Twoje Finanse: Polacy płacą plastikiem

Zgodnie z danymi Narodowego Banku Polskiego na koniec grudnia 2013 r. w obiegu było 34,7 mln kart płatniczych. Miesięcznie przeprowadzamy około 200 mln transakcji z użyciem kart na kwotę ok. 40 mld zł i z roku na rok te wskaźniki rosną. Przybywa też punktów, w których można płacić kartą - jest ich prawie 140 tys. Otwierając konto bankowe, możemy wybierać między kilkoma rodzajami kart płatniczych, warto zatem porównać oferty i wybrać najkorzystniejszą dla siebie.

Karta płatnicza to najszersze określenie obejmujące wszystkie rodzaje plastikowego pieniądza. Podstawowe rodzaje kart płatniczych to karty debetowe i karty kredytowe. Karty kredytowe to rodzaj kredytu odnawialnego. Możemy płacić taką kartą za towary i usługi do wysokości przyznanego przez bank kredytu. Jeżeli spłacimy wykorzystaną kwotę w określonym w umowie czasie, nie zapłacimy za nią odsetek. Jeżeli nam się to nie uda, musimy spłacić przynajmniej część zaciągniętego długu - przeważnie bank wymaga od 5 do 10 proc. zadłużenia. Karta kredytowa to doskonały sposób na zyskanie dodatkowej gotówki, pod warunkiem że jesteśmy w stanie spłacić limit w całości w tzw. okresie bezodsetkowym. W przeciwnym wypadku zapłacimy odsetki - oprocentowanie może wynieść od 15 do ponad 20 proc. w skali roku.

Karty kredytowe obarczone są również roczną opłatą, która wynosi od kilku do kilkudziesięciu złotych (a w przypadku kart prestiżowych nawet do kilkuset złotych). Należy pamiętać również o tym, że wypłata gotówki przy użyciu karty kredytowej wiąże się przeważnie z wysokimi opłatami, dlatego gdy wypłacamy gotówkę, bardziej opłaca się nam korzystać z karty debetowej, czyli karty do konta. Oczywiście pod warunkiem, że mamy pieniądze, bo karta ta pozwala na płacenie i wybieranie gotówki maksymalnie do wysokości środków na koncie.

Karty przypisane do naszego ROR-u różnią się funkcjonalnościami oraz wysokością opłat. Przed otwarciem konta należy zatem sprawdzić, ile wynosi miesięczna opłata za wydanie i korzystanie z karty oraz z jakich bankomatów możemy korzystać bez opłat. Jeżeli często wypłacamy gotówkę, bardziej może nam się opłacać karta, która kosztuje np. 7 zł miesięcznie, ale za to umożliwia darmowe wypłaty ze wszystkich bankomatów. Ponadto posiadacze kart, głównie debetowych, przy okazji płacenia kartą za zakupy mają możliwość wypłaty gotówki z kas sklepów, które oferują taką usługę.

Coraz rzadziej spotyka się karty, w przypadku których do zaakceptowania płatności wymaga się złożenia podpisu identycznego z tym, który widnieje na karcie. To najczęściej karty z paskiem magnetycznym, niewyposażone w powszechnie dziś stosowany chip elektroniczny, na którym zakodowane są m.in. najważniejsze informacje dotyczące właściciela karty. Do zaakceptowania płatności tymi kartami niezbędny jest PIN. Dużą popularność w ostatnich latach zdobyły natomiast karty zbliżeniowe, które stanowią już prawie 60 proc. wszystkich kart w obiegu. I to one są odpowiedzialne za zmianę naszego podejścia do płatności kartami. Nie musząc wpisywać za każdym razem numeru PIN, coraz chętniej sięgamy po plastik przy drobnych zakupach, do 50 zł.

Karty możemy podzielić również na płaskie i wypukłe. Te ostatnie, posiadające wytłoczony wypukły numer karty, pozwalają na płatności w internecie oraz w imprinterach (mechanicznych terminalach), które nie łączą się przez internet z naszym bankiem, lecz odbijają jedynie numer karty przez kalkę.

Skoro już mowa o płatnościach internetowych, warto wspomnieć o kartach wirtualnych, na rachunek (przedpłacony) których wpłacamy określoną kwotę środków pieniężnych przeznaczoną na konkretną transakcję. Pozwalają one uniknąć niebezpieczeństwa przejęcia numeru naszej karty płatniczej przez złodzieja i wykorzystania go do zrobienia zakupów na nasze konto. Niezależnie od tego, czy płacimy za realne, czy wirtualne zakupy, powinniśmy przestrzegać podstawowych zasad bezpieczeństwa i nie przechowywać numeru PIN w widocznym miejscu, a zwłaszcza na kartce w portfelu.

Większość polskich kart akceptowana jest za granicą, warto jednak przed wyjazdem upewnić się w banku, czy nie będziemy mieli problemów ze skorzystaniem z naszej karty oraz ile kosztuje wypłata gotówki z bankomatu za granicą. Powinniśmy spytać również o wysokość opłaty za przewalutowanie, czyli prowizji za przeliczenie kwoty transakcji ze złotówek na walutę kraju obcego. Opłata ta naliczana jest przy wypłatach z bankomatów i płatnościach kartą za granicą. Aby jej uniknąć, możemy założyć subkonto walutowe, np. w euro, i na czas wyjazdu ustawić je jako konto domyślne.

Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej.

Zachęcamy Czytelników do udziału w konkursie z cennymi nagrodami. Wystarczy przesłać odpowiedzi na kilka pytań dotyczących naszego cyklu oraz zaproponować pięć tematów, o których powinniśmy napisać w przyszłości. Chcemy się dowiedzieć, na ile nasz poradnik jest użyteczny oraz jaką tematykę powinniśmy poruszać w jego kolejnych edycjach. Autorzy pięciu najciekawszych propozycji tematycznych zostaną nagrodzeni tabletami o wartości około 2 tys. zł każdy.

Weź udział w naszym konkursie głównym i wygraj 1 z 5 tabletów (kliknij!)

Warto czytać nas co tydzień, bo każdemu z odcinków towarzyszy pytanie z zakresu finansów. Co 10. osoba, która w dniu publikacji wyśle na adres: [email protected] prawidłową odpowiedź, otrzyma upominek książkowy lub płytowy.

Oceń ten odcinek w skali od 1 do 5, gdzie 5 oznacza zdecydowanie dobrą ocenę, a 1 zdecydowanie złą, i odpowiedz na pytanie konkursowe: Ile kart płatniczych było w Polsce na koniec 2013 r. według danych NBP?

Czytaj pozostałe odcinki cyklu „Twoje Finanse” (kliknij!)