Kto następny do szczepień? Małe firmy! Chcą zabezpieczyć pracowników, aby normalnie działać. W handlu i gastronomii nie da się robić zdalnie

FLESZ - Oto nowe zasady szczepień

W najnowszej edycji cyklicznego badania KRD przedsiębiorcy zostali zapytani, czy gdyby była taka możliwość, zaszczepiliby swoich pracowników. Aż 70 proc. odpowiedziało „tak” – najwięcej w branży handlowej. Wskazywali, że zdecydowaliby się na ten krok, ponieważ szczepienia zabezpieczą pracowników przed koronawirusem (71 proc.), a także zwiększą poczucie bezpieczeństwa w firmie (68 proc.). Prawie 22 proc. uważa, że szczepienia zorganizowane przez firmę byłyby szybko zrealizowane. Z kolei przedsiębiorcy, którzy nie zaszczepiliby swoich pracowników, a jest ich 10 proc., argumentują, że jest to indywidualna decyzja pracownika. Dla blisko 7 proc. koszty akcji byłyby zbyt wysokie. Natomiast aż 40 proc. obawia się brania na siebie odpowiedzialności za skutki uboczne szczepionki.

Czy przedsiębiorcy z sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) zamierzają w najbliższych miesiącach rozwijać swoje firmy, inwestować, zatrudniać nowych pracowników? To ważne pytanie, pokazujące, czy polska gospodarka ma szansę szybko wyjść z pierwszego od 30 lat (czyli początku transformacji) kryzysu. Wnioski z badania KRD nie są nadmiernie optymistyczne:

• Tylko 13 proc. przedsiębiorstw planuje inwestycje w najbliższych trzech miesiącach. Aż 79 proc. nie planuje
• Firmy, które chcą się rozwijać: kupią nowe maszyny i sprzęt – 62 proc. , rozbudują systemy IT – 26 proc., kupią lub wydzierżawią nowe lokale – 13 proc., zamówią półprodukty i komponenty – 13 proc.
• Tylko 15 proc. MŚP rozważa zatrudnienie nowych pracowników, a odpowiedź „zdecydowanie tak” wybrało zaledwie 3 proc; 77 proc nie planuje wzrostu zatrudnienia
• Praca zdalna jest rzadkością wśród MŚP: zaledwie 2 proc. firm wykonuje w ten sposób większość swych zadań, a 64 proc. przyznaje, że w całości wykonuje obowiązki w miejscu pracy, czyli w ogóle nie prowadzi pracy zdalnej
• 66 proc. przedsiębiorstw zamierza utrzymać obecny model pracy po zakończeniu epidemii

Inwestycje? Może później

MŚP od miesięcy wstrzymują się z decyzjami o inwestycjach. W obecnym badaniu KRD tylko 13 proc. z nich zamierza w najbliższych trzech miesiącach wydać pieniądze na rozwój. Ale aż 79 proc. nie ma takich planów. W poprzedniej fali badania było to odpowiednio 12 proc. i 80 proc.

– Decyzja o inwestowaniu w obecnej rzeczywistości gospodarczej nie jest łatwa. Najnowsze dane GUS pokazują, że w czwartym kwartale ubiegłego roku spadek PKB sięgnął 2,8 procent rok do roku. To więcej niż w trzecim kwartale, gdy PKB zmniejszyło się o 1,5 procent. W całym 2020 roku PKB zmalał o ponad 130 mld zł, na co wpływ miało między innymi ograniczenie inwestycji aż o prawie 11 procent. Widać to także w naszym badaniu. Przedsiębiorstwa zamiast się rozwijać, wolą akumulować gotówkę, aby móc finansować bieżącą działalność. Ta wstrzemięźliwość, co zrozumiałe, jest podyktowana niepewnością panującą w gospodarce

– ocenia Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej.

Jeśli już, to małe i średnie firmy gotowe są inwestować przede wszystkim w nowe maszyny i sprzęt. Wskazało tak 62 proc. badanych spośród tych, którzy w ogóle planują wydać jakieś pieniądze na rozwój wskazań w najbliższym kwartale. To największy odsetek od początku badania. Co czwarty z owych 13 proc. zainteresowanych rozwojem firm chce rozbudować swoje systemy informatyczne, strony www, aplikacje oraz sklepy on-line. Co dziesiąty planuje remont lub prace budowlane. Ponadto 13 proc. firm zamierza kupić lub wydzierżawić nowe lokale, a tyle samo – zamówić półprodukty i komponenty. Najmniejszym zainteresowaniem cieszy się obecnie zakup gruntów – wskazało go niecałe 8 proc.

Warto wspomnieć, że małe i średnie firmy gwałtowanie przenosiły działalność do Internetu na początku pandemii - zrobiło to wówczas prawie jedna trzecia z nich. Teraz przedsiębiorcy wprowadzają rozwiązania informatyczne ułatwiające im funkcjonowanie na rynku.

– Plany inwestycyjne rosną wraz z wielkością przedsiębiorstwa. O ile w przypadku mikrofirm zaledwie 6 proc. przedsiębiorstw myśli o inwestowaniu, o tyle w przypadku firm średnich takie plany ma już ponad sześć razy więcej podmiotów. Nie dziwi też fakt, że największą świadomość inwestycji obserwujemy w przedsiębiorstwach produkcyjnych, bo właśnie one w pandemii prosperują najlepiej – zauważa Dariusz Szkaradek, prezes Zarządu firmy faktoringowej NFG.
W jego opinii, jeśli już przedsiębiorcy przeznaczają na coś większą ilość gotówki, to raczej na utrzymanie firmy niż działania prorozwojowe. Tymczasem nie tędy droga: bez inwestowania chociażby w nowoczesne technologie łatwo stracić konkurencyjność na rynku. – Firmom, które mają wolne środki w budżecie, radziłbym przeznaczyć je na inwestycje, które gwarantują rozwój i konkurencyjność, a działalność operacyjną, bieżącą sfinansować na przykład faktoringiem, który chroni płynność finansową przedsiębiorstwa i zapewnia stabilność – mówi Dariusz Szkaradek.

Czy mali i średni będą zatrudniać?

Zdecydowana większość przedsiębiorców robi wszystko, by utrzymać i ustabilizować obecne zatrudnienie. Niewielu ma w planach pozyskiwanie nowych pracowników. Aż 77 proc MŚP nie planuje rozszerzenia załogi w ciągu najbliższych trzech miesięcy. Tylko 15 proc. jest gotowych zwiększyć zatrudnienie, przy czym odpowiedzi „zdecydowanie tak” udzieliło jedynie niecałe 3 proc. przedsiębiorców. Jest to wynik najbliższy pierwszej fali badania, kiedy zadeklarowało tak zaledwie 2 proc. Obecnie co 9. firma nie podjęła jeszcze decyzji dotyczącej zatrudnienia.

– W dużej mierze wynika to tego, że na rynku pracy dokonały się już roszady. Część osób, które w ubiegłym roku straciły pracę, znalazła nowe zatrudnienie, a część jeszcze szuka, bo nowych miejsc nie przybywa tak szybko jak przed pandemią. Sektor MŚP nasycił się pracownikami i stąd chwilowy zastój – wyjaśnia Adam Łącki.

Przedsiębiorstwa, które deklarują przyjęcia pracowników, zamierzają powiększyć załogę o ¼ dotychczasowego stanu (blisko 70 proc. wskazań). Z kolei 4,5 proc. zatrudni dodatkowe osoby w przedziale 26-50 proc. obecnego składu. Ale aż 1/4 nie jest w stanie podać, o ile zwiększy etaty.

Zwolnienia planuje 11 proc. firm, co jest wynikiem najbliższym początku pandemii, kiedy wskazywał tak co 4. przedsiębiorca z sektora MŚP. W kolejnych edycjach odsetek ten utrzymywał się na poziomie kilku procent, ale w przedostatniej edycji sięgnął już 10 proc.

Praca zdalna dla wybranych

MŚP wróciły do fabryk, biur i na place budów. Aż 64 proc. firm przyznaje, że w całości wykonuje swoje obowiązki na miejscu. Tylko nieco ponad 2 proc. mówi, że pracuje w pełni zdalnie. Na dodatek 66 proc. przedsiębiorstw zamierza utrzymać obecny model pracy po zakończeniu epidemii. Nikt nie deklaruje, że w najbliższych trzech miesiącach wprowadzi w 100 proc. model pracy zdalnej. Spośród firm, które jeszcze nie przestawiły się na home office, aż 54 proc. nie planuje tego zrobić w najbliższych trzech miesiącach.