Aranżacja kuchni. Kicz czy nie? Triumfalny powrót makatki

W ostatnim czasie można zauważyć, że styl retro cieszy się coraz większą popularnością. Wraca moda na ubrania i biżuterię, nawiązujące i przypominające stylizacje sprzed kilkudziesięciu lat. W domach i mieszkaniach coraz częściej goszczą meble typu vintage, łączące w sobie dawne motywy z nowoczesnymi rozwiązaniami.

Taki wystrój wnętrz robi wrażenie; dom wygląda bardzo oryginalnie – nieco sentymentalnie, a jednocześnie designersko.

Makatka jest jednym z tych drobiazgów, które nadają charakteru aranżacji kuchni.

Ostatnie lata przyniosły nobilitację makatki. Kiedyś uważano je za kiczowaty przeżytek. Dziś doceniamy naiwny urok makatki i wdzięczną formę. Często ręcznie wyszywane, wzruszają niedoskonałością ręcznego haftu gospodyni, która starała się w ten skromny sposób upiększyć wnętrze kuchni. Niektórzy z nas pamiętają jeszcze makatki z babcinej kuchni.

Makatki kuchenne pojawiły się w domach ponad 100 lat temu, na przełomie XIX i XX wieku. Drukowane seryjnie lub haftowane na płótnie, jeszcze w latach 70. XX wieku stanowiły częsty element kuchennego wnętrza. Wieszano nad stołami, przy umywalkach i kącikach higienicznych, na ścianie przy piecu lub kuchni kaflowej, przy kuchennych szafkach.

Drukowane kupowano w sklepach, na jarmarkach, albo od obwoźnych sprzedawców. Niektóre przywożono z zagranicy.

Makatkę można uznać za jeden z pierwszych przejawów... kultury popularnej. Tak, tak: niemal identyczne makatki powstawały na terenie całej Europy, w różnych wersjach językowych. Wynikało to z rozwoju technologii, umożliwiającej powielanie wzorów zarówno na papierze, jak i na tkaninie oraz z ujednolicających się wzorców estetycznych.

Przygotowaniem haftowanych makatek zwykle zajmowały się młode dziewczęta i gospodynie. Wzory, powielane na płótnie, zdobywane od sąsiadek i przyjaciółek, często były modyfikowane, a następnie wyszywane niebieskimi, czerwonymi lub wielobarwnymi nićmi na białym płótnie.

Makatki pełniły także funkcję... edukacyjną. Zawierały mądrości ludowe, nawiązujące do pracy w kuchni, gospodarstwie domowym, przygotowywania i spożywania posiłków, utrzymania czystości i higieny: "Świeża woda zdrowia doda" czy "Czystość jest zaletą gosposi".

Makatki o tematyce religijnej były wyrazem pobożności: "Czuwaj nade mną o dobry Aniele, bo niebezpieczeństw grozi mi wiele".

Zdawały się być dewizą pani domu: "Dobra żona tym się chlubi, że gotuje co mąż lubi".

Dziś niektórzy namiętnie kolekcjonują makatki, inni traktują je jako oryginalny element aranżacji wnętrz. Nic nie stoi na przeszkodzie, by zrobić ją samemu.

Te oryginalne, odkupione od kolekcjonerów bądź na targach staroci, wymagają niekiedy drobnych napraw, ale nieodmiennie cieszą oko prostotą przekazu i wdziękiem minionego czasu.

Trwa okres lęgowy bocianów