Adam Zagajewski
21 marca w wieku 75 lat zmarł w Krakowie Adam Zagajewski. Wybitny poeta i eseista, tłumacz, nauczyciel akademicki, laureat wielu nagród literackich, od wielu lat kandydat do literackiej Nagrody Nobla. Krakowianin z wyboru. Jeden z najwybitniejszych polskich poetów powojennych odszedł w Światowym Dniu Poezji. Prochy poety zostały złożone 10 października w Panteonie Narodowym w kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie.
Adam Zagajewski urodził się w 1945 roku we Lwowie, po wojnie wraz z rodziną trafił do Gliwic, stamtąd przyjechał na studia do Krakowa – psychologię i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Choć później przyszło mu mieszkać w wielu europejskich miastach, mówił o sobie: „jestem z Krakowa”. Tu mieszkał po powrocie z emigracji. W jednej z ostatnich rozmów mówił o swoim szczególnym sentymencie do krakowskich Plant.
Na przełomie lat 60. i 70. w Krakowie współtworzył grupę poetycką „Teraz”, którą później w historii literatury określano jako Nową Falę. Oprócz Adama Zagajewskiego do grupy należeli Julian Kornhauser, Stanisław Stabro, Jerzy Kronhold, Jerzy Piątkowski i Wit Jaworski, a z czasem dołączyli do niej Stanisław Barańczak i Ryszard Krynicki.
Zadebiutował w 1972 roku tomem poezji „Komunikat”, po którym opublikował jeszcze kilkanaście tomów wierszy, m.in.: „List. Oda do wielości”, „Jechać do Lwowa”, „Płótno”, „Ziemia ognista”, „Pragnienie”, „Powrót”, „Anteny”, „Niewidzialna ręka”, „Asymetria”, „Prawdziwe życie”.
W 1974 roku, wraz z Julianem Kornhauserem, wydał pierwszą książkę eseistyczną – „Świat nie przedstawiony”, będącą manifestem estetycznym i ideowym. Wśród najgłośniejszych książek eseistycznych Zagajewskiego wymienić należy „Drugi oddech”, „Solidarność i samotność” „Dwa miasta”, „Poeta rozmawia z filozofem” czy „Poezja dla początkujących” oraz ostatni tom z 2019 roku - „Substancja nieuporządkowana”, w którym istotną rolę zajmują rozważania o wolności.
W 1975 roku był jednym z sygnatariuszy "Listu 59" (listu otwartego intelektualistów polskich, którego sygnatariusze protestowali przeciwko zmianom w Konstytucji PRL, m.in. wpisaniu do niej kierowniczej roli PZPR oraz wiecznego sojuszu z ZSRR), po którego podpisaniu został objęty zakazem druku. W latach 1982-2002 przebywał na emigracji we Francji.
Adam Zagajewski był laureatem wielu nagród literackich, m.in.: Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1975), Nagrody Neustadt w dziedzinie literatury (2004), Nagrody Heinricha Manna (2015), Griffin Prize (2016) i Nagrody Księżnej Asturii (2017). Był kilkukrotnym finalistą nagrody Nike. Został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i Orderem Legii Honorowej. W 2013 roku został uhonorowany Chińską Nagrodę Literacką Zhongkun, nazywaną chińskim Noblem. Od lat był jednym z kandydatów do literackiej Nagrody Nobla.
W 2012 roku został uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w pracy twórczej.
Krystyna Kołodziejczyk
13 września odeszła Krystyna Kołodziejczyk-Ziębińska. Aktorka, znana z ról w takich serialach jak "Czterej pancerni i pies", "Zmiennicy" czy "Dom", zmarła w poniedziałek w szpitalu. Miała 82 lata.
Tomasz Knapik
lektor filmowy, radiowy i telewizyjny.
Z wykształcenia doktor inżynier elektrotechnik, karierę medialną rozpoczął jeszcze przed maturą w radiowej Rozgłośni Harcerskiej. Następnie pracował w Polskim Radiu, gdzie występował w audycjach i słuchowiskach, a także w Telewizji Polskiej. Po 1989 roku został lektorem Polskiej Kroniki Filmowej i był nim do końca jej istnienia. Współpracował ze studiami dźwiękowymi, które przygotowywały filmy i seriale dla prywatnych stacji telewizyjnych. Wystąpił też w skeczach kabaretowych w programie "Dzięki Bogu już weekend" na antenie TVP2.
Jako doktor nauk technicznych specjalizował się w elektronice samochodowej. Był wykładowcą na Wydziale Transportu Politechniki Warszawskiej i promotorem ponad 200 prac inżynierskich i magisterskich.
Tomasz Knapik zmarł 6 września.
Teresa Żylis-Gara
Teresa Żylis-Gara urodziła się 23 stycznia 1930 roku w Landwarowie koło Wilna. Studiowała w łódzkim konserwatorium u prof. Olgi Olginy. Wygrana na Ogólnopolskim Konkursie Młodych Wokalistów w Warszawie w 1953 r. zapewniła jej pierwszy stały angaż. W 1956 roku zadebiutowała w Operze Krakowskiej główną rolą w "Halce" Stanisława Moniuszki. Przełomem w jej karierze okazał się dziesięć lat później występ w partii Donny Elviry w "Don Giovannim" Mozarta w Paryżu.
Artystka występowała na scenach operowych całego świata: od mediolańskiej La Scali, poprzez m.in. Covent Garden w Londynie, Wiener Staatsoper czy operę w San Francisco. Najdłużej była związana z nowojorską Metropolitan Opera.
28 sierpnia w wieku 91 lat znakomita śpiewaczka zmarła.
