W Katowicach trwa forum o tym jak przekształcać straszące poprzemysłowe strupy w symbole miast i regionów

Wciąż aktualnym tematem dla przemysłowych regionów jest kwestia zagospodarowania obiektów poprzemysłowych. Znalezienie dla nich nowych funkcji w przestrzeni publicznej, kulturowej, handlowej (najlepiej, gdy spełniają każdy z tych kryteriów). W taki sposób, aby zamiast szpecić, urozmaicały krajobraz i stanowiło atrakcyjne zaplecze kulturowe.

Ważna jest też ochrona poprzemysłowych terenów z punktu widzenia historii architektury. Tego typu budowle często dość swobodnie były przebudowywane, modernizowane. Ze względu na ich użyteczny charakter, wartość historyczna była marginalizowana lub w ogóle nie była brana pod uwagę.

Forum Dziedzictwa Kultury Przemysłowej to przedsięwzięcie, które ma na celu zwrócenie uwagi na niewykorzystywany potencjał poprzemysłowych terenów, które należy postrzegać w kategoriach zabytków. Przez dekady zaniedbań trudno w nich dostrzec ukryte piękno dziedzictwa kultury przemysłowej, którą stanowi ważny element tożsamościowy dla takich regionów jak Śląsk.

- Chcemy ponownie zwrócić uwagę na to, jak wielki potencjał kryje się w dziedzictwie przemysłowym, które nie musi być zawadą, lecz wielką szansą dla miast i regionów – powiedziała dyrektor Instytutu im. Wojciecha Korfantego Dorota Pociask-Frącek.

W dniach 17 i 18 maja w katowickim Instytucie im. Wojciecha Korfantego odbywa się druga edycja forum. Pierwszy dzień poświęcony był na konferencji „Piękno ocalone. Współczesna architektura w zabytku postindustrialnym”. Motywem przewodnim tegorocznego forum jest taka adaptacja obiektów, aby stały się wartościowym elementem budowania wizerunku i charakteru: miasta, regionu, państwa.

Prof. Irma Kozina prowadząca konferencję, jednocześnie była prelegentką, która nakreśliła historię architektury przemysłowej na przykładzie projektów Fritza Schuppa i Martina Kremmera.

- Jako pierwsi do budownictwa przemysłowego wprowadzili ideały modernizmu tzw. nowego budownictwa (Neues Bauen). Opowiedzieli się za nowoczesnością, zaczęli w budowie przemysłowej w latach 20. proponować takie formy, które były inspirowane geometrią. Traktowali swoje budowle jako maszyny – powiedziała prof. Irma Kozina.

Architektura przemysłowa ma to do siebie, że oryginalna konstrukcja na przestrzeni lat może mniej lub bardziej ulegać przemianom. Najbardziej radykalnym przykładem takich zmian jest historia zakładu produkującego paliwa syntetyczne w Zdzieszowicach.

- Ze względu na to, że są to zakłady przemysłowe, stale były przekształcane i unowocześniane, nie zachowały się w pierwotnej wersji projektu z dwudziestolecia międzywojennego. Zakłady w Zdzieszowicach są przykładem, gdzie nie ma już śladu po projekcie Schuppa i Kremmera – powiedziała prof. Irma Kozina.

Dla przeciwwagi zostały przestawione rozwiązania wykorzystane podczas rewitalizacji kompleksu przemysłowego kopalni i koksowni Zollverein w Essen oraz elektrowni Battersea, kultowej m.in. ze względu na wykorzystanie jej w projekcie jednej z płyt zespołu Pink Floyd.

- W przypadku kompleksu przemysłowego w Essen państwo, land, miasto z sukcesem inwestują w poprzemysłowe tereny. Prywatny deweloper z innego kraju dostrzegł potencjał w londyńskiej elektrowni Battersea. Punktem wyjścia do każdych działań jest rachunek ekonomiczny, tego rodzaju działanie nie był podjęty w przypadku Muzeum Śląskiego, nie stworzono biznesplanu tego, gdzie będzie i jaka galeria, tylko pozwolono architektom działać w taki sposób, że przetworzyli swój projekt galerii handlowej na muzeum, co powoduje kolosalne kłopoty - na koniec swojej wypowiedzi Irma Kozina pozwoliła sobie wyrazić żal do dyrektora Muzeum Śląskiego.

W ramach forum 18 maja zaplanowano wyjazd do Ostrawy do Galerii Sztuki Współczesnej Plato, po której oprowadzać będzie Robert Konieczny, który jest twórcą zwycięskiego projektu rewitalizacji dawnego budynku rzeźni, który został przekształcony wspomnianą galerię sztuki.