Lanckorona. Mątewki, kwirlejki i stępa. TOP 10 eksponatów z kultowego muzeum pod Krakowem [ZDJĘCIA, WIDEO]

6.Zamek - pamiątki i wykopaliska

Zamek lanckoroński powstał przed 1359 r. na miejscu dawnego drewnianego strażniczego gródka stożkowatego z IX - X w. Był rozbudowywany przez kolejnych dzierżawców ziem lanckorońskich. Początkowo miał jedną murowaną wieżę, później doczekał się trzech. Otoczony fosą, wyposażony był w most zwodzony i obejmował dziedziniec, kaplicę zamkową i pomieszczenia gospodarskie. Jak głoszą stare podania, wejście do podziemi znajdowało się wewnątrz studni w kuchni zamkowej. Podobno istnieją też tajemne podziemne przejścia łączące zamek z rynkiem lanckorońskim.
Zamek był jednym z głównych punktów oporu konfederatów barskich; dodatkowe fortyfikacje ziemne zostały wykonane pod kierunkiem inżynierów francuskich w latach 1770 – 1771. Dla celów obronnych podczas konfederacji barskiej (w latach 1770 – 1771) Górę Lanckorońską otoczono fortyfikacjami ziemnymi typu bastionowego oraz fortyfikacjami drewnianymi (palisady, „koń fryzyjski”, kobyliny), wykonanymi pod kierunkiem francuskiego inżyniera De la Serre. Fortyfikacje rozciągają się na przestrzeni kilku hektarów w otoczeniu zamku lanckorońskiego. Z usypanych baterii nad miastem i okolicą czuwało około 30 armat, a na potrzeby stacjonujących wojsk zbudowano koszary oraz dodatkową wieżę strażniczą na północnym wierzchołku Góry Lanckorońskiej, zwanym „Babą”.
Po upadku konfederacji zamek zajęli Austriacy, którzy dalej fortyfikowali go, a później zamienili go na więzienie i koszary. Popadł w ruinę w II połowie XIX w., głównie wskutek dzikiej rozbiórki.
W 1999 r. ruiny zamku lanckorońskiego zostały wpisane na Listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO, w ramach „Kalwarii – krajobrazowego zespołu manierystycznego parku pielgrzymkowego”.

W muzealnej izbie historycznej znajdują się wykopaliska archeologiczne z ruin zamku – fragmenty naczyń ceramicznych z XV – XVII w.; kafli piecowych, naczyń szklanych oraz płytek posadzkowych z XVI i XVII w.; klucz żelazny, grot strzały od łuku, podkowa czy kamienna kula armatnia z XVII w.
Pierwsze badania archeologiczne miały miejsce w 2010-2011 roku