Małopolscy rolnicy stawiają na rozwój gospodarstw, różnorodność i konkurencyjność

Mówi Mariola Duraj-Majda, dyr. Małopolskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

W tym roku o przyznanie płatności obszarowych ubiega się w Polsce około 1,24 miliona rolników. Uzyskaliśmy zgodę Komisji Europejskiej na wypłatę zaliczek w wysokości 70 proc. wszystkich dopłat bezpośrednich. Od 16 października na konta rolników wpływają już pieniądze z tego tytułu. Natomiast w Małopolsce o dopłaty obszarowe ubiegało się ponad 108 tys. rolników gospodarujących na prawie 500 tys. hektarów. Najwięcej wniosków wpłynęło z powiatu krakowskiego – ponad 13 tys. na ogólną kwotę prawie 21 mln zł, tarnowskiego - 11 tys. na sumę ponad 22 mln zł oraz nowosądeckiego - 10 tys. na kwotę 17 mln zł. Wypłata zaliczek na poczet dopłat bezpośrednich potrwa do końca listopada, reszta będzie wypłacona do 30 czerwca 2024. W sumie do rolników w całym kraju trafi prawie 17 mld zł.

Rok 2023 dla Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest rokiem specyficznym, co szczególnie związane jest ze zmianą systemu przyznawania płatności bezpośrednich wynikających z wdrożenia planu strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.

Nowym elementem dopłat bezpośrednich na rok 2023 są Ekoschematy –które zwracają uwagę na praktyki korzystne dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt (dzielą się na 5 obszarowych oraz dofinansowanie Dobrostan zwierząt). Są one obowiązkowe dla państw członkowskich UE, lecz dobrowolne dla rolnika. W tym roku termin składania wniosków obszarowych został wydłużony i można je było składać od dnia 15 marca 2023 r. do dnia 30 czerwca 2023 r.

Do rolników posiadających gospodarstwa oraz tych, którzy prowadzą również działalność okołorolniczą kierujemy programy wsparcia. Przyczyniają się one nie tylko do wzmocnienia produkcji rolnej, ale także do rozwoju wsi i jej infrastruktury. Unowocześnianie i rozwój gospodarstw rolnych przekładają się na poprawę jakości i bezpieczeństwo produkcji żywności, a programy z działalności pozarolniczej wpływają na tworzenie nowych miejsc pracy na terenach rolniczych.

Niektórzy rolnicy, aby zrealizować większe inwestycje w gospodarstwie decydują się na realizację działań w ramach budżetu z Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.
Do najpopularniejszych działań niewątpliwie należą: Płatności bezpośrednie, Ekoschematy, Ograniczenia naturalne lub inne ograniczenia specyficzne dla obszaru a także Działalność prowadzona przez młodych rolników i nowych rolników oraz zakładanie przedsiębiorstw wiejskich (Premia dla młodego rolnika).

W ARiMR trwa realizacja zaliczek w ramach tegorocznej kampanii dopłat bezpośrednich i obszarowych. Wypłaty potrwają do końca listopada. Z początkiem grudnia rozpocznie się wypłata płatności końcowych. Do tej pory na konta 944 tys. rolników w Polsce trafiło blisko 4,37 mld zł, w tym 163 mln do beneficjentów w Małopolsce. Z kolei 0,63 mld zł trafiło do 504 tys. gospodarzy w całej Polsce z tytułu płatności ONW, w tym 30 mln zł przekazano do 35 tys. gospodarzy w Małopolsce.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w sytuacji kryzysu wojennego na Ukrainie angażowała się i angażuje w programy pomocy dla rolników, któremu zagraża utrata płynności finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy. Aby wspierać ich działalność w trudnym okresie konfliktu Agencja prowadzi m. in.: nabór wniosków o udzielenie pomocy finansowej do powierzchni gruntów ornych obsianych lub obsadzonych w plonie głównym materiałem siewnym kategorii elitarny lub kwalifikowany, dofinansowanie na zakup nawozów gryki lub kukurydzy oraz producentów rolnych utrzymujących lochy i prosięta. Pomoc skierowana jest także do producentów zbóż i roślin oleistych.

W województwie małopolskim sporym zainteresowaniem cieszył się nabór na zakup nawozów mineralnych. Tak dla porównania najwięcej wniosków zostało złożonych w Biurze Powiatowym w Krakowie w ilości 2.390 oraz w Biurze Powiatowym w Proszowicach w ilości 2.220.
Beneficjenci z tych terenów korzystali również z dopłat do pszenicy, gryki lub kukurydzy. Krakowskie Biuro Powiatowe przyjęło łącznie w dwóch naborach 2024 wnioski, natomiast Proszowickie Biuro Powiatowe przejęło 956 wniosków. O pomoc dotyczącą materiału siewnego licznie ubiegali się beneficjenci z powiatu miechowskiego. Do Biura Powiatowego w Miechowie wpłynęło 151 wniosków, na podstawie których wypłacono 325 777 zł.

Bardzo dużym zainteresowaniem cieszył się nabór wniosków w ramach KPO o wsparcie finansowe na wymianę pokryć dachowych. Wpłynęło w skali kraju 47 tys. wniosków na kwotę 588 mln zł co wielokrotnie przekroczyło środki finansowe przeznaczone na to działanie i wymagało dokonania przesunięć, aby wszyscy zainteresowani mogli otrzymać wsparcie. Nabór rozpoczął się 17 października i trwał do 15 listopada ub. r.  Do programu kwalifikowały się dachy znajdujące się na budynkach służących do produkcji rolniczej, których pokrycie zawierało azbest. O dotację na ten cel mógł ubiegać się rolnik, który otrzymał dopłaty bezpośrednie za rok 2021 i był właścicielem lub współwłaścicielem budynku. Wysokość wsparcia wyniosła 40 zł/mkw., lecz nie więcej niż 20 tys. zł (tj. do 500 mkw. pokrycia dachowego).

