Polska może stracić miliardy euro na walkę ze smogiem. Zabraknie pieniędzy na wymianę kopciuchów?

„Kryzys, który obecnie obserwujemy, jest wywołany brakiem decyzji i działań po stronie polskiego rządu. Z dużym niepokojem odczytujemy list Dyrektora Generalnego do spraw polityki regionalnej i miejskiej w Komisji Europejskiej, Marca Lemaître, w którym pisze o braku postępów w reformie Czystego Powietrza i nieodpowiedniej koordynacji po stronie polskiej. Polski Alarm Smogowy od początku swojej działalności zabiegał o program wsparcia wymiany kotłów i docieplenia domów. Jesteśmy przekonani, że ulga podatkowa połączona ze sprawnie działającym programem umożliwi w najbliższych latach likwidację niskiej emisji pochodzącej z ogrzewania domów, czyli głównego źródła zanieczyszczenia powietrza w Polsce” - czytamy w apelu działaczy antysmogowych.

Obecnie program „Czyste Powietrze” zarządzany jest przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska, które przyjmują wnioski i zajmują się ich rozpatrzeniem. Niestety, tempo ich pracy jest dalece niewystarczające. Petenci uskarżają się na kolejki, a wielu z nich miesiącami oczekuje na rozpatrzenie wniosku.

PAS już w styczniu 2019 r. ostrzegał o nieefektywności systemu dopłat i mówił o potrzebie zmiany modelu poprzez znaczne uproszczenie procedur i umożliwienie składania wniosków w gminach i oddziałach banków. Takie podejście zwiększyłoby lawinowo liczbę rozpatrywanych wniosków i umożliwiłoby wykonanie zakładanego planu.

- Nasze przewidywania sprawdziły się – mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego. – Zaniechania Ministerstwa Środowiska doprowadziły do sytuacji, w której finansowanie sztandarowego programu rządowego „Czyste Powietrze” może zostać zaprzepaszczone. Mówimy tutaj o miliardach złotych rocznie przeznaczonych na pomoc dla obywateli zamierzających wymienić kopciuchy i ocieplić swoje domy. To nie tylko poprawa jakości powietrza, ale również zaoszczędzone pieniądze na kosztach ogrzewania i zmniejszenie ubóstwa energetycznego w tysiącach polskich domów. Dochodzi jeszcze aspekt zdrowotny. Pamiętajmy, że każdego roku z powodu zanieczyszczenia powietrza umiera w Polsce około 45 000 osób – dodaje Andrzej Guła.

- Nie sposób zrozumieć działań Ministerstwa Środowiska, które mimo zastrzeżeń Komisji Europejskiej nie poprawiło sposobu dystrybucji pieniędzy w programie Czyste Powietrze. Na 400 tysięcy zaplanowanych na pierwszy rok inwestycji w wymianę kotła i ocieplenie, przez 9 miesięcy wykonano zaledwie 20 tysięcy. To pięć procent zakładanego celu rocznego – dziwi się Guła.

„Program wchodzi aktualnie w kolejne fazy modyfikacji. Skupiamy się przede wszystkim na zwiększeniu jego efektywności. Resort środowiska przewiduje szereg uproszczeń we wniosku oraz procedurze jego weryfikacji. Planowane jest też włączenie samorządów, które zadeklarowały wolę współpracy, w proces weryfikacji i przyjmowania wniosków. Pilotaż z udziałem gmin rozpoczynamy już w lipcu, a dzięki temu działaniu otworzymy kolejny kanał dystrybucji. Przyspieszy to znacznie prace, a także pozwoli oszacować koszty obsługi tego programu po stronie samorządów” - można przeczytać w komunikacie resortu środowiska, który jest reakcją na publikację „Gazety Wyborczej” o zagrożeniu wstrzymania finansowania programu „Czyste Powietrze” z unijnych funduszy.