Spis treści
Jakie zmiany wprowadziła dyrektywa „work-life balance”
Dyrektywa jest wdrożeniem do polskiego porządku prawnego unijnych przepisów, które mają za zadanie ułatwić zachowanie równowagi między życiem zawodowym i prywatnym rodziców i opiekunów, poprzez zachęcanie do równego dzielenia się opieką nad dziećmi pomiędzy kobietami i mężczyznami.
Dyrektywa stawia sobie za cel zapewnienie równości na rynku pracy między mężczyznami i kobietami.
Oto najważniejsze zmiany, zapisane w dyrektywie:
- Art. 9 m.in. daje rodzicom możliwości skrócenia godzin pracy oraz wprowadzenia elastycznego czasu pracy.
- Art. 7 daje każdemu pracownikowi prawo do czasu wolnego z powodu „siły wyższej”. Chodzi o sprawy rodzinne niecierpiące zwłoki i spowodowane chorobą lub wypadkiem np. najbliższej osoby.
Urlop rodzicielski 2023 w dyrektywie. Co się zmieniło?
Po zmianach urlop rodzicielski jest indywidualnym prawem każdego z rodziców. Wcześniej urlop dla ojca był uzależniony od tego, jak dużo urlopu macierzyńskiego wykorzystała matka dziecka.
Urlop rodzicielski został wydłużony:
- z 32 do 41 tygodni – jeżeli urodziło się jedno dziecko,
- z 34 do 43 tygodni – jeżeli urodziło się więcej dzieci.
Obecnie urlopu nie można już przenieść na drugiego z rodziców.
Dwutygodniowy urlop ojcowski jest prawem mężczyzn, którzy zajmują się wychowywaniem dzieci. Można z niego skorzystać na pisemny wniosek zainteresowanego i można go podzielić na maksymalnie dwie tygodniowe części. Pracodawca nie ma możliwości odmówić udzielenia takiego urlopu, wniosek musi być jednak złożony maksymalnie 7 dni wcześniej.
Aktualnie można z niego korzystać, nim dziecko ukończy pierwszy rok życia lub do przez rok od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądowego o przysposobieniu dziecka. Ta ostatnia opcja dotyczy dzieci adoptowanych. Aby skorzystać z urlopu, dziecko nie może mieć jednak więcej, niż ukończone 14 lat.
Ubezpieczony ojciec ma prawo do urlopu ojcowskiego do ukończenia przez dziecko 2. roku życia tylko wtedy, gdy na 26 kwietnia 2023 r. ojciec miał prawo do urlopu ojcowskiego.
Jakie dokumenty trzeba złożyć, aby otrzymać zasiłek za czas urlopu?
Za okres urlopu ZUS wypłaca zasiłek. Aby mieć prawo do zasiłku za okres urlopu nie trzeba być pracownikiem, wystarczy podlegać ubezpieczeniu chorobowemu np. z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, współpracy przy jej prowadzeniu lub wykonywania umowy zlecenia.
Wniosek o wypłatę świadczenia składa się u płatnika zasiłku. Konieczne jest dołączenie skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub dokumentu z sądu o adopcji dziecka. Należy również dołączyć oświadczenie, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został pobrany z innego tytułu.
W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą wniosek o zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego (formularz ZUS ZAO) wraz z drukiem Z-3b należy złożyć do ZUS-u przed terminem rozpoczęcia korzystania z zasiłku.
Czy ojcowie chętnie korzystają z zasiłku za czas urlopu na opiekę nad dzieckiem?
Z danych udostępnionych przez ZUS wynika, że w okresie od stycznia do kwietnia 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacał 2,7 tys. mężczyznom zasiłek za okres urlopu macierzyńskiego, 1,8 tys. za okres urlopu rodzicielskiego i 56,8 tys. za okres urlopu ojcowskiego.
ZUS przekazał, że urlop ojcowski przysługuje nie tylko w przypadku urodzenia dziecka, ale także w przypadku przysposobienia. Wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku i trwa przez 2 tygodnie. Może być wykorzystany jednorazowo albo w dwóch częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień.
