Co to jest smog

Smog jest groźny dla zdrowia, a nawet życia człowieka. O tym wiemy wszyscy. Ale czym dokładnie jest "smog", jak wpływa na organizm, skąd się bierze oraz jak się przed nim chronić?

Eksperci Europejskiego Centrum Czystego Powietrza ujawnili przed kilkoma tygodniami badania, z których wynika, że największy spadek zanieczyszczenia powietrza w latach 2010–2019 spośród kilkunastu dużych miast w Polsce nastąpił w Krakowie. Przyczyniła się do tego lokalna uchwała antysmogowa, wprowadzająca całkowity zakaz palenia węglem.

Smogu w Krakowie z roku na rok jest mniej, ale nie oznacza to, że walka z nim się skończyła. Nadal mamy w ciągu sezonu grzewczego, od września do marca, sporo dni z przekroczenie norm poziomów zanieczyszczenia powietrza. Nadal straż miejska przyłapuje osoby na paleniu węglem (choć to w mieście zakazane), a nawet śmieciami. Jest lepiej, bo stare piece wymieniane są na ekologiczne formy ogrzewania domów. Kilka lat temu pieców węglowych urzędnicy naliczyli ponad 20 tys., a ile jest ich teraz?

Szefowie gmin Metropolii Krakowskiej planują podjąć lokalne debaty dotyczące wprowadzenia zakazu palenia węglem od 2029 r. Decyzja gmin powiązana jest z publikacją przez Urząd Marszałkowski „Wytycznych wprowadzania lokalnych uchwał antysmogowych w województwie małopolskim”. Wprowadzenie zakazu byłoby kolejnym krokiem po likwidacji kotłów bezklasowych do końca 2022 r. oraz wymianie wszystkich kotłów 3. i 4. klasy do końca 2026 r.

Całkowita eliminacja urządzeń grzewczych wykorzystujących węgiel do 1 stycznia 2030 roku - to jedno z głównych założeń projektu ujednoliconej uchwały antysmogowej, która ma służyć poprawie jakości powietrza w Małopolsce. Poszczególne gminy chcą wprowadzać u siebie te przepisy. W piątek (9 kwietnia) przedstawiciele samorządów gmin Skawina, Zabierzów, Krzeszowice, Rabka-Zdrój oraz miast Tarnów i Oświęcim spotkali się online w tej sprawie z wicemarszałkiem województwa Tomaszem Urynowiczem. Gminy, które zdecydują się na lokalne prawo antysmogowe, uzyskają preferencje w dostępie do środków Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021-2027.

Wiosna trwa, ale niestety, poziom zanieczyszczeń ciągle jest wysoki. Nadal mamy stosunkowo niskie temperatury. Smogowa mapa Małopolski święci się na żółto, czerwono i fioletowo, co oznacza nadal spore przekroczenia norm zanieczyszczenia powietrza. Najgorzej jest w rejonie Krakowa, Libiąża, Oświęcimia i Kalwarii Zebrzydowskiej.

Od 2014 roku liczba używanych w domach jednorodzinnych w Polsce "kopciuchów" spadła o około 850 tysięcy sztuk. Takie kotły nadal dymią jednak w prawie 3 milionach domów, a ponad 30 proc. domów w Polsce nie ma żadnego ocieplenia - wynika z informacji, przekazanych przez Polski Alarm Smogowy. Jednocześnie tylko 14 proc. pytanych wie do kiedy musi wymienić stare kotły. To najważniejsze ustalenia nowego raportu pokazującego, jak idzie walka ze smogiem.

Na balonie widokowym stacjonującym na bulwarze Wołyńskim zainstalowano urządzenia pomiarowe, służące do określenia składu atmosfery, jak również warunków meteorologicznych.

Smog, ruch w centrum miasta, zanieczyszczenia, korki… Skąd my to znamy! Co zrobić, by to wszystko ograniczyć? Czy da się sprawić, żeby polskie miejscowości były przyjazne zarówno mieszkańcom, jak i środowisku? Okazuje się, że tak. InPost rusza z programem „Green City”. Przystąpić do niego może każde miasto czy gmina w Polsce. Łódź już została partnerem tego innowacyjnego projektu.

Smog, który truje nas jesienią i zimą, to prawdziwa zmora. Nie możemy się od niego uwolnić mimo starań rządów i przedsiębiorców tworzących bardziej przyjazne środowisku rozwiązania. Mamy ekologiczne samochody, większą świadomość dotyczącą odpowiedniego ogrzewania domów, ale i tak wszystkie te działania to ciągle za mało. Smog jest stałym utrapieniem – i to nie tylko w południowej Polsce, jak niektórzy sądzą. Istnieją jednak pewne sposoby, które pozwalają nieco złagodzić niekorzystny wpływ złego powietrza. Jednym z nich jest ustawienie w domu specyficznych roślin doniczkowych. Podpowiadamy, o jakie rośliny doniczkowe chodzi.

