Smutne wnioski z próbnego egzaminu ósmoklasisty 2025. Problemy z pisaniem, przekazywaniem informacji, formułowaniem wniosków i z ortografią

Egzamin próbny CKE miał pozwolić uczniom sprawdzić, co już umieją i z czym sobie radzą, a nad czym jeszcze muszą popracować przed prawdziwym egzaminem. Próbny egzamin pisali w pierwszych dniach grudnia ubiegłego roku, a ten właściwy będą zdawać za miesiąc, w połowie maja.

Egzamin ósmoklasisty - dodajmy - to dla ucznia pierwszy ważny egzamin w życiu, a jego wynik ma wpływ na dalszą przyszłość młodego człowieka, ponieważ decyduje o tym, do jakiej szkoły średniej będzie się on mógł dostać.

W badaniu diagnostycznym (czyli w próbnym egzaminie) uczestniczyło łącznie w całej Polsce 3 tys. 575 uczniów. Odpowiedzi udzielone przez uczniów zostały ocenione przez egzaminatorów w Okręgowych Komisjach Egzaminacyjnych, a następnie przeanalizowane przez ekspertów CKE i OKE.

Na grudniowym próbnym egzaminie CKE ósmoklasiści najlepiej wypadli z angielskiego, a najgorzej z matematyki.

Jak podaje CKE:

• z języka polskiego uzyskali średni wynik równy 55 proc. punktów możliwych do zdobycia

• z matematyki - średni wynik równy 38 proc. punktów możliwych do zdobycia

• a z języka angielskiego - wynik równy 70 proc. punktów możliwych do zdobycia.

Jak czytamy w opublikowanych wnioskach z tej analizy, uczniom ostatniej klasy szkoły podstawowej na około pięć miesięcy przed egzaminem ósmoklasisty z języka polskiego nie sprawia większych trudności rozwiązanie zadań sprawdzających podstawowe umiejętności - czyli czytanie ze zrozumieniem czy wyszukiwanie informacji w tekście. Dalej wnioski nie są już optymistyczne.

"Zdecydowanie słabiej uczniowie radzą sobie z zadaniami z zakresu kształcenia językowego lub zadaniami wymagającymi stworzenia krótszego lub dłuższego tekstu, poprawnego pod względem kompozycyjnym i językowym" - czytamy w informacji opublikowanej przez CKE.

Wręcz wyzwaniem (tak to określa CKE) dla ósmoklasistów uczestniczących w diagnozie w 2024 r. okazało się przestrzeganie w tworzonym wypracowaniu zasad poprawności językowej, ortograficznej i interpunkcyjnej.

Na egzaminie z matematyki najtrudniejsze dla ósmoklasistów okazały się zadania wieloetapowe, takie, które wymagały łączenia wiedzy i umiejętności z różnych działów matematyki, zaplanowania strategii rozwiązania oraz umiejętności interpretacji danych. Jak opisuje CKE, uczniowie nie radzą sobie z identyfikacją danych i poprawną ich interpretacją oraz zapisywaniem zależności między danymi oraz przekształcaniem wyrażeń algebraicznych. Na próbnym egzaminie ujawnił się też brak umiejętności uczniów w zakresie rozwiązywania zadań wymagających dowodzenia.

"Widoczny jest brak umiejętności uczniów w zakresie rozwiązywania zadań dotyczących uzasadniania. Równie trudne są zadania z geometrii płaskiej i przestrzennej, w których uczniowie niewłaściwie identyfikują krawędzie, mylą pojęcia powierzchni bryły z objętością. Ponadto uczniowie nie radzą sobie z wykonywaniem działań na potęgach (...)" - opisują specjaliści z CKE.

Zarówno na egzaminie z matematyki, jak i języka polskiego słabą stroną zdających okazała się także umiejętność formułowania wniosków, dobierania trafnych argumentów, wyjaśniania lub uzasadnienia tezy.

Dużym wyzwaniem dla ósmoklasistów jest tworzenie w języku angielskim wypowiedzi pisemnej, której celem jest skuteczne przekazanie informacji.

