Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Kuzynka pokrzywy z jadem skorpiona. Oto najbardziej jadowita roślina świata

Katarzyna Laszczak
Katarzyna Laszczak
Poparzenie rośliną nazywaną gympie-gympie powoduje prawdziwe katusze, które mogą trwać przez bardzo długi czas.
Poparzenie rośliną nazywaną gympie-gympie powoduje prawdziwe katusze, które mogą trwać przez bardzo długi czas. Cgoodwin / CC BY (https://creativecommons.org/licenses/by/3.0)
Australia słynie z jadowitych zwierząt. Ale okazuje się, że rośnie tam też najbardziej jadowita roślina świata. Kontakt z nią powoduje straszliwy ból, który może trwać nawet tygodniami.

Stosunkowo niepozorna roślina, rosnąca w Australii i niektórych wyspach Pacyfiku, jest wyjątkowym zagrożeniem dla każdego, kto dotknie jej liści, pędów, kwiatów czy owoców.
licencja zdjęcia CC BY 3.0

Ta roślina naprawdę parzy

Dendrocnide moroides, zwana też pokrzywą australijską oraz gympie-gympie jest niewielkim drzewem lub krzewem. Dorasta do ok. 3 m wysokości, ma duże, sercowate liście o piłkowanych brzegach, wytwarza niewielkie kwiaty i owoce nieco podobne do morwy. Cała jej powierzchnia jest pokryta drobnymi włoskami, które wyglądają na przyjemne w dotyku. Jednak nic bardziej mylnego. Nawet delikatne i krótkotrwałe dotknięcie rośliny powoduje, że będziemy cierpieć przez tygodnie. Włoski wbijają się w skórę, a przy okazji jest wstrzykiwana toksyna, która powoduje nieznośny ból.

„Najgorszy ból, jaki można sobie wyobrazić"...

....tak działanie tych roślin określa badaczka dr Marina Hurley z Uniwersytetu Nowej Południowej Walii. Uczucie opisuje jako połączenie jednoczesnego poparzenia kwasem z porażeniem prądem. Ból nasila się przez 20-30 minut, by następnie trwać przez kilka dni, a nawet tygodni. Włoski mogą pozostawać wbite w skórę nawet przez pół roku, a dotyk, zmiana temperatury czy nawet wzięcie prysznica, powoduje kolejne podrażnienia.

Skala bólu jest niesamowita. Jak pisze dr Hurley, zdarzało się, że po poważnych poparzeniach ludzie popełniali samobójstwa, a pewien były żołnierz spędził trzy tygodnie przywiązany do szpitalnego łóżka.

Parzące włoski wbijają się nawet przez ubranie, a zdolności do parzenia nie tracą nawet zasuszone liście. Wspomina się o poparzeniach przez stuletnie okazy zachowane w zielnikach. Ryzykowne jest również przebywanie w pobliżu rośliny. Po około 20 minutach spędzonych w jej sąsiedztwie, pojawiają się silne podrażnienia dróg oddechowych.

Jednak zadziwiające jest to, że roślina powoduje wyłącznie ból. Poza powiększeniem węzłów chłonnych i obrzękiem w miejscu poparzenia, nie wywołuje zmian fizycznych, nie jest też trująca – nie powoduje bezpośredniego zagrożenia dla życia (pomijamy tu reakcje spowodowane bólem).

W ogrodzie i na spacerze można spotkać rośliny, które parzą na odległość lub wywołują podrażnienia. Zobacz, na co uważać. Przejdź do kolejnych slajdów, użyj strzałki lub przycisku NASTĘPNE.

Do tych roślin nie podchodź, gdy jest gorąco! Mogą poparzyć ...

Kuzynka pokrzywy z jadem skorpiona

Mechanizm działania „najbardziej jadowitej" rośliny świata od lat jest zagadką. Parząca Dendrocnide moroides oraz kilka jej kuzynek (rodzaj Dendrocnide) jest spokrewniona z dobrze znaną, również z parzących właściwości – pokrzywą. Podobny jest mechanizm samego wstrzyknięcia toksyn, jednak sposób ich działania – zupełnie nieporównywalny.

Początkowo badacze o wywoływanie bólu podejrzewali związek chemiczny, który wydzielili z tej rośliny i nazwali moroidinem. Jednak eksperymenty nie potwierdziły tego.
Nowe badania prowadzone przez Uniwersytet Queensland (Instytut Biologii Molekularnej) wskazują jednak inną substancję, wydzieloną przez badaczy i nazwaną „gympietides" (od rdzennej nazwy rośliny gympie-gympie). To peptydy o bardzo trwałej strukturze, co tłumaczy ich skuteczność nawet po latach (jak w przypadku zasuszonych okazów). W dodatku ich budowa jest zbliżona do tej, jaką ma jad pająków i skorpionów. Jednak ewolucyjnie zostały wytworzony zupełnie niezależnie.

„Jad" gympie-gympie jest neurotoksyną, która zaburza przekazywanie bodźców bólowych (a dokładniej blokuje działanie kanałów jonowych). W komórkach porażonych przez truciznę zachodzą zmiany, które powodują, że nie mogą one przestać wysyłać sygnału o bólu, pomimo że nie ma już bodźca, który go powoduje. Ból jest więc odczuwany przez bardzo długi czas. Wyniki tych badań zostały opublikowane we wrześniu 2020 r. przez pismo Science Advances.

Amatorzy najbardziej jadowitej rośliny świata

Niezwykłe jest to, że tę niebezpieczną roślinę jedzą pewne zwierzęta. Wśród nich są owady z rodziny stonkowatych, ale też – co już bardziej zadziwiające – ptaki (z rodziny dzięciołowatych), a nawet ssak z rodziny kangurowatych – pademelon czerwononogi. Nie wiadomo, dlaczego nie jest wrażliwy na jej działanie.

Źródła

od 7 lat
Wideo

Gdynia Orłowo

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Kuzynka pokrzywy z jadem skorpiona. Oto najbardziej jadowita roślina świata - RegioDom.pl

Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska