"Nasza Historia". PRL-owska lustracja Józefa Piłsudskiego

red.

10 listopada 2014, 16:54

W listopadowym numerze miesięcznika Nasza Historia Maciej Miezian przypomina, jak propaganda PRL podejmowała przez lata daremne próby „zlustrowania” Józefa Piłsudskiego. Starano się za wszelką cenę „udowodnić”, że przyszły Marszałek był na początku XX wieku agentem wywiadu Austro-Węgier, Niemiec, a nawet Japonii.

Na początku lat 60. ubiegłego wieku władza ludowa postanowiła „uczcić” nadchodzącą, setną rocznicę urodzin Józefa Piłsudskiego, wydając zbiór dokumentów poświęconych jego współpracy z austriackim wywiadem wojskowym przed I wojną światową. Sprawa nie była nowa, bo już w 1953 r. ukazały się pamiętniki gen. Józefa Rybaka, który dla przyszłego Marszałka był - jakbyśmy to dziś powiedzieli - kimś w rodzaju „oficera prowadzącego”. Po wojnie generał został w kraju i chciał się nawet zatrudnić w Ludowym Wojsku Polskim, ale zamiast tego wylądował w więzieniu, gdzie zapewne zasugerowano mu napisanie pamiętnika.

Gen. Rybak rzeczywiście to zadanie wykonał. Czasu miał sporo, bo będąc wysokiej klasy specjalistą w sprawach wojskowości oraz absolwentem Szkoły Wojennej Sztabu Generalnego w Wiedniu, mógł się zajmować w PRL tym, czym zajmowali się ludzie o podobnych kwalifikacjach i wykształceniu - został ślusarzem.

Póki żył, wstrzymywał publikację swoich notatek. Gdy zmarł, na księgarskie półki trafiła książka zatytułowana „Pamiętniki generała Rybaka”. Pracownicy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego poświęcili sporo czasu na redakcję tekstu i dzięki temu dzieło człowieka, którego Piłsudski lubił i któremu wybaczał nawet potknięcia na polu bitwy, mogło się ukazać z takimi rozdziałami, jak: „Pierwsze kontakty z »Konfidentem S«” czy „Moje nowe plany i przełamanie megalomanii Piłsudskiego”.

Mimo ubeckiego "szlifu" zasadnicza treść pamiętników pozostała bez zmian. W gruncie rzeczy odsłaniała tylko tę oczywistą prawdę, że gdy jakieś państwo zgadza się, by na jego terenie powstały obce siły zbrojne, to musi mieć nad nimi kontrolę, a przede wszystkim chce dostać coś w zamian. Jedynym zaś „towarem”, jaki mogli zaoferować Piłsudski i jego ludzie, były wiadomości wywiadowcze z terenów Rosji, czyli kraju, który od 1908 r. jawnie szykował się do wojny z naddunajską monarchią. Obie strony miały tutaj wspólny interes, a gdy wybuchła I wojna światowa, oddziały Strzelca, podobnie jak inne tego typu formacje, stały się po prostu częścią armii austro-węgierskiej i współpraca z wojskowym wywiadem wynikała z prostej zależności służbowej.

Mimo to władza ludowa postanowiła zrobić z pamiętników gen. Rybaka sensację. Być może po to, by przykryć fakt współpracy Włodzimierza Lenina z wywiadem niemieckim, bo choć skrzętnie to ukrywano, rzecz była tajemnicą poliszynela we wszystkich krajach demokracji ludowej. W tym celu wysupłano cenne dewizy i wysłano uczonych do wiedeńskiego Kriegsarchiv, żeby przeprowadzili kwerendy. Plonem przetrząsania archiwum była publikacja pt. „Galicyjska działalność wojskowa Józefa Piłsudskiego 1906-1914”, która ukazała się w 1967 r., akurat w setną rocznicę urodzin Piłsudskiego.

Więcej o lustrowaniu Piłsudskiego przez PRL-owskich propagandystów w listopadowym numerze miesięcznika "Nasza Historia".

A ponadto:
Komandosi i agenci marszałka Piłsudskiego. Od brawurowego skoku na pociąg ze złotem pod Bezdanami do służb specjalnych niepodległej Polski. Szczegóły akcji bojowców PPS, w wyniku której ludzie Piłsudskiego zdobyli 200 tysięcy rubli. Materiałowi towarzyszy infografika. W uzupełnieniu tekst o tym, jak powstawała legendarna „Dwójka”, czyli wywiad II RP i o wielkiej roli, którą przy tym odegrali dawni towarzysze broni Marszałka.

Jak Polacy zdobyli pociąg pancerny zanim Polska odzyskała niepodległość. Na początku listopada 1918 r. spiskowcy z Prokocimia na przedmieściach Krakowa ofiarowali odradzającemu się Wojsku Polskiemu zdobyczny austriacki pociąg pancerny. Najpierw nazwano go „Odsiecz”, a później „Śmiały”.

Kraków w czasie I wojny światowej. Głód, choroby, drożyzna, a z drugiej strony patriotyczne rocznice i czyn legionowy.

Katastrofa w Barwałdzie Średnim. Między Kalwarią Zebrzydowską a Wadowicami doszło do jednej z największych katastrof kolejowych w Polsce. Podczas okupacji, w listopadzie 1944 r. zginęło tam ponad 130 osób.

Skok na Kopernika. 16 lat temu z biblioteki PAN w Krakowie 40-latek w okularach wyniósł pierwsze wydanie dzieła Mikołaja Kopernika "O obrotach sfer niebieskich". Sprawa tej kradzieży do dziś nie została wyjaśniona.

Krakowskie miasto umarłych. Cmentarz Rakowicki - nekropolia narodowa, dwa wieki historii Polski i wielka galeria sztuki.

Tajemnica Anastazji P. Jak atrakcyjna pani, która pojawiła się na Wiejskiej dosłownie znikąd, rozłożyła cały Sejm na wznak. Głośny skandal obyczajowy z Marzeną Domaros w roli głównej.

Betonowi komuniści, czyli błędni rycerze PZPR. Przypominamy najtwardszych komunistów z PZPR: Mijala, Siwaka i Olszowskiego. Dla nich PRL był zbyt liberalnym systemem.

Polskie wampiry. Skąd się brały wampiryczne legendy? Co tak naprawdę odkryto w słynnych grobach na Śląsku?

Seksagenci Stasi. Specjalnie szkoleni szpiedzy, podbijając kobiece serca, mieli wykradać tajemnice RFN i NATO. Czy ta strategia była skuteczna?

Catherine Deneuve - wzór klasycznej urody prosto z Francji.

100 stron pasjonujących historii, które rozegrały się w Krakowie i Małopolsce, w kraju i na świecie. Bohaterów z naszej przeszłości opisali najlepsi autorzy i współpracownicy „Dziennika Polskiego”.