- Jako zarząd województwa stawiamy sobie ambitny cel: by nieuchronna transformacja energetyczna była dla mieszkańców korzystna nie tylko pod względem zdrowotnym, ale też każdym innym: ekonomicznym, społecznym, cywilizacyjnym. Stąd tak wiele form wsparcia, z różnych źródeł – przekonuje Tomasz Urynowicz, wicemarszałek Małopolski i pełnomocnik Zarządu Województwa ds. Sprawiedliwej Transformacji

Smogowa mapa Małopolski świeci się na żółto i czerwono. To oznacza spore przekroczenia dozwolonych norm zanieczyszczenia powietrza. Najgorzej jest w Nowym Targu, rejonie Sułkowic i Oświęcimia. Zieloną wyspą jest natomiast Zakopane.

Dwa ekosłupki stanęły na kampusie Politechniki Krakowskiej przy ul. Warszawskiej. Badają one jakość powietrza i za pomocą kolorowego światła informują o poziomie zanieczyszczeń. Pełnią też rolę edukacyjną, przypominając o wadze problemu zanieczyszczenia środowiska. Wyniki pomiarów są wykorzystywane m.in. do badań nad wpływem smogu na zewnątrz na jakość powietrza w pomieszczeniach wewnątrz budynków.

Program „Czyste Powietrze” zakłada wymianę milionów „kopciuchów” w ciągu 10 lat. Do tej pory jednak udało się zrealizować tylko 70 tys. inwestycji.

Smog to jeden z najbardziej podstępnych wrogów. Podtruwa nas powoli. Niszczy zdrowie po cichu. Wszyscy już to wiedzą, ale nie wszyscy się przejmują.

Polski Alarm Smogowy wraz ze Światowym Ruchem Katolików na rzecz Środowiska przy wsparciu Gościa Niedzielnego rozpoczyna kampanię „Bóg daje życie – smog je odbiera”. Jest ona częścią programu „Zielone parafie”. Informacje o uchwałach antysmogowych, o konieczności wymiany starych urządzeń grzewczych na węgiel i drewno oraz możliwych do pozyskania na ten cel dotacjach, trafią do 8 tysięcy parafii w całej Polsce. I mają zostać przekazane wiernym np. podczas kazań.

Pilotażowy program dotyczący stref czystego transportu w Krakowie spotkał się różnymi reakcjami. Miasto chwali się walką o czyste powietrze, przedsiębiorcy i mieszkańcy narzekają na niedoprecyzowane przepisy, które mocno utrudniają im dojazd do wyznaczonego celu.

- Polska to nasz wspólny dom, a poprawa jakości powietrza to nasz wspólny cel- powiedział premier Mateusz Morawiecki podczas poniedziałkowej konferencji. - Dlatego wprowadziliśmy szereg usprawnień do programu „Czyste Powietrze”, aby ułatwić Polakom korzystanie z niego- dodał. Jak poinformowano, porozumienie w ramach programu „Czyste Powietrze” podpisało 1000 gmin.

Kraków jest jedynym polskim miastem, w którym tak wyraźnie widać poprawę jakości powietrza na przestrzeni ostatnich lat - twierdzą miejscy urzędnicy. Mimo że nadal jest sporo do zrobienia, to jednak programy realizowane przez miasto dają wymierne efekty.

Spółdzielnia Mieszkaniowa „Zorza” w Myślenicach przez czterdzieści lat korzystała z kotłowni oddanej do użytku w latach 1979/80 przyczyniając się tym samym do pogorszenia jakości powietrza w mieście. Dzięki projektowi rewitalizacji i funduszom unijnym starą kotłownię zastąpiło osiemnaście zupełnie nowych, indywidualnych kotłowni gazowych. Ze zmian cieszą się nie tylko mieszkańcy zrewitalizowanych budynków, ale także mieszkańcy regionu. Aż o 100 proc. udało się zmniejszyć emisję zanieczyszczeń w przypadku pyłów, dwutlenku siarki i benzo/a/pirenu.

Skawina, Tarnów, Oświęcim oraz Rabka-Zdrój, a także Krzeszowice, to kolejne małopolskie gminy, które zamierzają wprowadzić na swoim terenie lokalne uchwały antysmogowe. Chodzi o ograniczenia stosowania paliw stałych, przede wszystkim węgla.

Prof. Piotr Kleczkowski i mgr inż. Katarzyna Kotarba z Akademii Górniczo-Hutniczej sprawdzili, czy krakowska uchwała antysmogowa wpłynęła na poprawę jakości powietrza w mieście. Wnioski, do których doszli, są jednoznaczne: uchwała wpłynęła pozytywnie i w Krakowie jakość powietrza poprawia się szybciej niż w reszcie województwa małopolskiego.