Kto może sprawdzić, czy nie palę węglem?
Uchwały antysmogowe są aktami prawa miejscowego, dlatego wg prawa w Krakowie uprawniony do kontroli jest prezydent miasta, a w praktyce – wyznaczeni urzędnicy i podległe służby. Najbardziej prawdopodobna jest zatem kontrola straży miejskiej, często w towarzystwie urzędnika Wydziału ds. Jakości Powietrza Urzędu Miasta Krakowa. Uprawnienia do przeprowadzenia kontroli oraz nakładania mandatów ma również policja, a w przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska lub Straż Miejska.
Użytkownik urządzenia grzewczego powinien okazać kontrolerom dokumenty potwierdzające, że piec, kocioł lub kominek, z którego korzysta, spełnia wymogi określone w uchwale antysmogowej. Takim dokumentem może być np. instrukcja użytkowania urządzenia.
Jak wysokie są kary?
Jeżeli użytkownik instalacji nie przestrzega uchwały antysmogowej, może dostać mandat do 500 zł. Karę można otrzymać wielokrotnie, przy każdym przypadku działania niezgodnie z uchwałą antysmogową. Kontrolujący może również skierować wniosek do sądu o ukaranie karą grzywny do 5 tys. zł.
Po co właściwie walczymy ze smogiem?
Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym i benzo(a)pirenem ma ogromny wpływ na nasze zdrowie i może przyczynić się do:
chorób układu oddechowego: astmy, raka płuc, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, częstych infekcji dróg oddechowych,
poważnych chorób układu krwionośnego: zawału serca, nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, zaburzeń rytmu serca, niewydolności serca,
chorób układu nerwowego: problemów z pamięcią i koncentracją, wyższego poziomu niepokoju, stanów depresyjnych,
zmian anatomicznych w mózgu, choroby Alzhaimera, przyspieszonego starzenia układu nerwowego, udaru mózgu,
chorób układu rozrodczego: bezpłodności, przedwczesnego porodu, obumarcia płodu
wg najnowszego (2018) raportu UNICEF, substancje zwarte w zanieczyszczonym powietrzu szkodzą tkance mózgowej i hamują rozwój niektórych funkcji mózgu, zwłaszcza u dzieci w pierwszym tysiącu dni po urodzeniu. Oznacza to, że dzieci urodzone i wychowane w zanieczyszczonym powietrzu są nie tylko narażone na choroby, ale mogą być także mniej inteligentne.
Oprócz skutków zdrowotnych, równie istotnym celem walki o poprawę jakości powietrza jest komfort życia mieszkańców Małopolski. Czyste powietrze stanowi w opinii mieszkańców Małopolski istotny element jakości życia.
Jakie są normy jakości powietrza w Polsce?
Normy określone zostały w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu. Zgodnie z nimi:
Stężenie PM10: dobowy poziom stężeń pyłu PM10 wynosi 50µg/m³ i nie może być przekroczony częściej niż 35 dni w roku. Średnia roczna nie może przekraczać 40 µg/m³.
Stężenie PM2.5: dla pyłu PM2.5 rozporządzenie zawiera tylko normę roczną, która wynosi 25µg/m³. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przyjęła normę dobową, która wynosi 25µg/m³. Należy pamiętać, że każdy poziom stężenia pyłu PM2.5 niekorzystnie wpływa na nasze zdrowie.
