Nasza Historia. Skąd się wziął Szczerbiec, czyli tajemnice „polskiego Excalibura”

98,4 cm długości, około 1,5 kg wagi. Jest mieczem, ale jak na ten rodzaj broni zbyt krótkim i za lekkim, by służyć do walki. Być może początkowo używano go do sprawowania sądów książęcych. Głownię (klingę) wykonano ze stali, a rękojeść pokryto srebrem i dodatkowo platerowanym złotem. Trzon i jelec (czyli uchwyt rękojeści i poprzeczny pałąk do zabezpieczenia palców przed ześlizgnięciem się na ostrze) są podobne do średniowiecznych mieczy muzułmańskich, które były zakrzywione, by nie przypominały znaku krzyża.

Rękojeść pokryta jest znakami i napisami, które wygrawerowano i zapuszczono ciemnym amalgamatem. Dzięki temu rysunek wyraźnie kontrastuje ze złotym tłem. W szczelinie, która znajduje się u góry głowni, zamocowano małą tarczę z piastowskim białym orłem. Jest ona jedyną pozostałością po zaginionej pochwie.

Zdobiące miecz symbole i napisy od dawna przyciągały uwagę badaczy. Głowica (płaska gałka u szczytu rękojeści) ma wygrawerowane z jednej strony symbole Boga - krzyż oraz litery alfa i omega, jako początek i koniec wszechrzeczy. Badaczy zastanawia natomiast litera „T”, przechodząca w „C” lub „G”. Podobne znaki umieszczano na chrześcijańskich domach, by chronić je od złego, ale występowały także często w symbolice templariuszy.

Szczerbiec to najcenniejszy okaz polskiej broni, prawdziwy symbol państwa i narodu. To miecz używany podczas niemal wszystkich polskich koronacji. Cudem ocalony za czasów rozbiorów, gdy podobnie jak całe państwo popadł w niewolę, następnie został uratowany z zawieruchy II wojny światowej. Dawniej - przez kilka stuleci - wyjmowano go tylko na najważniejsze okazje. Przez większość czasu spoczywał wraz z polskimi regaliami w żelaznej skrzyni, chronionej siedmioma masywnymi kłódkami. Dziś każdy może go na Wawelu zobaczyć.

Więcej o fascynujących losach Szczerbca - w miesięczniku Nasza Historia. Ponadto na stu stronach styczniowego numeru m.in.:

KRAKÓW i MAŁOPOLSKA
Józef Dietl – pogromca kołtuna. Przybliżamy wielkiego prezydenta Krakowa drugiej połowy XIX wieku, który przez 12 lat walczył z brudem w mieście, chorobami mieszkańców i wielowiekowymi zabobonami.

Okupanci w komitecie. Było ich kilkudziesięciu. Podstępem opanowali partyjną twierdzę w Krakowie. Milicja nie interweniowała, bo w styczniu 1990 r. „komuna straciła już zęby”. Dotarliśmy do bohaterów okupacji Komitetu Krakowskiego PZPR.

Afera w Grand Hotelu. Przypomina sensację ze stycznia 1932 r. Słynącej z urody i bujnego życia Marii Ciunkiewiczowej, podejrzewanej o szpiegostwo na rzecz bolszewickiej Rosji, z hotelowego pokoju w Krakowie skradziono wielką gotówkę, kilka futer i diamentową biżuterię.

Księga chamów. Lustracyjne dzieło szlachcica spod Krakowa. Dlaczego XVII-wieczny spis plebejuszy podających się za szlachciców wydano drukiem dopiero w czasach Gomułki?

Jak AK-owcy wystraszyli Hansa Franka. Przeprowadzony pod Niepołomicami zamach oddziału „Błyskawica” wymierzony był w niemiecki pociąg. Tak się złożyło, że jechał nim do Lwowa generalny gubernator.

Lato z piękną agentką. Historia unikatowego zdjęcia z 1950 roku, pochodzącego z krakowskiego archiwum Adama Macedońskiego. Na fotografii widać Blankę Kaczorowską, donosicielkę gestapo, która po wojnie przeszła na usługi komunistycznego wywiadu.

