Regulacje dotyczące sprzedaży gruntów rolnych wprowadzone w krajach członkowskich miejscami budziły kontrowersje. Jeszcze w 2015 roku KE wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Postępowanie dotyczyło krajów, które dyskryminują inwestorów z innych krajów UE i nakładają nieproporcjonalne ograniczenia na inwestycje transgraniczne.
Komisja przedstawia państwom członkowskim wskazówki dotyczące regulowania sprzedaży gruntów rolnych w oparciu o orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Co z tego wynika? Państwa członkowskie mogą kontrolować sprzedaż gruntów rolnych. Jak wyjaśnił Trybunał Sprawiedliwości, niektóre ograniczenia można stosować pod pewnymi warunkami:
- uprzednie zezwolenie ze strony organów krajowych na nabycie gruntów;
- ograniczenia wielkości nabywanych gruntów;
- prawo pierwokupu umożliwiające niektórym kategoriom nabywców zakup gruntów rolnych przed innymi. Przywilej ten można przyznać: rolnikom dzierżawiącym grunty rolne, sąsiadom, współwłaścicielom oraz skarbowi państwa;
- interwencja cenowa państwa.
- Niemniej jednak prawo UE nie zezwala na ograniczenia o charakterze dyskryminującym, takie jak ogólny wymóg w zakresie miejsca zamieszkania stanowiący warunek wstępny dla nabycia gruntów.
KE przestrzega, że nieproporcjonalne ograniczenia dotyczące inwestycji transgranicznych są niezgodne z prawem. W oparciu o orzecznictwo obejmują one przede wszystkim:
- nakładanie obowiązków w zakresie samodzielnego prowadzenia gospodarstwa;
- zakazywanie spółkom zakupu gruntów;
- wymaganie kwalifikacji rolniczych jako warunek wstępny zakupu gruntów.
- Komunikat jest odpowiedzią na marcowe wezwanie Parlamentu Europejskiego, który zwrócił się do Komisji o ustanowienie jasnych i kompletnych kryteriów regulacji rynku gruntów w celu zapewnienia równych warunków działania w zgodzie z prawem UE.
W maju ubiegłego roku KE przypomniała Bułgarii, Litwie, Łotwie, Słowacji i Węgrom o konieczności przestrzegania unijnych przepisów dotyczących sprzedaży gruntów rolnych. Zdaniem Komisji niektóre przepisy obowiązujące w tych państwach ograniczające zakup gruntów rolnych przez osoby fizyczne i przedsiębiorstwa były zbyt restrykcyjne lub dyskryminujące.
Parlament Europejski przeprowadził dogłębne badanie na temat wyzwań na rynkach gruntów rolnych w państwach członkowskich. Dotyczą one w szczególności zwiększonej koncentracji gruntów lub nadmiernej spekulacji cenowej.
Źródło: ec.europa.eu
