Ile wyniesie świadczenie 500+ w 2023 roku? Sejm podjął decyzję ws. sztandarowego programu rządu

Po kilku miesiącach prac nad projektem ustawa budżetowa na 2023 rok została przyjęta przez Sejm. Za jej przyjęciem głosowało 232 posłów, natomiast 219 było przeciw. Teraz trafi ona do Senatu, a następnie o jej losie zadecyduje prezydent.

Rządowe wydatki w przyszłym roku będą rekordowe i wyniosą 672,7 mld złotych. To więcej niż przewidywane dochody budżetu państwa, które oszacowano na 604,7 mld złotych. W ustawie zapisano również, że PKB wzrośnie o 1,7 proc., a inflacja spadnie do 9,8 proc. Największe wydatki zaplanowano m.in. na zdrowie (160 mld zł) oraz obronność (100 mld zł, a także ok. 40 mld z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych).

W nowym budżecie zapisano podwyżki wynagrodzeń w sferze budżetowej. Utrzymane zostaną także programy socjalne takie jak trzynastki, 500 plus czy Dobry Start. Nie ma natomiast zapisów dotyczących podwyżek oferowanego rodzinom wsparcia finansowego.

Realna wartość 500 plus ze względu na wysoką inflację szacowana jest na około 360 złotych. To sprawia, że od kilku miesięcy trwały dyskusje dotyczące planów waloryzacji świadczenia. Pojawiły się nawet propozycje zwiększenia dopłat o 40 proc., dzięki czemu rodzice otrzymywaliby nie 500, a 700 plus. Jednak szefowa resortu rodziny Marlena Maląg wykluczyła realizację tych pomysłów w najbliższym czasie.

Oznacza to, że 500 plus w 2023 roku zostanie utrzymane w niezmienionej formie. Powodem tej decyzji jest trwający kryzys, który sprawił, że część państwowych wydatków zostanie przełożona na kolejne lata.

Koszt realizacji programu 500 plus w 2023 roku wyniesie ok. 40 mld złotych. Co ciekawe, w przypadku decyzji o podniesienia świadczenia, chociażby o 100 zł, państwowy budżet zostanie obciążony o kolejne 8 mld złotych.

W tej chwili, w tym momencie kryzysu, to chcę uczciwie powiedzieć, że takich planów nie ma. Co nie oznacza, że w bardzo krótkim czasie to się nie zmieni - mówił prezes PiS Jarosław Kaczyński podczas konferencji w Tomaszowie Mazowieckim.

W programie 500 plus wprowadzono natomiast inną zmianę. Rodzice ubiegający się o świadczenie będą mogli złożyć wniosek za pośrednictwem aplikacji mobilnej mZUS. Zostanie ona udostępniona w lutym 2023 roku, czyli w chwili przyjmowania wniosków na kolejny okres świadczeniowy, trwający od 1 czerwca 2023 roku do 31 maja 2024 roku.

Początkowo świadczenie 500 plus przysługiwało na drugie dziecko oraz każde kolejne. Wyjątek dotyczył rodzin, których dochód na osobę wynosił nie więcej niż 800 zł - wtedy świadczenie można było odebrać także na pierwsze dziecko. Od 2019 roku zmieniły się zasady przyznawania dopłat, w wyniku których programem objęte zostały wszystkie dzieci do 18 roku życia. Liczba beneficjentów osiągnęła wtedy poziom 6,1 mln.

Przy wprowadzaniu 500 plus zakładano, że przyczyni się ono do wzrostu liczby urodzeń w najbliższych 10 latach o 278 tys. Co prawda liczba urodzeń rzeczywiście rosła, ale tylko do 2017 roku, a od tamtego czasu trwa regularny spadek. Jak jednak zapewnia resort rodziny, „efektem wprowadzenia świadczenia będzie to, że spadek urodzeń nie będzie tak silny".

Po chwilowym wzroście urodzeń w 2017 r. nastąpił spadek, szczególnie dotkliwy w 2021 r. Można jedynie zakładać, że jest to powiązane z wystąpieniem w 2020 r. pandemii COVID-19. Nie można jednak precyzyjnie stwierdzić, które czynniki miały wpływ na decyzje prokreacyjne Polaków i czy wśród nich było wprowadzenie świadczenia 500+ - czytamy w analizie opublikowanej przez BAS.

Po wprowadzeniu 500 plus odnotowano natomiast spadek zagrożenia ubóstwem skrajnym u dzieci w wieku 0-17 lat (z 9 proc. w 2015 roku do ok. 5 proc. w latach 2016-2020). Wzrost ubóstwa skrajnego odnotowano ponownie w 2022 roku, co wynikało między innymi z pandemii, braku waloryzacji świadczenia, a także inflacji.

Jak wynika z analiz, świadczenie wychowawcze przyczyniło się do wzrostu wydatków na edukację, odzież i obuwie, żywność oraz zajęcia dodatkowe dla dzieci. Zaobserwowano także wzrost wydatków na rozrywkę i kulturę.

Badania przeprowadzone w 2021 r. wykazały, że w przypadku 34 % ankietowanych rodzin „świadczenie 500+” poprawia zabezpieczenie podstawowych potrzeb (34%), 26% z nich dzięki 500+ może skorzystać z wcześniej niedostępnych produktów i usług, a dla 23% badanych wsparcie to nie ma większego znaczenia (w wielkich miastach, powyżej 500 tys. mieszkańców, wskaźnik ten osiągnął 39%) - informuje BAS.

Co ciekawe, 17 proc. beneficjentów uważa, że bez świadczenia nie byłoby w stanie udźwignąć miesięcznych wydatków. Można zatem założyć, że w przypadku niektórych rodzin świadczenie wydawane jest tylko na niezbędne potrzeby, a jego brak mógłby doprowadzić do kłopotów finansowych.