Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych w naszym kraju. Z Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w 2021 roku zachorowało na niego 18 tysięcy Polaków. W Małopolsce był on trzecim najczęściej występującym nowotworem złośliwym wśród mężczyzn - po raku prostaty oraz raku płuc. Wśród Małopolanek częściej diagnozowano jedynie raka piersi.
Jak tłumaczy Aleksandra Kwiecień, rzeczniczka prasowa Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie: - Nowotwór jelita grubego najczęściej rozwija się ze zmian łagodnych – tzw. polipów. Zanim do tego dojdzie może minąć nawet kilkanaście lat. Na początkowym etapie rozwoju nie powodują one niepokojących objawów. Szansę na ich wykrycie i – o ile to możliwe – usunięcie, daje jednak profilaktyczna kolonoskopia.
- Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje program badań przesiewowych raka jelita grubego. W ramach niego kolonoskopię można wykonać bezpłatnie, bez skierowania, bez kolejek, w 25 placówkach w całej Małopolsce – mówi Elżbieta Fryźlewicz-Chrapisińska, dyrektor Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie: – Warto przypominać, że badania przesiewowe w kierunku nowotworów to nie tylko mammografia i cytologia. Niech Światowy Dzień Walki z Rakiem, który obchodzimy 4 lutego, będzie pretekstem, by umówić profilaktyczną kolonoskopię albo przypomnieć o niej swoim bliskim – zachęca.
Kto może skorzystać z programu?
Program badań przesiewowych raka jelita grubego jest skierowany do osób w wieku 50-65 lat, które w ciągu ostatnich 10 lat nie wykonywały kolonoskopii. Mogą z niego skorzystać także młodsi – w wieku 40-49 lat, jeśli ich bliscy krewni (pierwszego stopnia) chorowali na nowotwór jelita. Badania nie wymagają skierowania, wystarczy zgłosić się do jednej z placówek, która realizuje program. Lista wszystkich jest dostępna na stronie małopolskiego NFZ www.nfz-krakow.pl w zakładce „Profilaktyka z NFZ”.
Na czym polega kolonoskopia?
Kolonoskopia pozwala obejrzeć jelito grube od środka. Jest ona wykonywana za pomocą miękkiej, giętkiej rurki wprowadzanej przez odbyt do oczyszczonego jelita grubego i przesuwanej do ujścia jelita cienkiego. Badanie odbywa się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym – decyzję podejmuje lekarz. Podczas diagnostyki medyk ma możliwość pobrania wycinków niepokojących zmian, które trafiają następnie do oceny histopatologicznej, czy usunięcia ewentualnych polipów.
- Nasze dane pokazują, że w ubiegłym roku diagnostykę w ramach programu badań przesiewowych raka jelita grubego w Małopolsce wykonało ponad 7,3 tys. osób. Aż u blisko połowy z nich wykryto niepokojące zmiany – polipy czy gruczolaki! W 48 przypadkach medycy potwierdzili nowotwór złośliwy - mówi Aleksandra Kwiecień.
Poza programem badań przesiewowych raka jelita grubego kolonoskopia finansowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia wymaga skierowania. Może je wystawić m.in. lekarz rodzinny. Z analizy małopolskiego NFZ wynika, że w ubiegłym roku tego typu badanie wykonano u ponad 40 tys. Małopolan. To o 5 tys. więcej niż w 2022 roku. Najwięcej pacjentów kolonoskopię wykonało w Specjalistycznym Centrum Diagnostyczno-Zabiegowym MEDICINA (ponad 5,3 tys.), Szpitalu św. Rafała (3,6 tys.) oraz Bonifraterskim Centrum Medycznym (2 tys.).
Fontanna młodości czyli przełomowe odkrycie
