18+

Treść tylko dla pełnoletnich

Kolejna strona może zawierać treści nieodpowiednie dla osób niepełnoletnich. Jeśli chcesz do niej dotrzeć, wybierz niżej odpowiedni przycisk!

Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Zmarł Walenty Gabrysiak. Odszedł ważny artysta

Jolanta Antecka
Gabrysiak należał do pokolenia, które wybuchło buntem przeciwko oficjalnej linii sztuki
Gabrysiak należał do pokolenia, które wybuchło buntem przeciwko oficjalnej linii sztuki Wacław Klag
W Krakowie (a ściśle - w Nowej Hucie, z którą był związany przeszło pół wieku) zmarł tragicznie Walenty Gabrysiak, malarz i grafik. Za miesiąc miał obchodzić 93. urodziny.

Urodził się w Goli, małej wiosce w Wielkopolsce. Droga do sztuki była daleka i trudna, skomplikowana wybuchem wojny i latami okupacji. Do Krakowa trafił w 1948 r. Miał 29 lat, ale w tamtych, powojennych latach zdarzało się rozpoczynanie studiów w tym wieku. Został przyjęty przez Fryderyka Pautscha na II rok malarstwa w krakowskiej ASP. Studiował u wymagających profesorów; Adama Marczyńskiego i Wacława Taranczewskiego, z którym jeszcze przez parę lat po studiach współpracował.

Należał do pokolenia artystów, które kończąc studia w połowie lat 50., wybuchło buntem przeciwko oficjalnej, państwowej linii sztuki. Grzebiąc ostatecznie socrealizm, znaczna część tej generacji odrzuciła również realizm. Trudno dziś orzec, w jakim stopniu potrzeba samodzielności, a w jakim szczelność żelaznej kurtyny pomiędzy obozem realnego socjalizmu a resztą świata sprawiły, że w tamtych latach zarysowało się w sztuce polskiej tyle indywidualnych dróg do nowoczesności.

Walenty Gabrysiak to tyleż ciekawy co wybitny przykład artysty indywidualnego, osobnego w swoich poszukiwaniach i rozstrzygnięciach. Od początku swojej drogi twórczej deklarował się jako abstrakcjonista. Katalogi z dawnych wystaw pokazują, że niewątpliwie był artystą niefiguratywnym i nieprzedstawiającym. Dokumentują również, że identyfikując się z wiodącymi kierunkami w sztuce światowej, nie przywiązywał się do żadnego z jej aktualnych mistrzów. Był sobą.

Na oryginalność sztuki młodego grafika i malarza zwróciła uwagę Helena Blum, świadek awangardy międzywojennej i baczna obserwatorka sceny artystycznej lat powojennych. Zauważyła również, że choć trudno byłoby zanegować związki artysty z abstrakcjonizmem, to więzi jego malarstwa z rzeczywistością sprawiają, że nie mieści się w definicjach gatunku. To było inne, ale ważne spojrzenie, bo też w istocie sztuka Walentego Gabrysiaka była i do końca pozostała szukaniem (i odnajdywaniem) formy plastycznej dla bytów istniejących, choć niekoniecznie materialnych, dla procesów zachodzących na granicy intelektu i techniki. "(...) Łączy siłę budowania obrazu z elementami biologii, geometrię z lirycznym kolorem, przeciwstawia rytm i ostrość form miękkości plam, a zdecydowane płaszczyzny niemal iluzyjnym przestrzeniom" - pisał Stanisław Rodziński.

Ostatnie lata znów przyniosły kilka jego bardzo dobrych wystaw. Galeria Nowohuckiego Centrum Kultury przypomniała świetne grafiki z lat 60. i 70. Oryginalne formalnie, zaskakujące technicznie (nie miał prasy i odbitki "wydeptywał") docenione zostały w Krakowie (Międzynarodowe Biennale Grafiki), w Londynie, w Lublanie.

W 1963 r. otrzymał stypendium od rządu belgijskiego. A potem przestał robić grafikę przynoszącą sukcesy i zajął się tylko malarstwem, też dostrzeganym i docenianym. Pokazano je przed rokiem w Muzeum Narodowym w Krakowie. Cieszył się tamtą wystawą, a bodaj jeszcze bardziej przygotowywaną na rok 2013 prezentacją w muzeum w Jarocinie; po raz pierwszy jego sztuka miała znaleźć się tak blisko wsi rodzinnej artysty. Wystawa odbędzie się, ale pod nieobecność autora.

To kolejny artysta, który zmarł w ostatnich tygodniach. Odchodzi ważne pokolenie. Tym razem jednak jest to śmierć, której tragizm odczuwamy, ale pewnie nigdy jej nie wyjaśnimy. Tacy ludzie też odchodzą, ale przecież nie tak...

Studniówki w Małopolsce 2013 [ZDJĘCIA]

Możesz wiedzieć więcej!Kliknij, zarejestruj się i korzystaj już dziś!

Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!

"Gazeta Krakowska" na Twitterze i Google+

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Zmarł Walenty Gabrysiak. Odszedł ważny artysta - Gazeta Krakowska

Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska