Renta dożywotnia nie zawsze się opłaca. Niedługo ma wejść w życie ustawa o odwróconej hipotece, wprowadzająca nowy i bezpieczniejszy produkt.
Od kilku lat, odkąd na rynku pojawiły się skierowane do osób starszych reklamy obiecujące pewny dodatkowy dochód w zamian za mieszkanie, ostrzegamy naszych czytelników przed pochopnym podejmowaniem decyzji. Renta dożywotnia, bo o tym produkcie mowa, to rozwiązanie ryzykowne, nie dla wszystkich i nie zawsze opłacalne. Przed niespełna dwoma tygodniami rząd przyjął natomiast długo oczekiwany projekt ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym. Ustawa trafi teraz do Sejmu. Czy nowy produkt zyska popularność, okaże się, gdy poznamy jej ostateczny kształt. Przyjrzyjmy się zatem stanowi obecnemu. W Polsce od kilku lat oferowana jest bazująca na Kodeksie cywilnym renta dożywotnia. Rozwiązanie to polega na tym, że właściciel mieszkania czy domu notarialnie przekazuje prawo własności do nieruchomości firmie (funduszowi hipotecznemu), która w zamian za to wypłaca mu dożywotnie świadczenie pieniężne.
Rozważając decyzję o podpisaniu umowy o dożywotniej rencie, musimy zdawać sobie sprawę z tego, że obecnie firmy, które oferują takie produkty, nie są nadzorowane ani przez Komisję Nadzoru Finansowego, ani przez żaden inny organ państwowy. Działają jedynie w oparciu o Kodeks cywilny, co oznacza, że w przypadku zaprzestania przez firmę wypłat, dochodząc swych praw, będziemy musieli wystąpić na drogę sądową. Warto się zabezpieczyć, choćby zapewniając sobie prawo do zamieszkiwania w przekazywanym lokalu do końca życia poprzez zapisanie w księdze wieczystej prawa dożywotniego użytkowania nieruchomości. Wówczas nie będziemy mogli być eksmitowani z lokalu nawet w przypadku upadłości firmy.
Problemem jest też wycena nieruchomości, od której zależy wysokość otrzymywanego w przyszłości świadczenia. Wyceny dokonują rzeczoznawcy działający na zlecenie drugiej strony. Warto zatem zamówić drugą opinię, od innego rzeczoznawcy, który jednak za swą usługę pobierze od nas kilkaset złotych. Wysokość przyznanej renty jest zależna nie tylko od wartości mieszkania, ale też od naszego wieku. Im jesteśmy starsi, tym wartość miesięcznego świadczenia będzie większa, ponieważ przewidywalna długość naszego życia wraz z upływem lat się skraca. Podpisując umowę renty dożywotniej, musimy zdawać sobie sprawę z tego, że tracimy naszą nieruchomość bezpowrotnie, niezależnie do tego, ile miesięcznych wypłat otrzymamy. Możliwa jest zatem sytuacja, w której w jednym miesiącu podpisujemy umowę, otrzymujemy ustaloną miesięczną stawkę renty, a następnie w wyniku nieszczęśliwego wypadku czy choroby umieramy. Także w tej sytuacji firma, z którą podpisaliśmy umowę, będzie mieć prawo do naszego mieszkania, a nasi spadkobiercy nie będą mieli żadnych roszczeń do przekazanej nieruchomości.
Oczekiwany produkt, czyli tzw. odwrócony kredyt hipoteczny, ma ochronić klientów przed ryzykiem pozbycia się nieruchomości za ułamek jej rynkowej wartości. Umowę będziemy zawierać z bankami, które są pod nadzorem KNF. Ustawa zakłada również, że w przypadku śmierci przed wypłatą określonej w umowie maksymalnej kwoty kredytu nasi spadkobiercy nie zostaną pozbawieni spadku, banki będą zobowiązane do dokonania rozliczenia ze spadkobiercami. Podpisanie umowy nie będzie również oznaczało definitywnego pozbycia się mieszkania, bowiem zarówno właściciel, jak i jego spadkobiercy będą mogli odzyskać nieruchomość po spłaceniu sumy wypłaconych świadczeń wraz z odsetkami.
Zgodnie z ustawą banki będą mogły wypłacać również jednorazowo całą kwotę lub płacić ją w ratach przez określony w umowie czas. Może się więc zdarzyć tak, że wypłata świadczeń zakończy się przed śmiercią. Właściciel mieszkania będzie miał także obowiązki, m.in. ubezpieczenia nieruchomości, dbania o nią, dokonywania napraw i opłacania podatków oraz innych opłat, aby w wyniku niewłaściwej eksploatacji nieruchomość nie straciła ona na wartości. Jeżeli tak się stanie, bank będzie miał prawo wyrównania swoich strat, np. przez zajęcie innych składników naszego majątku.
Ustawa nie określa także dolnej granicy wieku kredytobiorcy, zatem z oferty będą mogli skorzystać nie tylko seniorzy. Czy skorzystają, okaże się, gdy ustawa w tym lub zmienionym kształcie wejdzie w życie, co najwcześniej może nastąpić jesienią. Biorąc pod uwagę, że prawo ma mocno chronić interesy kredytobiorców, można się zastanawiać, ile banków zdecyduje się na wprowadzenie takiego produktu. Jeżeli odwrócona hipoteka nie zagości na naszym rynku usług bankowych na dobre, można się spodziewać, że seniorzy będą nadal wybierać rentę dożywotnią.
Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej.
KONKURS GŁÓWNY - TYLKO DO 16 MAJA!
Zachęcamy Czytelników do udziału w konkursie z cennymi nagrodami. Wystarczy przesłać odpowiedzi na kilka pytań dotyczących naszego cyklu oraz zaproponować pięć tematów, o których powinniśmy napisać w przyszłości. Chcemy się dowiedzieć, na ile nasz poradnik jest użyteczny oraz jaką tematykę powinniśmy poruszać w jego kolejnych edycjach. Autorzy pięciu najciekawszych propozycji tematycznych zostaną nagrodzeni tabletami o wartości około 2 tys. zł każdy.
Weź udział w naszym konkursie głównym i wygraj 1 z 5 tabletów (kliknij!)
COTYGODNIOWY MINIKONKURS
Warto czytać nas co tydzień, bo każdemu z odcinków towarzyszy pytanie z zakresu finansów. Co 10. osoba, która w dniu publikacji wyśle na adres: [email protected] prawidłową odpowiedź, otrzyma upominek książkowy lub płytowy.
Oceń ten odcinek w skali od 1 do 5, gdzie 5 oznacza zdecydowanie dobrą ocenę, a 1 zdecydowanie złą, i odpowiedz na pytanie konkursowe: Czy rząd przyjął właśnie projekt ustawy o odwróconej hipotece, czy o rencie dożywotniej?
