Beskidzkie Muzeum Rozproszone. Niezwykły projekt obejmujący zabytki w Grojcu, Nidku, Osieku, Polance Wielkiej i Starej Wsi. Zdjęcia

Po uroczystej inauguracji nowego Beskidzkiego Muzeum Rozproszonego w kościele św. Mikołaja w Polance Wielkiej w obszernej kruchcie pierwsi goście mogli zobaczyć ekspozycję przedmiotów liturgicznych, które są w depozycie MuRo oraz z wybranych parafii Podbeskidzia.

- Wśród kilku obiektów najwyższej klasy artystycznej i historycznej są także, umieszczone w gablocie, pamiątki po św. Józefie Bilczewskim, nigdy jeszcze publicznie nie pokazywane - podkreśla ks. dr Szymon Tracz, pomysłodawca przedsięwzięcia i dyrektor MuRo.

Wśród prezentowanych na wystawie obiektów pierwsze miejsce zajmuje słynna kapa liturgiczna z Kęt, uszyta z XVII-wiecznej tkaniny tureckiej dekorowanej w stylizowany kwiat goździka, a podarowanej do kościoła narodzenia św. Jana Kantego w niedalekich Kętach jako trofeum z Odsieczy Wiedeńskiej z 1683 r. przez króla Jana III Sobieskiego. Będzie można zobaczyć także m.in. gotycki kielich mszalny z 1494 roku z kościoła św. Marii Magdaleny w Cieszynie.

Ekspozycja przybliża ponadto przykłady rokokowego złotnictwa. Są to m.in. puszka eucharystyczna z 1767 r., kielich mszalny z ok. 1740 r., monstrancję promienistą z II połowy XVIII w. z kościoła Narodzenia NMP w Inwałdzie i relikwiarz Krzyża Świętego dekorowany Arma Christi z poł. XVIII w. czy pochodzący z ok. 1740 r. rzeźbiony w drewnie i złocony krzyż ołtarzowy z Cieszyna. Na ekspozycji pokazany zostanie również baldachim procesyjny wykonany przed 1663 r., będący najstarszym w całości zachowanym tego rodzaju obiektem w Polsce z XVII w.

Kościół pw. św. Mikołaja w Polance Wielkiej, w którym odbyło się uroczyste otwarcie MuRo, został wybudowany w I połowie XVI wieku w miejscu wcześniejszej świątyni. Od końca lat 80. XX wieku świątynia była nieużywana, gdyż nieopodal wzniesiono nową, murowaną. W latach 2020-2022 w ramach tworzenia Beskidzkiego Muzeum Rozproszonego przeprowadzono tutaj kapitalny remont i całościową konserwację wyposażenia.

Beskidzkie Muzeum Rozproszone (MuRo) składa się z trzech części. Zasadniczy moduł stanowi pięć drewnianych, zabytkowych budynków – kościoły w Grojcu, Nidku, Osieku i w Polance Wielkiej oraz budynek dawnej szkoły w Starej Wsi.

Kościół w Polance Wielkiej przejął funkcje skarbca. W kościele w Osieku, obok jego wyjątkowego wyposażenia i dekoracji malarskich, można zapoznać się z funkcjonowaniem archiwum i biblioteki parafialnej w okresie staropolskim. Z kolei w Nidku tematem dominującym jest powiązanie architektury drewnianej z podbeskidzką przyrodą. Z kolei w malowniczym wnętrzu kościoła w Grojcu istnieje możliwość głębszego wejścia w tajniki historii muzyki Podbeskidzia, zwłaszcza tej związanej z życiem liturgicznym Kościoła. W budynku dawnej szkoły parafialnej w Starej Wsi odtworzono zaś dawne mieszkanie nauczyciela oraz wygląd sali lekcyjnej ze starymi ławkami szkolnymi, oraz dawnymi pomocami naukowymi.

Moduł drugi MuRO obejmuje dwa czynne kościoły parafialne w Gilowicach i Łodygowicach, a trzeci 14 drewnianych, zabytkowych kościołów wpisanych do krajowego rejestru zabytków z terenów diecezji bielsko-żywieckiej, zlokalizowanych w województwie małopolskim i śląskim.

- Prace nad projektem trwały pięć lat, z czego 1,5 roku zajęły przygotowania połączone ze zdobyciem źródeł finansowania, a resztę czasu działania konserwatorskie - podsumowuje ks. dr Szymon Tracz.

Cały projekt MuRo udostępnienia dziedzictwa kulturowego Podbeskidzia z nadaniem nowych funkcji kulturalnych drewnianym obiektom zabytkowym kosztował przeszło 20 mln 140 tys. zł, z czego dofinansowanie to 16 mln 812 tys. zł.

Jarmark Kasztelański w Oświęcimiu