Wnioski z próbnej matury: prawie połowa maturzystów z techników nie zdałaby polskiego. CKE podała, z czym nie radzą sobie uczniowie

Próbne matury CKE odbywały się od 5 do 17 grudnia 2024 r., więc na około pięć miesięcy przed właściwym egzaminem. Miały służyć sprawdzeniu poziomu opanowania wiadomości i umiejętności uczniów klas maturalnych (ostatnich klas 4-letniego liceum ogólnokształcącego i 5-letniego technikum) z języka polskiego, matematyki oraz języka angielskiego na poziomie podstawowym.

Przeprowadzenie próbnych egzaminów, określanych też jako testy diagnostyczne, było dobrowolne. Ale szkoły chętnie z tej możliwości korzystały, ponieważ była to okazja m.in. do przećwiczenia wszystkich procedur związanych z maturą. CKE zachęcała, by zadbać o warunki zbliżone do obowiązujących podczas właściwego egzaminu. Oczywiście przede wszystkim ta grudniowa próba generalna matury pozwalała uczniom dowiedzieć się, co już umieją, a nad czym jeszcze muszą popracować.

W teście diagnostycznym wzięło udział 2 985 uczniów. CKE przeanalizowała, a teraz przekazała w opublikowanej informacji, co ujawniły te próbne egzaminy - m.in. z jakimi zadaniami młodzi ludzie sobie nie poradzili, na co powinni uważać.

Wnioski nie są optymistyczne, jeśli chodzi o kompetencje polonistyczne uczniów: poziom spada. Jak podano, uczniowie 4-letniego liceum ogólnokształcącego, którzy przystąpili do diagnozy w grudniu 2024 r., osiągnęli niższe wyniki z języka polskiego w porównaniu do licealistów, którzy pisali próbne matury w 2022 oraz 2023 roku. Również uczniowie 5-letniego technikum na egzaminie próbnym z polskiego wypadli teraz gorzej niż ich rówieśnicy sprzed roku. Jak zaznaczono - różnice te są istotne statystycznie.

Jeśli chodzi o matematykę, tegoroczni maturzyści z liceów uzyskali niższe wyniki niż ich poprzednicy z 2022 roku, a nieróżniące się statystycznie w porównaniu do uczniów piszących próbne matury w 2023 roku.

Wyższe wyniki niż poprzednicy obecni uczniowie ostatnich klas szkół średnich mają natomiast z języka angielskiego.

Niewesołe są wnioski dotyczące różnicy w poziomie między uczniami kończącymi ogólniaki i technika.

"Uczniowie 5-letniego technikum osiągnęli w badaniu diagnostycznym niższe wyniki niż uczniowie 4-letniego liceum ogólnokształcącego (różnice są istotne statystycznie). Obserwacja ta dotyczy wyników z wszystkich przedmiotów (języka polskiego, matematyki, języka angielskiego), a w ramach każdego przedmiotu - z wszystkich zadań, jednostek oraz grup lub wiązek zadań badających dane grupy umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego z 2024 r." - czytamy w analizie opublikowanej przez CKE.

Przykładowo: uczniowie piszący maturę próbną z języka polskiego uzyskali średni wynik równy 41proc. punktów możliwych do zdobycia, przy czym uczniowie LO - 48 proc., a uczniowie technikum - 32 procent.

Jak podsumowała CKE - gdyby wyniki badania diagnostycznego z grudnia 2024 r. były wynikami rzeczywistego egzaminu maturalnego, odsetek sukcesów w egzaminie z polskiego, czyli zdanych egzaminów wyniósłby w przypadku uczniów liceum 80 procent, podczas gdy w przypadku uczniów technikum - zaledwie 53 procent. A więc prawie połowa absolwentów techników oblałaby maturę z polskiego. Oczywiście trzeba tu wziąć poprawkę na to, że część uczniów na pięć miesięcy przed maturą jeszcze nie zaczęło się do niej przygotowywać. Jednak pozostaje kwestia różnicy w poziomie wiedzy i umiejętności licealistów i uczniów technikum zdiagnozowana w efekcie próbnych matur.

Podsumowując najważniejsze wnioski z próbnych egzaminów z grudnia 2024 r., CKE podała, że uczniom ostatnich klas szkół ponadpodstawowych na około pięć miesięcy przed egzaminem maturalnym nie sprawiało większych trudności rozwiązanie zadań sprawdzających podstawowe umiejętności (proste, jednoetapowe).

"Zdecydowanie słabiej uczniowie - zwłaszcza techników - radzą sobie z zadaniami sprawdzającymi umiejętności złożone, wymagające wykonania kilku kroków prowadzących do poprawnego rozwiązania, lub zadaniami wymagającymi stworzenia krótszego lub dłuższego tekstu, poprawnego pod względem kompozycyjnym i językowym" - czytamy w komunikacie Komisji.

Na egzaminie z matematyki zdający nie mieli problemu z zadaniami jednoetapowymi, wymagającymi wykonania jednej, ewentualnie dwóch prostych i standardowych czynności, np. zastosowania tylko wzorów.

"Spore trudności przysporzyły uczniom zadania otwarte wymagające zaplanowania strategii rozwiązania (szczególnie zadania z zakresu planimetrii oraz stereometrii) oraz modelowania matematycznego (zadanie optymalizacyjne). Nieumiejętność przeprowadzania przez uczniów analizy i syntezy treści zadania, a także brak sprawności rachunkowej to główne przeszkody w rozwiązaniu zadań otwartych" - opisuje CKE.

Zarówno w matematyce, jak i w języku polskim słabą stroną u tegorocznych maturzystów okazała się także umiejętność formułowania wniosków.

Próbne egzaminy pokazały również, że poważnym problemem dla przyszłych maturzystów pozostaje - zarówno w języku polskim, jak i angielskim - używanie języka w zgodzie z właściwą normą językową, z zachowaniem zasad ortografii oraz - w przypadku języka polskiego - interpunkcji.

W informacji opublikowanej przez CKE znalazły się rekomendacje - podpowiedzi dla maturzystów. Przykładowo, jeśli chodzi o egzamin maturalny z języka polskiego są one następujące:

1. Zaplanuj czas poświęcony na rozwiązanie zadań w każdym z testów i napisanie wypracowania.

2. Uważnie czytaj polecenia w części testowej. Wyodrębnij w nich poszczególne elementy, a po napisaniu odpowiedzi sprawdź, czy uwzględniłeś/uwzględniłaś wszystkie elementy polecenia.

3. Zanim zaczniesz rozwiązywać zadania w teście Język polski w użyciu, wyodrębnij informacje kluczowe w każdym z tekstów nieliterackich. W odpowiedziach do zadań nie cytuj tekstu, ponieważ powinieneś/powinnaś odpowiadać własnymi słowami.

4. W części testowej zwróć szczególną uwagę na zadania, w których masz odwołać się do dwóch tekstów - nie zapominaj o tym w uzasadnieniu odpowiedzi.

5. Zastanów się, czy rozumiesz wszystkie słowa użyte w temacie wypracowania. Jeśli nie, to wybierz inny temat.

6. Zanim zaczniesz pisać wypracowanie, zastanów się, do których lektur obowiązkowych z listy lektur zamieszczonych w arkuszu egzaminacyjnym możesz się odwołać, żeby potwierdzić swoje stanowisko. Wybierz te lektury, które dobrze znasz.

7. W wypracowaniu odwołuj się do konkretnych sytuacji z lektury, które potwierdzają twój tok rozumowania.

8. W swojej pracy formułuj argumenty, unikaj streszczeń oraz ogólników.

9. Swoją argumentację wzmacniaj odwołaniami do różnorodnych kontekstów. Dzięki temu twoja praca będzie bogatsza merytorycznie, pogłębiona i wieloaspektowa.

10. Treści swojej wypowiedzi argumentacyjnej ułóż problemowo.

Z tych rad młodzi ludzie będą mogli skorzystać już za niecały miesiąc - 5 maja, gdy przystąpią do już właściwego egzaminu maturalnego z języka polskiego.