Polacy wciąż wiążą się z bankiem umową trwalszą i czasami nawet dłużej od małżeństwa trwającą niż kontrakt małżeński czyli kredytem hipotecznym. Gdy kończą go spłacać, nie mają szans na lepsze życie bez kredytu bo zazwyczaj jest to czas przechodzenia na emeryturę.
Nie inaczej jest w wielu innych krajach, w których przywiązanie do własnej nieruchomości jest niewiele mniej silne niż w Polsce; w tym miejscu warto zaznaczyć, że młodzi Niemcy czy Szwajcarzy, a także wielu Francuzów wybiera inną drogę – najem mieszkania, co daje większą mobilność i niezależność. Ale jeśli Anglicy czy Hiszpanie wolę mieszkać we własnym lokum, to przechodząc na emeryturę mogą z niej zrobić użytek w drugą stronę – korzystając z tzw. odwróconej hipoteki. Umowa takiego produktu finansowego gwarantuje stałą kwotę, która uzupełnia standardową emeryturę i pozwala na lepszy standard seniorskiego życia.
Niestety w Polsce przez brak odpowiednich regulacji prawnych wciąż nie ma możliwości korzystania z odwróconej hipoteki. Owszem, dostępne są produkty finansowe o zbliżonej konstrukcji, ale mają one wady prawne i są cały czas pożywką dla oszustów.
W pierwotnym założeniu artykuł ten miał pomagać osobom, których niewiedzę, niedoświadczenie, niedołęstwo lub ciężką sytuację ktoś wykorzystał. W takiej sytuacji często znajdują się osoby, które decydują się na rentę w zamian za prawo do nieruchomości – umowę rent lub umowę o dożywocie.
Obie te instytucje prawa cywilnego są tylko substytutem znanej z innych rynków finansowych choćby USA, Wielkiej Brytanii czy Niemiec – odwróconej hipoteki. W związku z tym nie chronią dostatecznie interesów seniorów – właścicieli nieruchomości, którzy bardzo często padają ofiarami oszustów.
Polscy seniorzy wciąż nie mogą bezpiecznie wykorzystać swojej własności do uzupełnieni skromnych emerytur.
Co prawda w grudniu 2014 roku weszła w życie ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym, ale do dziś żaden bank nie zaoferował tego rozwiązania, bo prawo wymaga od nich spełnienia warunków, które taki produkt czynią nieopłacalnym i dla seniora i dla banku. W tej sytuacji nowelizacja kodeksu cywilnego to pierwszy krok w tym kierunku. Drugim powinna być nowelizacja wspomnianej ustawy albo uchwalenie całkiem nowej, wzorowanej na prawie obowiązującym w krajach, w których odwrócona hipoteka jest realnym komercyjnym sposobem uzupełniania emerytury.
W ocenie Ministerstwa Sprawiedliwości art. 388 w obecnej treści za bardzo ogranicza uprawnienia strony pokrzywdzonej przez umowę działającą na jej niekorzyść. Obecnie taka osoba ma dwa lata od podpisania niekorzystnej dla siebie umowy na dochodzenie swoich roszczeń, a potem prawo to się przedawna. Resort sprawiedliwości chce wprowadzić przepisy, które dadzą możliwość unieważnienia całej umowy na wniosek osoby wyzyskanej, choć poszkodowany będzie mógł zdecydować, czy taką umowę chce unieważnić, czy doprowadzić do jej zmiany. Ponadto okres przedawnienia wydłużyć do sześciu lat.
Polecane przez innych. Kliknij i przeczytaj!
- Emerytury przed ukończeniem 60. roku życia? Minimalna wyniosłaby 1 500 zł
- Zmiany w podatkach. Część pracujących zagranicą zapłaci podwójny PIT, czy już za 2020
- 500 plus w 2021 roku: na wszystkie dzieci? jakie terminy ponownego składania wniosków
- Zakaz handlu w niedzielę zostanie zawieszony na niedzielę 6 grudnia. Co dalej?
- Kiedy przestawiamy zegarki z czasu letniego na zimowy. Czy to już ten weekend?
- Ceny nowych mieszkań nie spadają i już raczej nie spadną. Przynajmniej teraz
Tarcza przed oszustami
– Proponowane przez Ministerstwo zmiany dotyczą wielu obszarów życia i różnych grup społecznych, nie tylko renty dożywotniej i nie tylko seniorów. W mojej opinii zmiany te są zasadne i bardzo potrzebne – komentuje Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM. - Dzięki nowelizacji osoby niejednokrotnie słabsze, niedostatecznie poinformowane lub w trudnej sytuacji zyskają większą ochronę i istotnie poprawimy ich bezpieczeństwo. Trzeba jednak podkreślić, że batalia w sądzie, nawet jeżeli senior dostanie narzędzia w postaci nowelizacji przepisów, nie jest sytuacją, w której chciałaby i powinna znaleźć się osoba starsza. Dlatego uważam, że w odniesieniu do naszej branży konieczne są odrębne przepisy regulujące cały rynek hipoteki odwróconej.
O odpowiednie przepisy regulujące rynek hipoteki odwróconej postulują nie tylko fundusze hipoteczne i Związek Przedsiębiorstw Finansowych.
Potrzebna odrębna ustawa o świadczeniu dożywotnim
Od 2013 roku na potrzebę włączenia się ustawodawcy w kształtowanie rynku świadczeń dożywotnich wskazują również: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz pozarządowe organizacje emerytów. Mowa nie tylko o przepisach dotyczących wymogów jakie powinna spełniać instytucja oferująca tego typu usługę (m.in. odpowiedni kapitał i doświadczenie), ale również konstrukcji umów, należytego informowania seniorów przed zawarciem takiej umowy, kwestii związanych z wyceną nieruchomości.
Wciąż aktualny jest gotowy projekt ustawy o dożywotnim świadczeniu pieniężnym, który powstał już w roku 2013, a został wycofana z prac legislacyjnych na rzecz obowiązującej ale martwej ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym.
