Rekordzistą w bobowskiej pracy samorządowej był pisarz miejski

Historia samorządu miejskiego Bobowej jest o wiele starsza niż dzieje samorządu w Gorlicach. Sięgają one czasów przed 1339 r. Potwierdza to dokument lokacyjny Jakubowic, który mówi, że mieszkańcy Jakubowic zobowiązani są płacić czynsze "według zwyczajów miasta Bobowa". Z zapisu tego jasno wynika, że Bobowa musiała być już wtedy lokowana na prawie niemieckim, które nakazywało obowiązkową organizację miejskich władz samorządowych.

Jan Lempart pierwszym znanym wójtem
Ze źródeł historycznych wiadomo, że na początku na czele miasta Bobowa stał wójt wspierany przez rajców. Pierwszym znanym z dokumentów historycznych wójtem bobowskim był Jan Lempart występujący w księgach grodzkich krakowskich, a rajcami: Marcin Janik i Albert Przybyło figurujący w dokumentach z 1511 r.

Instytucja wójta zanikła w XVI w. i od tego czasu zarządcą miasta został burmistrz zwany w dokumentach prokonsulem. Pierwszym znanym burmistrzem Bobowej jest Benedykt Mucha, który pełnił swoje obowiązki w 1597 r. Natomiast po raz pierwszy cały samorząd Bobowej wymieniony jest w 1608 r. w sprawozdaniu z wizytacji biskupa Bernarda Maciejowskiego znajdującym się w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Wtedy burmistrzem był Andrzej Kitlicz, a rajcami miejskimi: Klemens Wołyniec, Grzegorz Obłąk i Jakub Korytko, a adiunktem wspomniany wcześniej Benedykt Mucha.

Zarankowie samorządowcami z pokolenia na pokolenie
Samorząd ten rządził Bobową przez najbliższe 20 lat i jego zmiana nastąpiła dopiero w 1629 r., kiedy to powierzono funkcję burmistrza Marcinowi Zarankowi, a na rajców wybrano Andrzeja Połacia i Sebastiana Schabka. Taki stan rzeczy utrzymywał się do 1635 r., kiedy to w dokumentach spotyka się jako rajcę byłego burmistrza Marcina Zaranka i Klemensa Wołyńca. W 1647 r. na burmistrza Bobowej wybrano Piotra Ławryna, a rajcami Macieja Pełkę i Mikołaja Krupę. Następne informacje o bobowskim samorządzie miejskim pochodzą z początków XVIII w., kiedy to w 1703 r. na burmistrza Bobowej wybrano Wawrzyńca Zaranka kontynuującego rodzinne tradycje samorządowe.

W 1744 r. dokumenty archiwalne wymieniają jako burmistrza Pawła Gołosińskiego oraz pisarza miejskiego Jana Witowskiego, który był zarazem zastępcą burmistrza. W 1766 r. burmistrzem Bobowej został Szymon Tarasiński, który został zapamiętany przez miejscową społeczność jako ten, który jeździł w 1767 r. w sprawach bobowskiego cechu krawieckiego do króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Po pierwszym rozbiorze Polski
Pierwszym burmistrzem Bobowej, po przejęciu naszych ziem przez Austrię w wyniku I rozbioru Polski w 1772 r., był Franciszek Potokiewicz zatwierdzony na tym urzędzie przez zwierzchność cyrkularną w Nowym Sączu w 1777 r. W tym czasie swoją działalność samorządową rozpoczął najbardziej znany bobowski samorządowiec końca XVIII w. Adolf Drągiewicz, który został najpierw rajcą miejskim, potem asesorem pełniącym w myśl przepisów austriackich godność zastępcy burmistrza, by w latach dziewięćdziesiątych zostać burmistrzem miasteczka. W tym czasie samorząd miejski w Bobowej zwany powszechnie "Komercyą miejską" stanowiły trzy osoby: burmistrz miasta, jego zastępca i pisarz miejski.

Skład samorządu uzupełniał sędzia mianowany przez właściciela Bobowej, który sprawował władzę administracyjną i sądowniczą z tytułu przysługującej mu zwierzchności nad poddanymi. Jednak warunkiem sprawowania urzędu sędziowskiego było zatwierdzenie tego justycjariusza przez urząd cyrkularny w Nowym Sączu. Najdłużej rozstrzygał sporne sprawy w Bobowej Wincenty Pociołowski, który piastował stanowisko sędziego w latach 1815-1846.

Jednak rekordzistą w bobowskiej pracy samorządowej był pisarz miejski Jędrzej Martusiewicz, który sprawował tę funkcję nieprzerwanie przez niemal pół wieku. Do tego "stałego" przedstawiciela samorządu bobowskiego w pierwszej połowie XIX w. dołączali w latach 1825-1828 jako burmistrz Franciszek Ponikło i Michał Górski jako zastępca, w latach 1830-1832 Jan Zaranek jako burmistrz i w latach 1833-1844 Karol Schoch jako burmistrz i Franciszek Gądek jako jego zastępca.

Pierwszy burmistrz z woli ludu
Po wydarzeniach Wiosny Ludów i patencie cesarskim z 7 września 1848 r. znoszącym instytucje dominiów nastąpiła reforma samorządu miejskiego, w wyniku którego Bobowa została zaliczona do małych miasteczek. W myśl założeń tej reformy z wyboru społecznego miał pochodzić tylko burmistrz i jego zastępca. Natomiast urzędnicy, z których składały się organa władzy miejskiej, tacy jak: pisarz miejski, kontroler i kasjer mieli być mianowani przez władze obwodowe, co było przyczyną wielu spekulacji i podejrzeń. Zmieniła to dopiera ustawa o samorządzie miejskim z 1866 r., która zakładała wybory wszystkich organów samorządowych co trzy lata.

Pierwszym bobowskim burmistrzem wybranym według ordynacji z 1866 r. był Stanisław Gajewski, który przewodniczył bobowskiemu samorządowi przez dziesięć lat, kiedy to w 1876 r. zmienił go na tym stanowisku ówczesny właściciel Bobowej i zarazem radny powiatowy Aleksander Kossakiewicz. Funkcję swą pełnił do 1884 r., kiedy to podczas wypełniania swoich obowiązków zmarł. Jego następcą na stanowisku burmistrza został w wyniku nadzwyczajnych wyborów Wincenty Ormiański, którego w 1888 r. zmienił Wojciech Gucwiński.

Samorząd z sukcesami
Do dużych osiągnięć bobowskiego samorządu miejskiego pod koniec XIX w. należy zaliczyć uruchomienie w 1880 r. jednej z najlepszych w powiecie kasy pożyczkowej o najwyższym stanie gotówki w powiecie grybowskim wynoszącym w 1895 r. 4920 koron i 50 halerzy. Sukcesem było też zapewnienie miastu od 1898 r. stałego lekarza miejskiego i akuszerki od 1900 r. Z inicjatywy pisarza miejskiego Antoniego Pituli utworzono ochotniczą straż pożarną liczącą na początku XX w. 17 członków i 227 członków wspierających, co po Lwowie i Krakowie było największą liczbą wspierająca w Galicji.

Bobowa posiadała ponadto dwie szkoły - czteroklasową szkołę ludową i zawodową szkołę koronkarską, posiadała też własną stację kolei żelaznej i urząd pocztowy, którego wieloletnim naczelnikiem był burmistrz Ludwik Krupski. Świadczy to dobrze o samorządzie miejskim i gospodarności mieszkańców i wcale nie świadczy o zasobności budżetu, który opierał się przede wszystkim na opłatach targowych, myta i podatków bezpośrednich i wynosił w 1792 r. 26 guldenów i 8 krajcarów, w 1874 r. 239 koron, a w 1912 r. osiągnął najwyższą sumę przed I wojną światową i wyniósł 6324 korony. Dochody z niego prawie w całości szły na opłaty urzędników miejskich i zabezpieczenie funkcjonowania samorządu. Nie prowadzono żadnych inwestycji komunalnych ani socjalnych, a priorytetem było zachowanie równowagi budżetowej.

Mimo tak skromnego budżetu miasto utrzymywało przez cały czas dom ubogich, o którym pierwsza wzmianka pochodzi z dokumentów z 1596 r. W przytułku tym jednorazowo znajdowało opiekę i schronienie 11 najuboższych obywateli miasteczka, przeważnie byli to starzy zubożali rzemieślnicy.

Osiągnięcia te to w dużej mierze zasługa burmistrzów: Ludwika Krupskiego urzędującego w latach 1896-1899, Jana Magiery pełniącego urząd w latach 1899-1904, Jana Osowskiego będącego głową miasta w latach 1904-1909 i Jana Komara burmistrza z lat 1909-1914. Utrata praw miejskich w 1934 r. spowodowała zanik funkcji burmistrza w Bobowej na okres ponad 70 lat. Ich odrodzenie nastąpiło jesienią 2010 r. podczas pierwszych miejskich wyborów samorządowych, kiedy burmistrzem został Wacław Ligęza.