Jaka jest prawda o sytuacji finansowej samorządów w 2022 roku?

Kongres to coroczne wydarzenie organizowane specjalnie dla skarbników jednostek samorządu terytorialnego. Jego organizatorem była Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego, a współorganizatorem działająca przy FRDL Krajowa Rada Forów Skarbników. – Od innych konferencji samorządowych odróżnia nas właśnie to, że program naszego kongresu tworzymy we współpracy z samymi skarbnikami i z myślą o nich – podkreślił Marcin Smala, wiceprezes FRDL.

Jak co roku uczestnicy kongresu – skarbnicy, niezależni eksperci oraz przedstawiciele samorządów, władz centralnych, instytucji publicznych i biznesu – dyskutowali o stanie samorządowych finansów, a także o bieżących problemach i trudnościach w praktycznym stosowaniu przepisów prawa.

Kongres zainaugurowała debata „Planowanie finansów publicznych a rzeczywistość. Jaka jest prawda o sytuacji finansowej samorządów w 2022 roku”. Dyskutowano m.in. o tym, jak ustabilizować wydatki samorządów w tak trudnych i nieprzewidywalnych czasach.

– Prognozowany w tym roku duży spadek nadwyżki operacyjnej w samorządach grozi utratą przez gminy zdolności do prowadzenia polityki rozwojowej – ostrzegł Mirosław Legutko, przewodniczący Krajowej Rady RIO. Według danych RIO ta nadwyżka planowana jest obecnie w budżetach gmin na zaledwie 1,43 mld zł, miast na prawach powiatu – 0,83 mld, a w powiatów – 0,12 mld zł. Dla porównania – w zeszłym roku wyniosła ona odpowiednio: 16,45 mld zł, 10,64 mld zł i 3,71 mld zł.

W ocenie prof. Pawła Swianiewicza i prezesa ZMP dr hab. Zygmunta Frankiewicza sytuacja dojrzała do zmiany systemu finansowania samorządów. Również Krajowa Rada Forów Skarbników JST w przygotowywanej w trakcie kongresu petycji apeluje o podjęcie działań zmierzających do koniecznego zwiększenia dochodów własnych JST. – Wydatki bieżące rosną szybciej niż dochody bieżące. Same samorządy bez zmian systemowych w tej sytuacji sobie nie poradzą – zaznaczyła Małgorzata Kern, przewodnicząca zarządu Krajowej Rady Forów Skarbników przy FRDL.

Wiceminister finansów Sebastian Skuza bronił wprowadzonego w zeszłym roku mechanizmu wypłaty samorządom prognozowanych udziałów w podatkach dochodowych w równych miesięcznych ratach i zwracał uwagę na korzyści, jakie on przyniósł dla części jednostek. Pomimo trudniejszych warunków ekonomicznych pozytywnie ocenił sytuację finansową JST po pierwszym kwartale 2022 roku. Zapowiedział jednak pewne korekty systemu.

Podczas swojego wystąpienia wiceminister Skuza obiecał, że sposób podziału subwencji rozwojowej na część podstawową oraz część „inwestycyjną” i „aktywizującą” będzie zmieniony. Natomiast minister Michał Cieślak potwierdził gotowość do kodyfikacji obecnie obowiązujących przepisów wspólnie ze środowiskiem samorządowców. Zapewniał również o tym, że wsłuchuje się w propozycje samorządów dotyczące nowych źródeł ich finansowania. Jako przykład wskazał m.in. opłatę paragonową.

– Wciąż otwarte pozostaje pytanie, czy samorządy pozostaną na obecnej ścieżce rozwoju – stwierdził w swoim podsumowaniu na zakończenie kongresu Piotr Budziak, skarbnik gminy Zabierzów, członek zarządu Krajowej Rady Forów Skarbników przy FRDL.

Więcej informacji: frdl.org.pl.