Na emeryturze stworzył galerię sztuki, może ją odwiedzić każdy. Zygmunt Ból w Chełmie koło Bochni zaprasza w swój świat historii i fantasy

Chełm, niewielka wioska w zachodniej części gminy Bochnia, w pobliżu Raby i drogi krajowej nr 94. Na wjeździe na wzgórze chełmskie stoi rzeźba "Chełm wita" z materiału imitującego kamień. W pobliżu kościoła Bożogrobców można dojrzeć m.in. upamiętnienie 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, a także udekorowaną charakterystycznymi rzeźbami drogę, z informacją o pobliskiej pracowni rzeźby i "łotrowskim szlaku".

Do domu artysty jest stamtąd zaledwie kilkadziesiąt metrów, nietrudno rozpoznać, że jest się już na miejscu. Na podwórku witają przybyszów niezwykłe prace, po części osadzone w lokalnej historii, a po części nawiązujące do gatunku fantasy. Całości dopełniają gustownie wykonane oczka wodne z rybami i kaskadami.

Gospodarz, Zygmunt Ból, chętnie wita gości, zapraszając do swojej pracowni zorganizowanej w przyziemiu domu. Wejście do wnętrza z sufitem imitującym wnętrze jaskini to niczym przeniesienie się do innego świata, pełnego obrazów rzeźb, książek i tzw. przydasiów.

Choć trudno w to uwierzyć, 71-letni twórca nie jest absolwentem szkoły plastycznej. Ukończył szkołę zawodową, która przygotowała go do pracy w górnictwie. Choć korzenie jego rodziny sięgają Łapczycy (ojciec) i Chełmu (matka), urodził się w Lublińcu w województwie śląskim.

- Ojciec pracował na delegacjach w kombinacie geologicznym - wspomina Zygmunt Ból.

Wraz z rodzicami osiadł jednak w Chełmie. Jako młody człowiek, szlifował swoje umiejętności w Związku Młodzieży Wiejskiej w pobliskim Siedlcu. - Organizowaliśmy przedstawienia, kabarety, robiłem wystawy swoich pseudoprac.

Jego droga zawodowa prowadziła przez Mysłowice, Wieliczkę, aż osiadł w bocheńskiej kopalni soli. - Miałem wybór: albo jechać z powrotem na Śląsk, albo do Warszawy na metro, wybrałem jednak kopalnię w Bochni, bo dyrektor Ryszard Kołdras był artystą. Zaniosłem mu kilka rzeźb i stwierdził, że bardzo chętnie będzie mnie widział u siebie.

W kopalni Zygmunt Ból pozostawił po sobie wiele prac, wykonanych w soli. Można je podziwiać na trasie turystycznej. - Przy kołowrocie jest skarbek, grupa starych górników przy taczkach, klęczący górnik, wykonałem też z imitacji kamienia góromistrza i cieślę górniczego, również kilka mniejszych rzeźb do szopki - wylicza.

Od ponad dwudziestu lat Zygmunt Ból przebywa na emeryturze, poświęcając wolne chwile swojej pasji. Ze względów zdrowotnych przestał już rzeźbić w twardych materiałach. - Nie dam rady pracować młotkiem i dłutem, dlatego stosuję inną metodę: imitację kamienia i tzw. zimną porcelanę. Wszystko to jest żmudne, bo układa się warstwami i wymaga czasu, żeby związało.

Jego obeliski rzucają się w oczy na wjeździe do Chełmu od strony drogi krajowej nr 94, na wzgórzu chełmskim obok plebanii, w centrum Siedlca, na wjeździe do Szczytnik.

Codzienność pana Zygmunta to jednak nie tylko pracownia. Nie ma stałego rytmu, który narzucałby sobie, bo poświęca też dużo czasu rodzinie, m.in. czwórce wnucząt. - Najmłodsza w wieku niespełna dwóch lat to skarb totalny - uśmiecha się.

- Do pracowni schodzę, bo coś muszę robić, Szkoda jednak dnia, do godziny 13-14 jestem jeszcze sprawny.

Ostatnio wykonał cykl rysunków o tematyce kopalnianej, sprowokowany przez córkę. - Dostałem kredki i musiałem pokazać, że nie były to pieniądze wyrzucone w błoto, wiec postanowiłem wykonać te grafiki i wydaje mi się, że wyszło nie najgorzej.

Zygmunt Ból dostrzega różnicę obecnego świata i tego, w którym przyszło mu dorastać.

- Dzisiaj wszystko popada w ruinę. Panuje marazm, każdy zadowolony jest z tego, co ma; wszystko kupi, wszystko dostanie, niczego nie trzeba zdobywać, nad niczym nie trzeba się zastanawiać, bo wszystko jest podane na tacy. Ale cóż zrobić, takie czasy i przypuszczam, że będą jeszcze gorsze.

Popołudnia często spędza na śledzeniu internetu, m.in. treści popularnonaukowych publikowanych w YouTube. Interesuje się m.in. możliwościami, jakie daje technologia AI.

- Oglądam to, bo to są fantastyczne rzeczy, ale gdy zacznie to dokładnie wchodzić w życie, skutki są nieprzewidywalne. Oglądam vlogi z naukowcami, którzy się na ten temat wypowiadają i zdania są podzielone. Większość jest pesymistycznie nastawiona. Wiemy przecież, kto się może do tego dorwać i co z tym zrobić.