Szczodraki na święto Trzech Króli. Co to są szczodraki i dlaczego warto odkurzyć zapomnianą tradycję [PRZEPIS]

Dzień Objawienia Pańskiego, powszechnie znany jako Trzech Króli to ważne święto chrześcijańskie. W Polsce i na całym świecie tego dnia organizowane są parady i orszaki, które przechodzą ulicami miast. Towarzyszą im modlitwy, śpiewy czy koncerty, a także specjalnie przygotowywane potrawy.

• Francuzi na ten dzień przygotowują specjalne ciasto – galette des rois – czyli placek migdałowy, w którym ukrywają figurkę-niespodziankę przynoszącą szczęście. Coraz częściej można także dostać je w Polsce: w sklepach, piekarniach czy kawiarniach, ale jest też bardzo proste do samodzielnego wykonania.
• Hiszpanie przygotowują drożdżowe ciasto, z którego formują pierścień (roscón de reyes). Również ukrywają w nim niewielki podarek (sorpresa, czyli z hiszpańskiego niespodzianka). Ten kto w swoim kawałku odnajdzie figurkę zostaje świątecznym królem i w tym dniu nosi papierową koronę.

A jak obchodzi się ten dzień w Polsce?

Polskie tradycje związane z dniem Trzech Króli są nieco zapomniane, ale zdecydowanie jest to dobry czas na to, aby je odkurzyć. Święto na początku ubiegłego wieku oficjalnie kończyło okres Bożego Narodzenia oraz dwunastodniowy okres Godów.
Specjalnie na tę okazję przygotowywano wypieki, a 6 stycznia wręczano sobie podarki, które miały symbolizować dary złożone przez trzech króli nowonarodzonemu Jezusowi.

Kolędników, gości, dzieci częstowano szczodrakami: wypiekami z ciasta drożdżowego lub kruchego, uformowanych w kształt bułeczek, rogalików czy pierożków z farszem serowym, cebulą, kaszą manną, czymś na słodko, nadziewano je także mięsem.

Częstym nadzieniem było także to z duszonej kapusty, przepis podaję poniżej. Nadzienia były różne – legenda głosi, że zależało ono od tego czy rok był dobry, czy nie, ale każdy region miał swoje wariacje na temat szczodraków.
Jednak zawsze symbolizowały one szczodrość i wróżyły szczęście, dobrobyt, zdrowie. Inspirując się światowymi zwyczajami do jednego Szczodraka wkładało się niespodziankę, głównie migdał. Ten kto na niego trafił zostawał królem lub królową dnia.

Składniki na ciasto:

• 1 kg mąki
• 2 szklanki mleka
• 2 łyżki cukru
• 1 łyżeczka soli
• 10 dag drożdży
• 2 łyżki śmietany
• 250 g masła
• kminek, mak, sezam

Składniki na farsz:

• 500 g białej kapusty
• 3 kwaśne jabłka
• 2 łyżki masła
• pół szklanki wody
• sól i pieprz do smaku
• majeranek, liść laurowy
• migdał lub figurka na szczęście

Wykonanie szczodraków
Robimy zaczyn drożdżowy – drożdże rozrabiamy w lekko ciepłym mleku, z łyżką mąki i cukrem. Odstawiamy do wyrośnięcia w ciepłym miejscu (na powierzchni powinny być widoczne bąble). W międzyczasie mąkę przesiewamy do miski, dodajemy masło, śmietanę, żółtko, jajko i sól. Zagniatamy delikatnie i dodajemy zaczyn drożdżowy. Całość zagniatamy w elastyczne ciasto, przykrywamy ściereczką i odstawiamy w ciepłym miejscu na kilka godzin, do wyrośnięcia.
Szatkujemy kapustę, płuczemy na sitku pod bieżącą wodą. Rozgrzewamy masło w garnku wraz z kapustą oraz odrobiną wody i liściem laurowy dla smaku. Jabłka starte na dużych oczkach dodajemy również do kapusty, następnie przyprawiamy całość solą, pieprzem, majerankiem, dolewamy pozostałą wodę i dusimy kilka minut. Odstawiamy do wystudzenia. Wyrośnięte ciasto drożdżowe rozwałkowujemy cienko na blacie podsypanym mąką. Wykrawamy dowolny kształt – może być bułeczka, może być pierożek czy rogalik. Nadziewamy farszem, sklejamy i układamy na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Pamiętaj, aby do jednego Szczodraka dodać niespodziankę. Przed pieczeniem szczodraki smarujemy miksturą z jajka i kilku łyżeczek mleka. Piec w temperaturze 190 stopni przez ok. 20 minut – aż będą wyrośnięte i złociste.

Zobacz też: