Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Badanie psychologiczne pracownika. Kto musi wykonać badanie psychologiczne. Kiedy szef może wysłać pracownika na psychotesty

Sławomir Bobbe
Sławomir Bobbe
123RF
Niektóre zawody wymagają szczególnych predyspozycji psychicznych od pracowników, którzy je wykonują. Muszą wykazać się nimi, by w sposób bezpieczny, profesjonalny i powtarzalny wykonywać swoje obowiązki. Ocenie tych predyspozycji służą badania psychologiczne pracownika.

Nikt nie wyobraża sobie, by kierowcą miejskiego autobusu, motorniczym czy maszynistą był człowiek, który nie panuje nad nerwami, jest chaotyczny czy agresywny. Dlatego każdy z nich, by moc wykonywać zawód musi przejść szczegółowe badania, które potwierdzą, że nadaje się do zawodu. Badania psychologiczne przeprowadza się właśnie po to, by ustalić istnienie przeciwwskazań psychologicznych do posiadania określonych uprawnień (lub wskazać brak takich przeciwwskazań).

Badania od cyrkowca do spadochroniarza

W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej, znajdujemy listę zawodów które wymagają przejścia testów psychologicznych.

W wykazie liczącym 36 rodzajów prac znajdują się tak rzadkie zawody jak akrobata cyrkowy i treser dzikich zwierząt, kaskader czy kontroler ruchu lotniczego. Psychotesty będą musieli przejść również operatorzy maszyn wyburzeniowych, suwnic, platform hydraulicznych, ludzie wykonujący prace przy liniach niskiego, średniego i wysokiego napięcia, osoby pracujące z materiałami wybuchowymi i wykonujące prace doświadczalne z nowymi rodzajami uzbrojenia.

Obowiązek ten dotyczy także osób pracujących na wiaduktach czy mostach, pilotów morskich, pilotów samolotowych, śmigłowcowych i szybowcowych, a także skoczków spadochronowych, jak również pracujących z otwartymi źródłami promieniotwórczymi.

Podstawa prawna badania psychologicznego

Rozporządzenie nie jest jednak jedynym źródłem, w jakim zapisano konieczność wykonania badań psychologicznych dla wykonujących określone zawody. Część z zawodów wymienia Kodeks pracy, inne wskazują ustawy, na przykład Ustawa o transporcie drogowym. Na innych niż rozporządzenie podstawach prawnych oparta jest konieczność przejścia psychotestów przez policjantów, wojskowych, pracowników ochrony pracujących z bronią, a także taksówkarzy. Pomyślnie przebrnąć przez psychotesty muszą także komornicy sądowi, sędziowie, sądowi kuratorzy, jak również strażacy i górnicy.

Kierowcy – konieczność przejścia psychotestów

Kierowcy to szeroka grupa osób, którzy muszą przejść badania psychotechniczne. Dotyczy to kierowców zawodowych wszystkich kategorii prawa jazdy, a także osób wykonujących zawód instruktora jazdy i egzaminatora. Ponowne badania psychotechniczne muszą przejść kierowcy którzy uczestniczyli w wypadku drogowym, przekroczyli limit 24 punktów karnych czy też kierowali pojazdem w stanie nietrzeźwości.

Sporo wątpliwości budzi postępowanie z pracownikami, których podstawowe zadania nie wymagają prowadzenia samochodu, ale sporadycznie wsiadają „za kółko” i prowadzą auto służbowe. Pracodawcy nie wiedzą czy również oni powinni przechodzić psychotesty. Wszystko przez to, że każdy pracownik zanim rozpocznie wykonywanie obowiązków zawodowych u pracodawcy musi zostać skierowany na badania profilaktyczne. Jeśli pracownik będzie również kierował autem, musi wykonać badania okulistyczne. Jednak ustawa o transporcie drogowym wskazuje, że lekarz medycyny pracy kieruje na badania psychologiczne dla kierowców tylko tych pracowników, którzy są zatrudnieni na stanowisku kierowcy zawodowego pojazdów, które przekraczają swoją masą 3,5 tony. Oznacza to, że na przykład pracownik biurowy, który raz na jakiś prowadzi auto służbowe nie musi przechodzić psychotestów.

Pracodawca powinien jednak poinformować lekarza medycyny pracy o tym, że jego pracownik może sporadycznie użytkować auto służbowe. To lekarz medycyny pracy ustala ostatecznie zakres badań, które powinien przejść pracownik. Jeśli wyjazdy służbowe, choć rzadkie, mogłyby się odbywać w trudnych warunkach albo nocą, co oznacza czynniki zwiększające niebezpieczeństwo, może zdecydować o konieczności przeprowadzenia psychotestów.

Na czym polegają badania psychologiczne?

Badaniom psychologicznym podlegają zarówno pracownicy fizyczni jak i umysłowi. Nie ma jednych, takich samych badań psychologicznych dla wszystkich zawodów, jednak mają kilka cech wspólnych. Wszystkie składają się z kilku etapów.

Część pierwsza – testy pisemne, które trzeba rozwiązać w określonym czasie (sprawdzana jest umiejętność pracy i koncentracji pod presją czasu). Testy zaczynają się zadaniami bardzo łatwymi i stopniowo są coraz trudniejsze, trzeba zastanawiać się nam nimi dłużej.

Część druga – badania aparaturowe. Tu zmierzyć się trzeba z zadaniami na mierniku czasu reakcji, testem na aparacie krzyżowym, który pokaże jak testowany radzi sobie z koordynacją wzrokowo-ruchową i jakim refleksem się wykazuje. Osoby zamierzające prowadzić pojazdy mechaniczne trafią do ciemni, w której na tzw. pierścieniu Landolta zostanie określony próg wrażliwości wzrokowej, a na noktometrze badani będą musieli wykazać się szybkością adaptacji wzroku do ciemności po olśnieniu.

Część trzecia – to rozmowa z psychologiem, po której przychodzi podsumowanie badań i wypisanie ich wyniku.

Kary za brak badań psychologicznych

Obowiązku wykonania badań psychotechnicznych nie można lekceważyć. Bez tego dokumentu pracodawca w ogóle nie powinien dopuszczać pracownika do wykonywania obowiązków zawodowych. Zdarza się, że obowiązek ten lekceważą nie tylko pracownicy, ale również pracodawcy. Tymczasem Art. 283 Kodeksu pracy mówi, że

"Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł."

Pracownik z kolei musi wiedzieć, że wykonanie badań na które kieruje go pracodawca jest jego obowiązkiem. Gdy z tym zwleka lub unika wykonania psychotestów może zostać ukarany karą porządkową taką jak upomnienie czy nagana, a nawet karą pieniężną. W skrajnych wypadkach odmowa wykonania badań zakończyć się może zwolnieniem dyscyplinarnym – pracodawca chcąc być w zgodzie z przepisami nie będzie mógł skierować takiego pracownika do pracy.

od 12 lat
Wideo

echodnia Ksiądz Łukasz Zygmunt o Triduum Paschalnym

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska