Przemiany demograficzne w Małopolsce. Czy nasze województwo się wyludnia?

Problem z demografią nie jest w naszym kraju nowy. Mamy go od lat. Zmniejsza się liczba urodzeń przy jednoczesnym wzroście długości życia. Jesteśmy jako społeczeństwo coraz starsi. Z danych statystycznych wynika, że w 2021 r. liczba gmin z udziałem osób starszych przekraczającym 20 proc. wzrosła aż dziesięciokrotnie. Stanowiły one już ponad jedną piątą wszystkich gmin w Polsce. – Proces ten jednak w mniejszym stopniu dotyka Małopolskę. Dodatkowo napawa nadzieją fakt, że jesteśmy wraz z Pomorzem regionem najmłodszym demograficznie – mówi Agnieszka Szlubowska, dyrektor Urzędu Statystycznego w Krakowie.

Małopolska jest wyjątkiem także pod innym względem. W całej Polsce zaobserwować można mianowicie proces powolnego wyludniania wsi i małych miasteczek, ale naszego województwa ten problem nie dotyczy. Pokazał to ubiegłoroczny Narodowy Spis Powszechny. Według zebranych danych ludność województwa małopolskiego liczy obecnie 3 432 295 osób. Od poprzedniego spisu, przeprowadzonego przed dekadą, liczba mieszkańców Małopolski wzrosła o 94,8 tys. osób. – To tak jakby w ciągu 10 lat przybyło nam miasto wielkości Nowego Sącza – porównuje Agnieszka Szlubowska.

Małopolska jest jednym z czterech województw (obok mazowieckiego, pomorskiego i wielkopolskiego), w których przez ostatnią dekadę odnotowano wzrost liczby ludności. W pozostałych notuje się spadki, największy w świętokrzyskim – o 6,6 proc., opolskim ‒ o 6,1 proc. i lubelskim ‒ o 5,7 proc.

– Skala zmian liczby mieszkańców w poszczególnych województwach jest związana z rozwojem infrastruktury społeczno-gospodarczej i perspektywami na rynku pracy, co w konsekwencji warunkuje migracje, przede wszystkim ludzi młodych, a następnie tworzenie rodzin. Dane statystyczne pokazują, że województwo małopolskie jest atrakcyjnym miejscem do życia, inwestowania, zakładania rodzin – komentuje dyrektor US w Krakowie.

W 107 gminach województwa małopolskiego (ok. 59 proc.) miał miejsce wzrost liczby ludności w porównaniu z poprzednim spisem. Największy wzrost liczby ludności odnotowano w gminach sąsiadujących z Krakowem: Wielkiej Wsi (48,4 proc.), Zielonkach (41,9 proc.) i Michałowicach (38,1 proc.), co z pewnością wynika z siły przyciągania miasta. W samym Krakowie również wzrosła liczba mieszkańców (o ok 6 proc.) i wyniosła 800 653 osób, mimo że większość głównych ośrodków miejskich – jak Katowice, Łódź, Bydgoszcz czy Kielce – odnotowuje spadki populacji.

Równocześnie warto odnotować, że w ostatnich latach – zarówno na skutek mechanizmów ekonomicznych, jak i w wyniku agresji rosyjskiej na Ukrainę – do naszego kraju przybyła znaczna, szacowana na minimum 2,5 miliona osób grupa ludności z Ukrainy. Tym samym masowa imigracja stała się nagle i nieoczekiwanie jednym z głównych kanałów zmiany w strukturze ludności Polski.

– Każda społeczność podlega nieustannym zmianom wywołanym różnymi czynnikami: kulturowymi, społecznymi i ekonomicznymi. Z tego powodu ważna jest regularna obserwacja i analiza powiązań przyczynowo-skutkowych zachodzących procesów ewolucyjnych – wyjaśnia Agnieszka Szlubowska.

Jednocześnie zwraca uwagę, że monitorowanie tych procesów pozwala na dostarczanie bieżącej informacji i umożliwienie przewidywania kierunków zachodzących zmian, co jest niezwykle istotne przy podejmowaniu decyzji – zarówno przez poszczególne jednostki społeczności, jak i decydentów sfery publicznej czy przedsiębiorców. Zatem bezdyskusyjna jest potrzeba poznania stanu i dynamiki struktury ludności oraz postaw warunkujących jej rozwój.

Ważność tych wszystkich wyżej opisanych procesów demograficznych dostrzegają zarówno organy administracji państwowej, jak i środowisko akademickie. Dlatego właśnie 28 września Wojewoda Małopolski wraz z Rządową Radą Ludnościową, Głównym Urzędem Statystycznym, Urzędem Statystycznym w Krakowie i Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie organizują konferencję naukową „Uwarunkowania przemian demograficznych w województwie małopolskim. Postawy prokreacyjne”.

Tematem wiodącym konferencji jest prokreacja w Polsce, ze zwróceniem szczególnej uwagi na województwo małopolskie. Zostaną na niej przedstawione wyniki ubiegłorocznego Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań oraz najnowszych badań dotyczących postaw prokreacyjnych, poziomu dzietności, a także wyzwania stojące przed polityką prorodzinną.

Ważnym i nowym tematem w Polsce są też badania postaw i zachowań prokreacyjnych obcokrajowców w naszym kraju, zwłaszcza imigrantów z Ukrainy. Na konferencji ten temat zostanie podjęty w wystąpieniach dotyczących postaw prokreacyjnych Ukraińców mieszkających na terenie województwa małopolskiego oraz wpływu imigracji ukraińskiej na sytuację demograficzną w południowo-wschodniej Polsce.

Konferencja będzie okazją do dyskusji nad przemianami demograficznymi w naszym województwie. Rozpocznie się ona o 10:00. Więcej informacji i pełny program wydarzenia: kd.stat.gov.pl/uwarunkowania-przemian-demograficznych-w-wojewodztwie-malopolskim-postawy-prokreacyjne.