Na północnym skraju wzgórza - romańska katedra pod wezwaniem św. Wacława. Jej zachowane fragmenty znajdują się w obrębie murów obecnej katedry.

Romańska katedra - jak opisują autorzy komentarza do rekonstrukcji - miała 57 metrów długości, 20 metrów szerokości i około 27 metrów wysokości. Z romańskiej budowli zachowały się m.in. krypta zachodnia pw. św. Leonarda, znaczna część wieży południowej (zwanej Srebrnych Dzwonów) i przyziemie wieży północnej.

Budowę najwcześniejszej, przedromańskiej katedry rozpoczęto prawdopodobnie w roku 1000. Natomiast romańską katedrę zaczęto budować być może już za czasów Bolesława Śmiałego. Budowę kontynuował Władysław Herman i jego następca - Bolesław Krzywousty. Świątynię konsekrowano w 1142 roku.

Jednym z ciekawych ustaleń badaczy jest to, że po zachodniej stronie bazyliki katedralnej znajdowało się atrium - prostokątny dziedziniec otoczony galeriami krużganka. Świątynia wraz z atrium miała długość około 80 metrów.