W Małopolsce w ramach tego wsparcia umowy podpisało 1637 rolników na kwotę blisko 18,5 mln zł. W tym miejscu chciałabym przypomnieć, że realizacja przedsięwzięcia nie może trwać dłużej niż rok od zawarcia umowy i w tym okresie ostateczny odbiorca wsparcia musi złożyć wniosek o płatność. Do tej pory inwestycję zakończyło i zawnioskowało o zwrot środków 736 rolników, a to przekłada się na kwotę ponad 11 mln zł.

Z uwagi na sytuację na rynku zbóż, w dniach 5 czerwca – 5 lipca br. przeprowadzono nabór na zakup silosów wraz z wyposażaniem, w którym tym złożono 12 973 wnioski na kwotę ponad 513 mln zł.
Wsparcie finansowe było skierowane do rolników, którzy otrzymali płatności bezpośrednie w 2022 roku. Warunkiem koniecznym było również posiadanie praw do nieruchomości na cele budowlane w przypadku działki, na której planowana była inwestycja. Pomoc mogła być przeznaczona na zakup nowego silosu oraz niezbędnych urządzeń i wyposażenia.

Wysokość refundacji wyniosła standardowo do 50 proc. kosztów kwalifikowanych, a dla młodych rolników do 60 proc. kosztów, natomiast limit pomocy 50 tys. zł, a dla młodych rolników 60 tys. zł. W Małopolsce o wsparcie ubiegało się 641 rolników, którzy złożyli wnioski na kwotę blisko 21,5 mln zł., do tej pory umowy zostały zawarte z 315 wnioskodawcami na kwotę prawie 10 mln zł.

Tak! Od 24 kwietnia 2023 r. agencja uruchomiła wsparcie w ramach 3 interwencji pszczelarskich finansowanych z budżetu Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.
W sumie na Platformę Usług Elektronicznych w ramach trzech interwencji dla sektora pszczelarskiego wpłynęło 3029 wniosków o wsparcie na kwotę 51,3 mln zł. Przypomnijmy, że nabory ARiMR prowadziła od 3 do 24 kwietnia. O wsparcie mogli się starać indywidualni hodowcy i ci, którzy są zrzeszeni. Największym zainteresowaniem cieszył się nabór w ramach interwencji „Wspieranie modernizacji gospodarstw pasiecznych”.

Do ARiMR wpłynęło 2821 wniosków na kwotę ponad 27 mln zł. W tym działaniu pszczelarzom, producentom produktów pszczelich i organizacjom pszczelarskim przysługiwało prawo ubiegania się o dofinansowanie zakupu nowego sprzętu – refundacja do 60 proc. kosztów netto. Maksymalna wysokość rocznej pomocy przekazanej beneficjentowi może wynieść 100 zł w przeliczeniu na jeden posiadany pień pszczeli i łącznie nie powinna przekroczyć 15.000 zł. Małopolskim Oddziale Regionalnym wpłynęło 268 wniosków na kwotę ok 2 mln zł.

Z kolei o środki na „Wspieranie walki z warrozą produktami leczniczymi” organizacje pszczelarskie, bo tylko one mogły się o taką pomoc ubiegać, złożyły 106 wniosków, a wynikająca z nich kwota to blisko 16 mln zł. Otrzymane pieniądze można było wydać na zakup wirusobójczych produktów leczniczych – nie tylko weterynaryjnych, lecz także tych zawierających substancje czynne dopuszczone do stosowania w gospodarstwach ekologicznych. W Małopolsce wpłynęło 7 wniosków na kwotę 1 316 208 zł.

Natomiast o „Pomoc na odbudowę i poprawę wartości użytkowej pszczół”, agencja przyjęła 102 wnioski na kwotę 8,3 mln zł. Wsparcie to można przeznaczyć na zakup m.in.: matek pszczelich z linii hodowlanych, dla których prowadzone są księgi lub rejestry. Jeśli chodzi o tę interwencję, refundacji do 70 proc. kosztów netto, a maksymalna roczna kwota pomocy dla beneficjenta to 10.000 zł. W ramach tego działania w Małopolsce wpłynęły 4 wnioski na kwotę 569 368 zł. Podsumowując nabór, naszym oddziale w ramach trzech interwencji złożono 279 wniosków, na łączną kwotę ponad 4 mln zł.

Od 20 listopada 2023 r. do 18 stycznia 2024 r. hodowcy pszczół, zrzeszające pszczelarzy organizacje, ośrodki doradztwa rolniczego i jednostki naukowo-badawcze będą mogli składać wnioski o dofinansowanie z Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027. W tym czasie przeprowadzonych zostanie siedem naborów. Trzy z nich są znane beneficjentom – były realizowane w kwietniu tego roku - cztery interwencje będą przeprowadzone po raz pierwszy. Również tym razem dokumenty będą przyjmowane wyłącznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ARiMR.

Ponadto Ministerstwo Rolnictwa uruchamia kolejny nabór wniosków o dopłaty do wymiany dachu z azbestem. Wnioski będzie można składać od 15 grudnia 2023 do 12 stycznia 2024 roku.
To kolejna edycja popularnego wśród rolników programu wymiany dachów z eternitem.

Informacja o kolejnych naborach będzie zamieszczona na stronie agencji www.gov.pl/web/arimr.

ARiMR pełni kluczową rolę w realizacji polityki rolnej, modernizując sektor rolny, wspierając rolników i zapewniając stabilność na rynku rolno-spożywczym.