Chełmek. Polska Spółka Obuwia "Bata" i kombinat PZPS inspiracją dla artystów. Sukces projektu „Chełmek Fabryka – miejsce sztuki i tradycji"

Na realizację projektu MOKSiR w Chełmku zdobył dofinansowanie ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury – Interwencje.

- Warto zaznaczyć, że w tym roku do programu zgłoszono z całego kraju aż 2591 wniosków. Komisja konkursowa wybrała 262, w tym nasz “Chełmek Fabryka...” - podkreśla Waldemar Rudyk, dyrektor MOKSiR.

Był to cykl wydarzeń artystycznych, warsztatów, wykładów i koncertów, a inspiracją było kulturowe dziedzictwo dawnej Polskiej Spółki Obuwia „Bata” oraz nieistniejącego już kombinatu "PZPS Chełmek". Pomysłodawcy wykorzystali industrialną przeszłość Chełmka, jej związki z postaciami Tomasza i Jana Baty, uznając, że może być idealnym miejscem do podejmowania twórczych poszukiwań oraz działań wzmacniających tożsamość lokalnej społeczności.

- Głównym celem zadania było ułatwienie dostępu do dóbr kultury, możliwie jak najszerszej i licznej grupie osób - dodaje szef chełmeckiej placówki.

I sądząc po frekwencji w poszczególnych wydarzeniach tak się właśnie było. Bez wątpienia dodatkowym magnesem, który przyciągał były okoliczności i nietypowe miejsca ich organizacji. Przedsięwzięcia odbywały się na terenach m.in.: dawnej fabryki, jej przedpola, nadbrzeża Przemszy, robotniczej kolonii. Pozwoliło to pełne pokazanie różnorodnych walorów lokalnego dziedzictwa oraz wzbogacenia oferty edukacyjno-kulturalnej dla mieszkańców Chełmka i okolic. Zaproszenie do udziału w programie przyjęło grono znakomitych artystów, animatorów i ekspertów.

Projekt był kontynuacją wcześniejszej edycji „Chełmek Fabryka – miejsce, pamięć, kultura” oraz symbolicznym przypomnieniem 90. rocznicy powstania chełmeckiej fabryki. - Bardzo dziękujemy wykonawcom, uczestnikom, partnerom, wolontariuszom, za ogromne zaangażowanie i wkład pracy - zaznacza Waldemar Rudyk.

x x x

Projekt był kontynuacją wcześniejszej edycji „Chełmek Fabryka – miejsce, pamięć, kultura” oraz symbolicznym przypomnieniem i uczczeniem dziewięćdziesiątej rocznicy powstania chełmeckiej fabryki.

Cykl otworzył poetycko muzyczny performance "contra VERSOS: Patrzę w stronę gór" dedykowany Tadeuszowi Staichowi, w wykonaniu Marty Eloy Cichockiej i Marcina Olesia. W tej samej przestrzeni przedpola fabryki w której powstał performance, Teatr „Fabryka Kultury” wystawił brawurowe przedstawienie o „Królewnie na ziarnku grochu”.

- Niespodzianką była uczta z pysznym barszczem przygotowanym przez ukraińskich mieszkańców Chełmka - przypomina dyrektor Rudyk.

Kolejne spotkanie było spacerem edukacyjnym z Magdaleną Petryną. Znawczyni przyrody, dziennikarka i blogerka, ukazała przyrodniczo kulturowe bogactwo Doliny Przemszy. Z kolei uznana fotograficzka Iwona Wander, wprowadziła dzieci i młodzież w arkana reporterskich poszukiwań. W efekcie działań powstał zbiór „Portretów z fabryką w tle” zrealizowany w industrialnej przestrzeni dawnej fabryki obuwia.

Niezapomnianych przeżyć artystycznych dostarczył koncert warszawskiej artystki Natalii Kwiatkowskiej w zabytkowym wnętrzu bobreckich czworaków. Do udziału w projekcie zaproszenie przyjęły także artystki sztuk wizualnych, Martyna Paluchiewicz-Łabaj, animatorka MOKSiR oraz przybyła z Monachium Nina Annabelle Märkl. Powstała plenerowa praca pt. "Mowa Miejsca / Die Ssprache Des Ortes". Unikalny obiekt wzbogacił plenerową galerię rzeźby na placu Kilińskiego.

Odsłonięcie pracy zbiegło się z wydarzeniem „Rdzeń 69”, łączącym muzykę, happening ze sztukami plastycznymi. Wystąpili w nim: Piotr „Mesje” Lutyński, Ewa Wiosna-Libera, Zbigniew Libera, Adam Rzepedzki, Fryderyk Lutyński, Tomasz Latko. Kolejnym wydarzeniem był spektakl literacko-muzyczny pt. „Witkacy tu nie gościł” z udziałem aktorów scen krakowskich, Marty Artymiak i Wojciecha Czarnoty oraz Jacka Hołubowskiego. Plenerowy spektakl odbył się przed willą Gabesama, miejscu, w którym przez kilka lat mieszkała Anna Micińska, znana popularyzatorka twórczości Witkiewicza.

Na terenie fabrycznej kotłowni, dzięki partnerstwu spółki ENWOS odbyły się warsztaty fotograficzne „Tacy sami”. Zajęcia z dawnej techniki mokrego kolodionu przeprowadził uznany twórca, Mirosław Miranowicz. W spotkaniu dyskusyjnym o powstaniu, świetności i upadku chełmeckiej fabryki, uczestniczył Tadeusz Ziajka. Uznany ekspert w dziedzinie projektowania i konstruowania obuwia, autor fachowych podręczników i współtwórca polskiego przemysłu obuwniczego, ukazał kulisy działania rynku branży skórzanej oraz jego historyczne przemiany.

Cenny i odkrywczy był wykład terenowy dr inż. arch. Ryszarda Nakoniecznego, wykładowcy Politechniki Śląskiej, teoretyka architektury i sztuki, znawca modernizmu oraz batowskiego dziedzictwa, który ukazał wpływy granicznego położenia Chełmka na rozwój miejscowości i powstanie pierwszej w Polsce fabryki obuwia.

Klamrą cyklu była "Przystań poetycka" - spotkanie artystów i literatów w mieście nad Przemszą. W gronie literatów znaleźli się Małgorzata Oczak, Paweł Kusiak, Adam Magdoń, Adam Borkowski. Interpretacji wierszy i tekstów towarzyszyły efektowne projekcje prac malarskich i fotogramów Ewa Jaros, Mirosława Miranowicza i Adama Borkowskiego. Część muzyczną wieczoru przygotował i zaprezentował John Lecter.

- Bardzo dziękujemy wykonawcom, uczestnikom, partnerom, wolontariuszom, za ogromne zaangażowanie i wkład pracy - zaznacza Waldemar Rudyk.

Jak dodaje, na szczególne uznanie zasługują tworzący i realizujący program, animatorzy MOKSiR: Ewa Foltyn, Martyna Paluchiewicz-Łabaj, Monika Madejczyk, Paweł Waligóra, Agnieszka Czerwik, Piotr Cebrat, Aneta Kuras, Anna Klęczar.

Projekt został dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury – Interwencje. Edycja 2022 W gronie partnerów znaleźli się: Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury, Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej i Gospodarki Wodno - Ściekowej ENWOS Sp. z. o. o., Rodzinny Skansen "Czworaki" w Bobrku.

FLESZ - Polacy się starzeją a miasta wyludniają. Jest raport GUS