Cerkiew w Powroźniku 10 lat temu została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Warto zobaczyć ten unikatowy zabytek

Cerkiew w Powroźniku w gminie Muszyna została najpewniej wybudowana przez Łemków. Świadczyć o tym może to, że jest budowlą zorientowaną, czyli zwróconą prezbiterium ku wschodowi. Takie obiekty są charakterystyczne dla środkowej i zachodniej części osadnictwa łemkowskiego.

Szacuje się, że cerkiew w Powroźniku została wybudowana w 1604 roku, o czym może świadczyć zachowana na jednej ze ścian świątyni inskrypcja „Mikola Kieroznicki An Dni 1604”. W niektórych źródłach można jednak znaleźć inną datę - 1643 r., która najprawdopodobniej wskazuje rok rozbudowy świątyni.

Cerkiew posiada trójdzielny układ, w którym znaleźć można: sanktuarium - prezbiterium, nawę - miejsce modlitwy mężczyzn, babiniec - miejsce modlitwy kobiet i kruchtę - przedsionek, który wkomponowany jest w wieżę. Do sanktuarium przylega zakrystia, ozdobiona cenną polichromią z 1607 roku i jest ono oddzielone od nawy ikonostasem. Ten pochodzi z I połowy XVIII w. U góry prezentowani są Apostołowie oraz medaliony z wizerunkami Proroków i Ojców Kościoła. Po bokach są obrazy świętych męczenników, a na dole sceny z życia św. Jakuba.

Co charakterystyczne dla łemkowskich cerkwi, także tej w Powroźniku, każda jej część zwieńczona jest oddzielnym dachem. Świątynia pokryta jest gontem. Oprócz ikonostasu cerkiew zdobi szereg ikon karpackich z XVII i XVIII wieku. Jest „Chrystus Nauczający”, „Matka Boża Hodigitria”, „Sąd Ostateczny” z 1623 r., „Prorok Aaron”, „Św. Jakub Młodszy Apostoł”, „Wniebowstąpienie Pańskie”, Pieta. Uwagę przykuwa ambona z I połowy XVIII w., ozdobiona wizerunkami Chrystusa Pantokratora i czterech Ewangelistów. Zachwyca polichromia wykonana farbami naturalnymi, która przedstawia tzw. Biblię Pauperum, czyli Pismo Święte dla tych, którzy 400 lat temu nie byli piśmienniczy.

Cerkiew od 1951 roku jest rzymskokatolickim kościołem. Parafię erygował w roku 1951 ks. biskup Jan Stepa. W 1965 roku cerkiew poddana została kompleksowej renowacji. Nowy blask zyskała zarówno zewnętrzna bryła świątyni, jak u jej wnętrze. Pracom konserwatorskim poddane zostały niemal wszystkie ikony, zabytkowe sprzęty oraz polichromie ścienne. Ten etap renowacji zabytku trwał aż 30 lat, bo od 1970 do 2000 roku. Dzięki temu najstarsza cerkiew w Karpatach mogła ubiegać się o wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Zabytek na prestiżową listę został wpisany w 2013 roku. Dzięki temu wzrosły jego walory turystyczne, ale także doszły nowe prawa. Obiekty, które znajdują się na liście UNSESCO w przypadku zagrożenia mogą liczyć na wsparcie np. finansowe z Funduszu Światowego Dziedzictwa, a także medialne, eksperckie, czy polityczne. Przykładem może być interwencja UNESCO w sprawie zmiany przebiegu autostrady w Egipcie, której pierwotna wersja mogła zagrozić piramidom w Gizie.

Warto dodać, że zabytkowa cerkiew w Powroźniku od 2019 roku jest jednym z najlepiej chronionych obiektów przed pożarem. Wszystko dzięki zainstalowanemu systemowi zraszającemu - fog.

Z roku na rok zabytek cieszy się coraz większą popularnością turystów. W 2022 r. odwiedziły go ponad 33 tys. osób, w tym 747 spoza granic Polski. Rok wcześniej cerkiew odwiedziło nieco ponad 30 tys. turystów, w tym 518 z zagranicy.

Zwiedzanie zabytkowej świątyni jest bezpłatne. O jej historii oraz dziełach, które ją zdobią opowiada jej opiekun, a zarazem przewodnik - Paweł Kącki. Można z nim się umówić na zwiedzanie grupowe. Wystarczy skontaktować się z nim dzwoniąc na numer: 508 866 402. Cerkiew jest otwarta dla turystów w wyznaczone dni i godziny, w zależności od pory roku.

Zwiedzanie od 1 kwietnia do 30 września:

• poniedziałek – tylko zwiedzanie grupowe po wcześniejszym uzgodnieniu
• wtorek-środa od 9:00 do 17:00
• czwartek-sobota od 9:00 do 18:00
• niedziela od 12:00 do 17:00
• od wtorku do soboty przerwa obiadowa od godz. 13:00 do 13:30

Zwiedzanie w październiku:

• poniedziałek i wtorek - tylko zwiedzanie grupowe po wcześniejszym uzgodnieniu
• środa od 9:00 do 17:00
• czwartek-sobota od 9:00 do 18:00
• niedziela od 12:00 do 17:00
• od wtorku do soboty przerwa obiadowa od godz. 13:00 do 13:30

Zwiedzanie od 1 listopada do 31 marca:

• poniedziałek - tylko zwiedzanie grupowe po wcześniejszym uzgodnieniu
• wtorek-sobota od 10:00 do 16:00
• niedziela od 11:00 do 16:00
• przerwa obiadowa od 13:00 do 14:00
• 1 listopada – nieczynne
• 2 listopada od 11:00 do 15:00

Zwiedzanie w okresie świąt Bożego Narodzenia:

• 24 grudnia (wigilia) - od 12:00 do 15:00
• 25 grudnia Boże Narodzenie – nieczynne
• 26 grudnia Drugi Dzień Świąt – nieczynne
• 1 stycznia Nowy Rok – nieczynne
• 6 stycznia Trzech Króli – nieczynne

Zwiedzanie w okresie Świąt Wielkanocnych:

• Wielki Czwartek od 9:00 do 15:00
• Wielki Piątek, Sobota Wielkanocna – nieczynne
• Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego – nieczynne
• Poniedziałek Wielkanocny od 12:00 do 16:00

Zwiedzanie w Weekend Majowy:

• 1 maja – od 9:00 do 17:00 od godz. 13:00 do 13:30 przerwa obiadowa
• 3 maja – od 12:00 do 17:00

Zwiedzanie w Boże Ciało i 15 Sierpnia:

• Od 12:00 do 17:00

Zobacz zdjęcia z cerkwi w Powroźniku:

Polska pierwsza w rankingu CNN