Ani Kielecki ani Winiary. Zapomnij o gotowym majonezie. Na Wielkanoc najlepszy i najtańszy będzie domowy!

Chociaż w Polsce tradycje produkowania majonezu na szeroką skalę sięgają aż 1959 roku, to na świecie produkowano go już dużo wcześniej. Pierwszy historyczny przypadek wyrobu gotowego majonezu przeznaczonego na sprzedaż odnotowano w 1905 roku w Nowym Jorku, w sklepie delikatesowym założonym przez imigranta z Niemiec Richarda Hellmanna, który sprzedawał majonez wyrabiany przez swą żonę.

Jak z majonezem radziły sobie nasze prababcie? Odpowiedź znajdziemy w dawnych książkach kucharskich.
Zajrzeliśmy do „Ilustrowanego kucharza krakowskiego dla oszczędnych gospodyń”. To poradnik autorstwa Kazimiery Krumłowskiej (pseudonim Maria Gruszecka). Wydany został po raz pierwszy w 1892. Co tam mamy? Przepis na domowy sos majonezowy. A robiło się go tak:

„Piętnaście jaj ugotować na twardo; oddzielić żółtka i wiercić wałkiem w donicy razem z łyżeczką francuskiej musztardy i dwoma surowemi żółtkami. Gdy się zrobi masa z tego, wziąć 25 deka (pół funta) dobrej oliwy i po łyżeczce dolewać ciągle wiercąć, co trwa z godzinę. Wtedy wsypać łyżkę cukru i dwie łyżki winnego octu lub soku z całej cytryny. Wiercić trzeba długo, aby się oliwa nie oddzielała od żółtek. Sos ten służy do ryb i pulardy, ale powinien być starannie zrobiony”.

Komu by się chciało tyle „wiercić”! Dlatego w Polsce zaczęto produkować majonez na masową skalę.
Pierwszy był „Kielecki”. Pod koniec lat 50, produkowano go pod nazwą „Stołowy” i był zdatny do spożycia tylko przez miesiąc! Wynalazcą receptury był Zbigniew Zamojski, a homogenizator zaprojektował Rafał Ekielski – polski inżynier, konstruktor i… budowniczy motocykli!
Na masową skalę majonez w 1974 wypuściły Kaliskie Zakłady Koncentratów Spożywczych „Winiary”. I tak zaczęła się święta wojna „Kielecki czy Winiary”, która nabiera rozpędu szczególnie przed Wielkanocą. Do sporu dołączają wielbiciele bardziej lokalnych marek jak Kętrzyński, Pomorski czy Świdnicki. Ale coraz częściej słychać głosy, że i tak domowy najlepszy. Skoro kręciły go nasze prababcie, ukręcić go może każdy. To nic trudnego!

Ceny majonezu szybują. Internauci co rusz pokazują „paragony grozy” i porównują ceny majonezów. Tanio nie jest. Za największe słoiki trzeba zapłacić od 15 do 20 zł! Czy majonez zrobiony w domu wyjdzie taniej? Zdecydowanie tak! Olej, jajka i musztarda to nie są aż tak drogie składniki. A cały proces nie trwa aż tak długo.
Gotowi na domowy majonez?
Podstawą domowego majonezu są świeże jajka, dobrej jakości olej, musztarda, ocet lub sok z cytryny sól i ewentualnie pieprz. Przepis podajemy poniżej.

Składniki

• 2 żółtka (najlepiej z jajek ekologicznych)
• 1 i 2/3 szklanki dobrego oleju
• 1/2 łyżeczki ostrej musztardy (lub więcej)
• sok z cytryny lub ocet
• sól, pieprz do smaku

Wykonanie
Wszystkie składniki trzeba wcześniej wyciągnąć z lodówki, by miały temperaturę pokojową. Oddzielić żółtka od białek. Dać do wysokiego naczynia. Do żółtek dodawać stopniowo, powoli olej energicznie mieszając (najlepiej ręcznie). Na samym końcu dodać pozostałe składniki do smaku.
Przepis Justyny Kalemby

Zobacz też sprawdzone przepisy na Wielkanoc 2023