"Błędy językowe popełniane przez uczniów często zakłócają przekaz informacji, powodując niejasność lub dwuznaczność wypowiedzi pisemnej, a słaba znajomość słownictwa i struktur gramatycznych prowadzi do obniżenia punktacji przy ocenie tego typu zadania" - wyliczają specjaliści.

Poważnym problemem dla obecnych ósmoklasistów okazało się używanie języka angielskiego w zgodzie z właściwą normą językową, z zachowaniem zasad ortografii.

Na pociechę CKE zaznacza, że próbny egzamin został przeprowadzony na początku grudnia 2024 r., na około pięć miesięcy przed terminem właściwego egzaminu, kiedy - jak pokazuje doświadczenie ubiegłych lat - część uczniów jeszcze nie rozpoczęła powtórek materiału ani przygotowań do egzaminu. Poza tym w grudniu część materiału - zwłaszcza z polskiego i matematyki - jeszcze w szkołach nie została zrealizowana. Możliwe np., że uczniowie przed próbnym egzaminem jeszcze nie czytali ani nie omawiali "Kamieni na szaniec" i nie mogli udzielić poprawnych odpowiedzi na pytania dotyczące tej lektury. Wniosek: w maju ósmoklasistom powinno pójść zdecydowanie lepiej.

"Wyniki diagnozy przeprowadzonej w grudniu 2018 r. zestawionej z rzeczywistymi wynikami egzaminu w roku 2019 dowodzą, że rezultaty osiągane przez zdających dany egzamin w sesji, kiedy jest on przeprowadzany, są wyższe lub znacznie wyższe niż w przypadku wyników badania diagnostycznego" - podają na dowód specjaliści z CKE.

CKE opublikowało nie tylko wnioski z próbnego egzaminu, lecz także rekomendacje dla uczniów, opracowane przez egzaminatorów sprawdzających prace ósmoklasistów. Przykładowo jeśli chodzi o matematykę, egzaminatorzy radzą młodym ludziom:

1. Bardzo uważnie czytaj treść i polecenia do zadań.

2. Na każdym etapie rozwiązania sprawdź, czy korzystasz z danych podanych w treści zadania oraz zamieszczonych na schemacie / diagramie / rysunku.

3. Zastanów się, jakie czynności musisz wykonać, aby rozwiązać problem postawiony w poleceniu do zadania. Stwórz plan rozwiązania zadania wieloetapowego.

4. Wykonuj rysunki pomocnicze pozwalające na realizację kolejnych etapów rozwiązania.

5. Stosuj oznaczenia literowe szukanej wielkości oraz zapisuj wyrażenia algebraiczne, które wyrażają relacje między wielkościami określonymi w treści zadania. Pamiętaj, aby w obrębie jednego zadania stosować to samo oznaczenie dla jednej wielkości.

6. Wykorzystaj dane zamieszczone na rysunkach do dostrzegania zależności między długościami odcinków, miarami kątów.

7. W zadaniach wymagających uzasadnienia / udowodnienia tezy twierdzenia prezentuj pełny i logiczny tok rozumowania prowadzący do tej tezy. W tym celu musisz uwzględnić warunki zadania oraz powołać się na zależności i twierdzenia matematyczne.

8. Weryfikuj otrzymane wyniki, szczególnie w zadaniach osadzonych w kontekście praktycznym. Po rozwiązaniu zadania jeszcze raz przeczytaj jego treść, aby upewnić się, że otrzymany wynik jest logiczny i realny.

9. Pisz czytelnie, aby uniknąć pomyłek w wykonywaniu działań oraz w przepisywaniu uzyskanych wyników do dalszych obliczeń.

10. Zwracaj uwagę na pojęcia i nazwy stosowane w geometrii przestrzennej oraz posługuj się tymi pojęciami.

11. Pamiętaj o zapisaniu w wyniku końcowym jednostki w zadaniach wymagających obliczenia pola powierzchni, objętości lub innych wielkości mianowanych.