Organizowany od 2007 r. plebiscyt ma na celu wyróżnienie najciekawszych przedsięwzięć historycznych w minionym roku. W tegorocznej edycji jury wybrało spośród prawie 200 zgłoszeń z Polski i zagranicy 15 finalistów. Znalazły się wśród nich aż cztery propozycje z Krakowa.
W kategorii Edukacja nominację uzyskała akcja „My razem! Polsko-ukraińska opowieść o wspólnym dziedzictwie”, której organizatorem jest stowarzyszenie Pospolite Ruszenie z Krakowa. W tej samej kategorii nominowano grę planszową „Gaudeamus! Zbuduj średniowieczny uniwersytet” przygotowaną przez Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Natomiast w kategorii Wystawa do finału przeszły dwie krakowskie ekspozycje muzealne: otwarty w lipcu 2022 r. Nowy Skarbiec Koronny na Zamku Królewskim na Wawelu oraz wystawa „Nowy początek. Modernizm w II RP” prezentowana od lipca 2022 do marca 2023 r. w Muzeum Narodowym.
Z eventów pozakrakowskich w kategorii Wydarzenie nominację uzyskały m.in. otwarcie Muzeum Centralnego Okręgu Przemysłowego w Stalowej Woli, otwarcie Muzeum – Dom Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej oraz uroczystości pogrzebowe obrońców Westerplatte w Gdańsku.
W kategorii Wystawa nominowano m.in. nową ekspozycję stałą Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach, wystawę „Wielka Lechia − wielka ściema” w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie oraz „Pieśń o domu” w Muzeum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach.
W kategorii Edukacja głosować można na przygotowaną przez IPN grę komputerową „Gra Szyfrów”, cykl wydarzeń „Grudzień z Rejewskim” w Bydgoszczy oraz polonika umieszczone w znanej grze komputerowej Minecraft.
Wydarzenia nominowało jury złożone z historyków, muzealników i dziennikarzy. Weszli do niego m.in. prof. Jolanta Choińska-Mika z Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektor TVP Historia Piotr Legutko, wicedyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu dr Marek Mutor i kierownik działu edukacyjnego Muzeum Historii Polski Gabriela Sierocińska-Dec.
Głosować można do 15 czerwca pod adresem whr.muzhp.pl. Oddać można trzy głosy - po jednym w każdej kategorii. Ogłoszenie wyników plebiscytu oraz gala wręczenia statuetek i dyplomów zaplanowano na 22 czerwca.
Do głosowania na projekt „My razem! Polsko-ukraińska opowieść o wspólnym dziedzictwie” zachęca Łukasz Wrona, prezes krakowskiego Stowarzyszenia Pospolite Ruszenie, które go przygotowało i realizuje.
- W kategorii Edukacja rywalizujemy z Instytutem Pamięci Narodowej, Instytutem Polonika, Uniwersytetem Jagiellońskim i miastem Bydgoszcz. W całej finałowej piętnastce jesteśmy jedyną organizacją pozarządową. To dla nas wielkie zaskoczenie i ogromne wyróżnienie. Tym bardziej prosimy o głosy krakowian – mówi.- W kategorii Edukacja rywalizujemy z Instytutem Pamięci Narodowej, Instytutem Polonika, Uniwersytetem Jagiellońskim i miastem Bydgoszcz. W całej finałowej piętnastce jesteśmy jedyną organizacją pozarządową. To dla nas wielkie zaskoczenie i ogromne wyróżnienie. Tym bardziej prosimy o głosy krakowian – mówi.
Także w poprzednich latach do plebiscytu trafiały krakowskie wydarzenia, m.in. muzealna trasa pamięci „Pamiętaj z nami” oraz wystawa „Krakowscy Wyklęci”, obie stworzone przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, a także odbudowa polskiego cmentarza w Koji w Ugandzie zrealizowana przez krakowskie Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Pedagogicznego. Natomiast w 2011 r. pierwsze miejsce w plebiscycie na Wydarzenie Historyczne Roku zajęło otwarcie nowoczesnego muzeum w podziemiach Rynku Głównego.
