Koszty produkcji rosły i nadal rosną w wysokim tempie, a to sprawia, że nawet wyższe ceny zbóż, rzepaku czy żywca nie rekompensują wszystkich wydatków choćby na zakup nawozów i pasz. A przecież już wcześniej hodowcy np. trzody chlewnej musieli do niej sporo dołożyć. Koszty i niepewność nie pozostały bez wpływu na nastroje rolników.
GUS, jak co pół roku, zbadał koniunkturę w gospodarstwach rolnych. Ocenie w grudniu 2021 poddano drugą połowę roku.
W ocenie rolników zmiany, jakie miały miejsce w II półroczu 2021 r., jak i bieżąca (grudzień 2021 r.) koniunktura w użytkowanych przez nich gospodarstwach rolnych kształtowały się niekorzystnie. Pesymistyczne były również prognozy na I półrocze 2022 r.
Ogólnie pesymistyczne opinie rolników dotyczące koniunktury w gospodarstwach rolnych różniły się w zależności od:
- formy prawnej gospodarstwa rolnego,
- powierzchni użytków rolnych,
- ukierunkowania produkcyjnego gospodarstw rolnych,
- rodzaju prowadzonych upraw i gatunków/grup użytkowych utrzymywanych zwierząt gospodarskich,
- od wieku i wykształcenia osoby kierującej gospodarstwem rolnym.
Pesymistyczne nastroje na polskiej wsi
Najważniejsze wnioski z przeprowadzonego w grudniu 2021 roku badania, a opublikowane pod koniec marca 2022 można zamknąć w kilku zdaniach, co też robi GUS. Analiza sald odpowiedzi wykazuje, że:
- Osoby kierujące gospodarstwami indywidualnymi były bardziej pesymistyczne w ocenie zmian jakie zaszły w II półroczu 2021 r., jak i z większym pesymizmem patrzyły na I półrocze 2022 r. niż użytkownicy gospodarstw osób prawnych i niemających osobowości prawnej.
- Gospodarstwa specjalizujące się w produkcji roślinnej korzystniej oceniały koniunkturę niż użytkownicy gospodarstw ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą. Najwięcej negatywnych opinii wyrażali użytkownicy gospodarstw indywidualnych wielokierunkowych.
- Najmniej pesymistyczni w swoich ocenach byli użytkownicy gospodarstw rolnych o powierzchni do 1 ha użytków rolnych oraz użytkownicy gospodarstw o powierzchni pow. 10- 15 ha.
- Najwięcej optymistycznych opinii wyrażali rolnicy w wieku do 24 lat, z wyższym wykształceniem rolniczym oraz osoby prowadzące gospodarstwo rolne w okresie od 2 do 5 lat.
W II półroczu 2021 r. rolnicy bardziej pesymistycznie, w stosunku do poprzedniej edycji badania, ocenili ogólną sytuację w gospodarstwach rolnych, zwłaszcza opłacalność produkcji rolniczej, natomiast zapotrzebowanie na produkty rolne zostało ocenione lepiej niż w I półroczu 2021 r.
Problemy z opłacalnością produkcji rolnej. Najwięcej pesymizmu jest wśród hodowców
Sięgamy po kolejne wnioski z badania GUS. Nie zaskakuje, że najmniej pesymistyczni w ocenie opłacalności produkcji rolniczej byli użytkownicy gospodarstw ukierunkowanych na produkcję roślinną, a najbardziej – użytkownicy gospodarstw prowadzących produkcję zwierzęcą.
Analogicznie jak w poprzedniej edycji badania, rolnicy negatywnie ocenili bieżącą (grudzień 2021 r.) opłacalność produkcji rolniczej. Saldo odpowiedzi nieznacznie pogorszyło się i wynosiło - 11,6 p. proc. w czerwcu 2021 r. wobec - 18,7 p. proc. w grudniu 2021 r.
Najbardziej negatywne oceny o opłacalności produkcji rolniczej odnotowano u rolników prowadzących uprawy ziemniaków, plantacje drzew i krzewów owocowych, hodowców specjalizujących się chowie drobiu nieśnego oraz prowadzących chów trzody chlewnej.
W grudniu 2021 roku około 13% respondentów stwierdziło, że prowadzenie produkcji rolniczej jest opłacalne. Opinie optymistyczne wyrażali użytkownicy gospodarstw rolnych prowadzący uprawy pod osłonami, a także rolnicy specjalizujący się w uprawach rzepaku i rzepiku oraz w chowie drobiu rzeźnego.
Użytkownicy, którzy sygnalizowali w II półroczu 2021 r. zmiany wielkości sprzedaży wytworzonych produktów rolnych, częściej oceniali je jako niekorzystne (zmniejszenie sprzedaży). Saldo odpowiedzi dla ogółu gospodarstw prowadzących sprzedaż wytworzonych produktów zwierzęcych wynosiło minus 10,1 p. proc., a dla gospodarstw prowadzących produkcję roślinną minus 22,9 p. procentowego.
Rolnicy obawiają się o przyszłość, ale nie wszyscy. Prognoza sytuacji gospodarstw rolnych
GUS prezentuje w swoim cyklicznym raporcie nie tylko aktualne w momencie badania nastroje. Pokazuje również prognozy. Te w grudniu 2021 r. dotyczące zarówno sytuacji ogólnej gospodarstw rolnych, opłacalności produkcji rolniczej, jak i popytu na wytwarzane produkty rolne były niekorzystne. Jednak nastroje użytkowników gospodarstw rolnych były bardziej optymistyczne niż w tym samym okresie 2020 r.
Najbardziej o swoją przyszłość obawiają się użytkownicy gospodarstw prowadzący uprawy:
- ziemniaków,
- warzyw gruntowych,
- drzew i krzewów owocowych,
- hodowcy trzody chlewnej.
Biorąc pod uwagę ukierunkowanie produkcyjne gospodarstw rolnych, najbardziej optymistyczne opinie wyrażali rolnicy specjalizujący się w chowie bydła mlecznego i drobiu nieśnego. Wśród gospodarstw nastawionych na produkcję roślinną, najbardziej optymistycznie nastawieni byli rolnicy specjalizujący się w uprawach roślin przemysłowych oraz rzepaku i rzepiku.
Opracowanie na podstawie danych GUS
