Dawny hotel Cracovia, Oleandry, Biblioteka Czartoryskich. Jakie plany na kolejne lata ma Muzeum Narodowe w Krakowie?

„Projekt czasowo wstrzymany” to oficjalny status budowy w dawnym hotelu Cracovia Muzeum Architektury i Dizajnu, jednak – jak tłumaczy Andrzej Szczerski obecnie pełniący obowiązki dyrektora MNK – przełomem jest zlecenie przez ministerstwo kultury przeprowadzenia konsultacji społecznych. To sygnał, że projekt nie idzie do kosza, ale wraca do gry. Wspomniane konsultacje odbyły się w grudniu, na przełomie stycznia i lutego ma zostać opublikowany raport, ale pierwszym komentarzem Andrzej Szczerski już się podzielił:

- Wnioski są jednoznaczna, wszyscy uczestnicy popierają pomysł budowy w tym miejscu muzeum poświęconego architekturze i dizajnowi. Mamy wielką satysfakcję, że udało się potwierdzić, że ten projekt, który nasze muzeum promuje jest wciąż aktualny i bardzo dobrze odbierany przez uczestników i uczestniczki tych konsultacji – mówi dyrektor MNK. - Architektonicznych modyfikacji nie zakładamy, natomiast pojawiło się podczas konsultacji wiele nowych funkcjonalności, które można wpisać w projekt, zwłaszcza w przestrzeń na parterze, która jest dostosowana do takich elastycznych projektów partycypacyjnych. O takie będziemy chcieli uzupełnić projekt w efekcie konsultacji.

Jak podkreśla Andrzej Szczerski, konsultacje z mieszkańcami Krakowa cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem. Architektura i dizajn nie są reprezentowane w polskim muzealnictwie, a w krakowskim środowisku obie dziedziny były i są szczególnie obecne, stąd – jak tłumaczy dyrektor MNK – obecność w mieście instytucji poświęconej tym dziedzinom ma szczególną zasadność. Zdaniem mieszkańców, na parterze powinna się znaleźć przestrzeń dla środowisk dizajnerskich i architektonicznych oraz miejsce projekty edukacyjne.

– Wiele funkcjonalności poza wystawami ma się w Cracovii znaleźć. Taki jest nasz projekt i takie są wnioski z konsultacji – dodaje dyrektor.

Choć pojawił się sygnał, że temat budowy muzeum powraca, wciąż nie wiadomo nic na temat jego finansowania. Jak zapowiadali nieoficjalnie posłowie koalicji rządzącej do końca ubiegłego roku miała się pojawić informacja o finansowaniu Cracovii.

- Czekamy na oficjalne potwierdzenie tych informacji, które dotarły także do nas. Na razie jednak nie mamy żadnych formalnych dokumentów – wyjaśnia Andrzej Szczerski.

Remont i stworzenie muzeum to koszt 100 mln euro – na dziś, jak zaznacza Andrzej Szczerski, ceny bowiem szybują, a ostateczny koszt będzie znany w chwili podpisania kosztorysów. Dla porównania niedawno otwarte warszawskie Muzeum Sztuki Nowoczesnej kosztowało ok. 700 mln zł.

- Na takie kwoty musimy się przygotować. Nie jest to nadzwyczajna suma, ale koszt nowoczesnego budynku – mówi Andrzej Szczerski, dodając, że środki nie muszą pochodzić z budżetu państwa, organizatorzy mówią o pozyskaniu finansowania europejskiego. - Nie jest to też suma, która musimy wydać od razu na początku inwestycji, będzie ona rozbita na wiele lat, same prace budowlane to kwestia ok. pięciu lat.

Przypomnijmy, 13 kwietnia 2023 roku do budynku przy Oleandrów 3 - miejsca, z którego 6 sierpnia 1914 r. wyruszyła I Kompania Kadrowa strzelców J. Piłsudskiego – wkroczyła policja, by wyegzekwować postanowienie ministra kultury i dziedzictwa narodowego o zamknięciu prowadzonego tam przez Krystiana Waksmundzkiego Muzeum Czynu Niepodległościowego. Uratowano wówczas – w ostatniej chwili, jak podkreślają muzealnicy - pamiątki związane z walkami Polaków o niepodległość trafiły w depozyt Muzeum Narodowego w Krakowie.

Zanim w gablotach pojawią się uratowane eksponaty obiekt musi przejść gruntowny remont - prowadzone tu przed kilkoma laty prace remontowe objęły jedynie elewację – i adaptację do potrzeb muzealnych.

- Nasze zadania, jeśli chodzi o Oleandry, zostały wykonane w 100 procentach, dokonaliśmy konserwacji przekazanych w depozyt obiektów – są gotowe do ekspozycji – wyjaśnia Andrzej Szczerski.

Jak informuje dyrektor MNK, trwają rozmowy między Urzędem Miasta Krakowa i ministerstwem kultury odnośnie środków na otwarcie tego oddziału.

- Decyzji jeszcze nie ma, ale jest zainteresowanie ze strony wszystkich podmiotów biorących udział w tym projekcie. Jest on w dalszym ciągu aktualny, a dla Krakowa to również bardzo ważna inicjatywa. To miejsce, w którym chcemy pokazać nasze zbiory legionowe – wyjaśnia Andrzej Szczerski.

Jednak w tym roku na pewno jeszcze muzeum na Oleandrach nie powstanie.

Przypomnijmy, wybudowany w latach trzydziestych ubiegłego wieku Dom im. Józefa Piłsudskiego na krakowskich Oleandrach to miejsce symboliczne - stąd w sierpniu 1914 r. wyruszyli legioniści z I Kompanii Kadrowej Józefa Piłsudskiego. Teren pod budynek przekazało miasto, a środki na jego budowę zgromadzili legioniści, którzy zdecydowali także o tym, by utworzyć tu Muzeum Czynu Niepodległościowego.

Otrzymanie finansowania na remont biblioteki Andrzej Szczerski określa jako „spektakularny sukces”.

- To nie jest zwykły oddział MNK. To biblioteka, która gromadzi jedne z najcenniejszych zbiorów w Polsce, to tej rangi miejsce jak Ossolineum czy Biblioteka Narodowa. Budynek z lat 50. XX wieku niespełniający właściwie żadnych norm współczesnego funkcjonowania biblioteki – mówi Andrzej Szczerski.

MNK otrzymało na ten remont ponad ponad 37 mln zł w ramach Programu Operacyjnego Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS). Jak zapowiada MNK, otwarcie biblioteki po remoncie nastąpi w 2027 r.