Szalony lot pod mostem. W styczniu 1930 r. Jan Sołtykowski trzykrotnie przeleciał awionetką pod przęsłem mostu Dębnickiego w Krakowie, tuż nad zamarzniętą powierzchnią Wisły. Jak młody pilot tłumaczył się ze swego wyczynu?

KRAJ i ŚWIAT
W oczekiwaniu na III wojnę światową. Nikt nie chciał tak mocno jak Polacy konfrontacji między Wschodem i Zachodem. Polska armia na Zachodzie starała się przez lata zachować gotowość bojową. W jaki sposób?

Irena i jej generał. Mogli być pierwszą parą odrodzonej Polski. Opisujemy płomienny romans generała Władysława Andersa z piękną aktorką.

Prawdziwy Hans Kloss. Było ich co najmniej trzech. Przedstawiamy sylwetki głęboko zakonspirowanych agentów, którzy mogli być inspiracją dla scenarzystów „Stawki większej niż życie”.

Klątwa rodu Frykowskich. To niezwykle barwna historia o ponurym zakończeniu. Przypominamy drogę Wojciecha Frykowskiego od nocnego życia Warszawy aż do śmierci z rąk Charlesa Mansona.

Sztyletnicy - Kedyw Powstania Styczniowego. W szeregach powstańców 1863 roku działała tajna struktura skrytobójców i zamachowców.

Generał Kiszczak poluje na gejów. Operacja „Hiacynt”, czyli milicyjne uderzenie w 12 tysięcy polskich homoseksualistów. Odsłaniamy kulisy tej akcji.

Kościół pod wezwaniem Bieruta. Historia ruchu księży-patriotów, za pomocą którego komuniści chcieli rozsadzić Kościół od środka.

Ofensywa w Ardenach. Zimowy kontratak niemieckich wojsk miał zatrzymać natarcie Aliantów na froncie zachodnim i odmienić losy II wojny światowej. Jakie szanse miały osłabione oddziały Wehrmachtu i SS, by w grudniu 1944 roku zatrzymać nieuchronne?

Stalin bierze pełnię władzy. Morderstwo Siergieja Kirowa, ważnego działacza bolszewickiego, w grudniu 1934 r., stało się dla Józefa Stalina pretekstem o gigantycznej czystki w partii i armii. Do 1939 r. do łagrów trafiło półtora miliona członków partii bolszewickiej, a Stalin zyskał nieograniczoną władzę w kraju.

Miłosny trójkąt III Rzeszy. Joseph Goebbels, jego żona oraz Adolf Hitler - tę trójkę łączyło coś więcej niż tylko wiara w narodowy socjalizm.

KULTURA POPULARNA
Polka, która rozkochała w sobie Hollywood. Historia pięknej, zdolnej i niepokornej Poli Negri, polskiej aktorki, która podbiła międzynarodowe kino nieme, a za sprawą głośnych romansów z Charlie Chaplinem i Rudolfem Valentino, stała się niekwestionowanym symbolem seksu.

Moda, sztuka, rozrywka - m.in. historia kultowego trencza Burberry, podwodnych fotografii Bruce’a Mozarta i nowojorskiego Flatironu - budynku w kształcie żelazka, jednego z pierwszych na świecie wieżowców o stalowej konstrukcji.

Stary technik i historia kalkulatora. Od starożytnego abakusa (prekursora liczydła) po komputerowe aplikacje liczące.

Kolekcjonerka wielkich nazwisk. Romanse Lou Andreas-Salomé - rosyjskiej arystokratki, która uwiodła m.in. Nietzschego i Freuda.

Kuchnia, a w niej o słodkościach w starym i nowym wydaniu. W roli głównej staropolskie wariacje na temat cukru i ciasto cukiniowe.

Zobacz najświeższe newsy wideo z kraju i ze świata
"Gazeta Krakowska" na Youtubie, Twitterze i Google+
Artykuły, za które warto zapłacić! Sprawdź i przeczytaj

Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!