Kraków. Znamy laureatów Nagrody Narodowego Centrum Nauki 2022

Prof. Karolina Safarzyńska z Uniwersytetu Warszawskiego jest jedną z nielicznych osób w Polsce zajmujących się ekonomią złożoności, behawioralną i eksperymentalną oraz zmianami klimatycznymi.

Prof. Piotr Wcisło z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu jest badaczem, który opracował eksperymentalną metodę poszukiwania ciemnej materii przy użyciu ultradokładnej spektroskopii laserowej bazującej na technologii optycznych zegarów atomowych i zachęcił inne ośrodki na świecie, w których podobnie jak w Toruniu pracują optyczne zegary atomowe, do stworzenia sieci detektorów tego typu.

Prof. Michał Bogdziewicz z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest badaczem, który zajmuje się ekologią lasów, biologią lat nasiennych, czyli takich w których drzewa produkują wyjątkowo dużo nasion, i wpływem zmian klimatu na reprodukcję drzew.

Nagrodę NCN otrzymują badaczki i badacze, którzy nie przekroczyli 40. roku życia i mają znaczące osiągnięcia naukowe w zakresie badań podstawowych, udokumentowane publikacjami afiliowanymi w polskich jednostkach naukowych.

Wyróżnienie jest przyznawane w trzech obszarach nauk: humanistycznych, społecznych i o sztuce, ścisłych i technicznych oraz o życiu. Podstawowym kryterium, jakim kieruje się komisja oceniająca osiągnięcia kandydatów, jest ich doskonałość naukowa i międzynarodowa rozpoznawalność.

– To jedna z naszych najistotniejszych aktywności. Dzięki mocnej pozycji, jakiej dorobił się NCN w polskiej nauce, nagroda cieszy się dużym prestiżem, konkurencja jest spora, otrzymują ją naprawdę bardzo dobrzy naukowcy – mówi prof. Zbigniew Błocki, dyrektor Narodowego Centrum Nauki.

Wśród dotychczasowych laureatów wyróżnienia jest m.in. ośmioro uczonych, którzy otrzymali granty Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych. W 2021 roku po raz pierwszy Nagrodę NCN odebrało dwóch naukowców z zagranicy pracujących w Polsce – prof. Sebastian Glatt z Uniwersytetu Jagiellońskiego i prof. Jonatan Gutman z Instytutu Matematycznego PAN.

– Nagroda NCN była dla mnie wielkim zaszczytem. Wciąż badam różne problemy w dynamice topologicznej i teorii ergodycznej i mam nadzieję, że moje nowe prace zyskają podobny rozgłos – wspomina po roku prof. Gutman.

Kapituła Nagrody NCN złożona jest z członków Rady i dyrektora NCN. Kandydatki i kandydatów w tym roku mogło zgłaszać ponad 650 osób. W gronie nominujących są m.in. dotychczasowi laureaci Nagrody NCN, byli członkowie Rady NCN i inni wybitni naukowcy. Zgłaszać można było osoby urodzone nie wcześniej niż w 1981 roku. Nominowanych zostało 59 naukowców (napłynęło 70 zgłoszeń, niektórzy kandydaci byli wskazani niezależnie przez kilka osób).

Każdy z naukowców uprawnionych do wskazania kandydatów do Nagrody NCN może nominować tylko jedną osobę, która nie współpracowała ze zgłaszającym, nie brała udziału we wspólnych przedsięwzięciach, ani nie miała z nim wspólnych publikacji w ostatnich pięciu latach. Osoba zgłaszająca i zgłaszana nie mogą być związane rodzinnie ani prawnie, kandydat do nagrody nie może też być doktorantem lub wypromowanym doktorem osoby zgłaszającej.

W listopadzie i grudniu zaplanowane są wykłady popularnonaukowe laureatów Nagrody NCN, które będą transmitowane online.