Kraków. W planie duża strefa czystego transportu i drastyczne ograniczenia wjazdu dla samochodów

FLESZ - Nie zgłosisz pieca? Zapłacisz grzywnę

Program ma na celu osiągnięcie dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń w powietrzu, wyznaczonych w przepisach polskich i unijnych, w możliwie najszybszym terminie. W planie są działania, które pozwolą osiągnąć poziom dopuszczalny pyłu PM10 oraz PM2.5 w powietrzu nie później niż do 2023 r. oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu i dopuszczalny dwutlenku azotu nie później niż do 2026 r.

Jednym z ograniczeń, które mają w tym pomóc mają być zakazy wjazdu na wybrane obszary Krakowa samochodów emitujących nadmierną ilość spalin. Pojazdy mają być weryfikowane na podstawie norm Euro. Dla pojazdów benzynowych emisja tlenków azotu z pojazdów kategorii Euro 3, czyli pojazdów 20-letnich, jest 2,5 razy większa niż pojazdów z kategorią Euro 6, czyli 5-letnich.

W przypadku pojazdów zasilanych olejem napędowym emisja tlenków azotu jest 6-krotnie mniejsza przy spełnieniu normy Euro 6 (pojazdy 5-letnie) niż Euro 3 (pojazdy 20-letnie). Nawet w przypadku 14-letnich pojazdów emisja tlenków azotu jest 3-krotnie większa niż dla pojazdów 5-letnich i młodszych.

W związku z ograniczeniem emisji spalin pilotażowa strefa czystego transportu miałaby być wprowadzona w centrum Krakowa, w obszarze ograniczonym II obwodnicą (otacza przede wszystkim większość Starego Miasta, ale też Stare Podgórze oraz częściowo Grzegórzki). Ograniczenia wjazdu na tym terenie dotyczyłyby pojazdów dostawczych, ciężarowych i transportu zbiorowego oraz samochodów osobowych, których standardy emisyjne są niższe niż: Euro 4 dla zasilanych benzyną i Euro 5 dla zasilanych olejem napędowym (dot. samochodów osobowych i dostawczych), Euro 5/V - dotyczy autobusów oraz samochodów ciężarowych. Plan wprowadzenia tych zmian ma zawierać m.in. szczegóły ograniczeń, zasięg strefy, lokalizację oznakowań, plan kontroli, propozycje tras alternatywnych oraz wyłączeń stosowanych w strefie.

- Należy pamiętać, iż wprowadzenie strefy czystego transportu uzależnione jest przede wszystkim od wprowadzenia prawa krajowego, które umożliwiałoby tworzenie takich stref. Natomiast jej zasięg jest zależny od aspektów technicznych, m.in. zakończenia inwestycji związanych z infrastrukturą drogową i parkingową – wyjaśnia Michał Drewnicki z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.

Program zakłada, że strefa czystego transportu w wersji docelowej miałaby zostać wprowadzona do 31 grudnia 2025 r. na obszarze ograniczonym IV obwodnicą miasta (między autostradową obwodnicą A4, wschodnią trasą S7 i mającą powstać północną obwodnicą) . Ograniczenie miałoby objąć wszystkie pojazdy – osobowe, lekkie samochody ciężarowe (dostawcze) i samochody ciężarowe, pojazdy transportu zbiorowego. „Mieszkańcy strefy powinni zostać objęci wymaganiami strefy na tych samych zasadach, co inni użytkownicy. Wjazd do strefy powinien być możliwy jedynie dla pojazdów z silnikiem Diesla spełniających co najmniej wymagania normy emisyjnej Euro 6 i pojazdów benzynowych spełniających co najmniej wymagania normy emisyjnej Euro 4 (dot. samochodów osobowych i dostawczych) oraz Euro 6/VI (dot. autobusów i samochodów ciężarowych) ” - czytamy w Programie.

Na tym nie koniec. Dokument zakłada też, że do 31 grudnia 2022 r. Kraków przygotuje system monitorowania emisji spalin z transportu, pozwalający na bieżący monitoring wpływu ruchu drogowego na jakość powietrza. Wspomniany monitoring ma obejmować system automatycznego pomiaru natężenia i struktury ruchu pojazdów oraz ich prędkości odcinkowych (wykorzystanie systemu kamer rozpoznających numery rejestracyjne), wykorzystanie modelowania natężenia i struktury ruchu dla wszystkich odcinków dróg w mieście oraz prowadzenie obliczeń prognostycznych, informacje o rzeczywistej emisji spalin przez pojazdy według rodzajów pojazdów i kategorii Euro aktualizowane corocznie, informacje o liczbie pasażerów na poszczególnych ciągach komunikacyjnych, określanie zmian zachowań komunikacyjnych, powiązanie poszczególnych punktów pomiaru natężenia ruchu z informacjami o stężeniach PM10, PM2,5 i NO2.

Do do 31 grudnia 2021 r. Kraków ma też przygotować plan wdrożenia na terenie miasta stref wolnej jazdy Tempo-30 na wybranych odcinkach dróg wewnątrz III obwodnicy (na terenie ograniczonym m.in. ul. Opolską, Armii Krajowej, Nowohucką i powstającą Trasą Łagiewnicką). Wprowadzenie stref Tempo-30 ma nastąpić etapami do 31 grudnia 2025 r.

- Rozwiązania dla transportu zaproponowane w projekcie Programu ochrony powietrza mają służyć przede wszystkim osiągnięciu poziomu dopuszczalnego dwutlenku azotu – zaznacza Michał Drewnicki. Średnioroczna norma tej substancji (40 µg/m3) jest od wielu lat przekraczana, co widoczne jest zwłaszcza na stacjach pomiarowych przy al. Krasińskiego i ul. Dietla. Transport drogowy jest największym źródłem emisji tlenków azotu i wpływa na przekraczanie norm jego stężenia. Na stacjach tych odnotowuje się także wysokie (wyższe niż na innych stacjach) stężenia pyłów, co związane jest m.in. z emisją wtórną - wynikającą z poruszania się pojazdów (unos pyłu z jezdni, ścieranie opon, itp.), a co w okresie grzewczym potęguje zjawisko smogu.

- Należy podkreślić, iż działania związane ze strefami czystego transportu zostaną wprowadzone dopiero po przyjęciu przepisów krajowych, a więc aktualna sytuacja epidemiczna i wzmożone korzystanie z prywatnych środków transportu w alternatywie do korzystania z pojazdów transportu zbiorowego, nie ma wpływu na zaproponowane działania naprawcze dotyczące stref, które zaczną obowiązywać w przeciągu kilku lat, a nie w momencie uchwalenia Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – dodaje Michał Drewnicki.

Zwraca uwagę, że zarząd Województwa Małopolskiego ze względu na epidemię, wprowadził zmiany do projektu Programu ochrony powietrza i poddał go ponownym konsultacjom społecznym. - W stosunku do pierwszego projektu wydłużeniu uległy terminy realizacji większości działań naprawczych, w tym działań transportowych – podkreśla Michał Drewnicki.