło 114,5 tys, zwiedzających, czyli w 2021 r zanotowaliśmy blisko 60 proc. wzrost.

W ostatnich latach, muzeum odwiedzali głównie goście z kraju – to tendencja, którą zanotowały także inne krakowskie muzea, w tym Zamek na Wawelu.

- Rynek Podziemny w okresie pandemii jest najczęściej odwiedzanym oddziałem Muzeum Krakowa, oraz liderem jak chodzi o procent frekwencji przed pandemią. Liczymy, że wraz ze wzrostem szczepień ta tendencja wzrostowa się utrzyma i już wkrótce będziemy mogli znowu gościć u siebie więcej osób zainteresowanych poznaniem dziejów Krakowa średniowiecznego – dodaje Krzysztof Haczewski.

Muzeum kosztowało blisko 38 mln zł, ale do tej kwoty należy dorzucić jeszcze spore wydatki na likwidowanie przecieków powodowanych przez nieszczelności w płycie Rynku. Już po roku od otwarcia usuwano przecieki w okolicy fontanny. Problem zaczął się powtarzać i dotykał nie tylko podziemne muzeum. Tego lata podczas intensywnych opadów ucierpiała należąca do Teatru Ludowego Scena Pod Ratuszem

- W ostatnich latach Zarząd Dróg Miasta Krakowa przeprowadził uszczelnienie płyty Rynku Głównego, co znacząco poprawiło sytuację w oddziale Muzeum Krakowa Rynek Podziemny. W czasie intensywnych opadów zeszłego lata, gdy zalało Scenę Pod Ratuszem, w Rynku Podziemnym zanotowaliśmy jedynie kilka miejsc o zwiększonej wilgotności, nie stwarzających problemów dla ruchu zwiedzających – informuje Muzeum Krakowa.

Na pytanie o rentowność oddziału Muzeum Krakowa odpowiada, że - zgodnie z ustawą o muzeach - nie są one instytucjami nastawionymi na przynoszenie zysku.

- Przed 2020 r. spokojnie mogliśmy mówić, że Rynek Podziemny jest oddziałem przynoszącym Muzeum istotny przychód.  Choć od wybuchu pandemii to Rynek jest najchętniej odwiedzanym naszym oddziałem (wcześniej była to Fabryka Emalia Oskara Schiendlera), to jednak całościowy spadek liczby zwiedzających odbił się mocno na finansach Muzeum Krakowa. Z pewnością dobra frekwencja w Rynku Podziemnym pomagała nam w okresie ostatnich dwóch lat – wyjaśnia Krzysztof Haczewski.

„W styczniu 2022 r. już po raz jedenasty w ramach święta oddziału Rynek Podziemny drążymy miasto w poszukiwaniu różnych tematów związanych z Krakowem. Od trzech lat towarzyszą nam w tym żywioły. Teraz przyszedł czas na kolejny z nich – ziemię” – zapowiada muzeum.

W tym roku, w ramach urodzin, Podziemny Rynek zaprasza na zwiedzanie Muzeum Geologicznego ING PAN.

„Przyjrzymy się ziemi z punktu widzenia geodetów, geografów, artystów, a także historyków oraz historyków sztuki. Dzięki życzliwości Muzeum Geologicznego ING PAN udamy się w fascynującą podróż do wnętrza ziemi, a wiosną poznamy sekrety krakowskich ogrodów” – zachęcają muzealnicy.

Specjalne oprowadzanie odbędzie się w najbliższą sobotę, 15 stycznia o godz. 10.30. Na wszystkie wydarzenia obowiązuje wcześniejsza rezerwacja miejsc w Centrum Obsługi Zwiedzających (e-mail: [email protected], tel. 12 426 50 60) – (liczba miejsc ograniczona). Udział w wydarzeniach jest bezpłatny.

Zapowiadane warsztaty dla najmłodszych zostały, ze względów pandemicznych, przełożone.

18 stycznia w muzeum odbędzie się wykład geografki i przewodniczki Katarzyny Matusik-Nowickiej na temat trzęsień ziemi w Krakowie, bo choć miasto leży z dala od obszarów sejsmicznych, w przeszłości było nawiedzane przez trzęsienia ziemi. Początek o godz. 17.30.

Kraków zajmuje ważne miejsce na napie dziejów geodezji. W czasie wykładu „Na miarę Krakowa... czyli miasto okiem geodety” (25.01, godz. 17.30, Rynek Podziemny), który poprowadzi Mariusz Meus dowiemy się m.in. co łączy nasze miasto z Paryżem, Londynem i Waszyngtonem, czym są tajemnicze medaliony na ścianach krakowskich kamienic oraz wiele innych geodezyjnych ciekawostek.

W programie znalazł się również wykład historyczki sztuki dr Katarzyna Moskal dotyczący garncarzy i ich wyrobów (1.02, godz. 17.30).

Od 11 stycznia do 1 lutego w holu Pałacu Krzysztofory będzie prezentowana wystawa fotografii Jurka Łobazy „Drążenie miasta. Ziemia”. Fotografie prezentują wizualne skojarzenia z przyrodą w kolejnych sezonach i stanowią obraz zmian ekologicznych powodowanych przez rozwój cywilizacji.

14 maja muzeum zaprosi również na spacer „Krakowskie ogrody i parki”, który poprowadzi Anna Warzecha – przewodniczka po Krakowie.

Muzeum Krakowa informuje, że „w związku z wprowadzonymi z dniem 1 grudnia 2021 r. obostrzeniami dotyczącymi ograniczenia liczby osób zwiedzających wystawy i biorących udział w wydarzeniach edukacyjnych, a także wyłączenia spod tych ograniczeń osób zaszczepionych przeciwko Covid-19 - Muzeum umożliwiać będzie osobom zaszczepionym zwiedzanie oraz udział w wydarzeniach poza obowiązującymi limitami po przedstawieniu przez nie certyfikatu zaszczepienia”.