W cukierni Cattabriga przy pl. Mickiewicza w Andrychowie, by zjeść ciastko lub lody, trzeba mieć pracę i stałe zameldowanie. Tylko wtedy można dostać specjalną kartę klubową, która uprawnia do przebywania w lokalu i robienia w nim zakupów. Jego właściciel przyznaje ponadto, że nie przepada za Romami. Jedna romska rodzina została już raz wyproszona z cukierni, mimo że zapłaciła za zakupy. Segregacyjne zasady obowiązujące w cukierni to kolejna odsłona konfliktu polsko-romskiego, który toczy miasto od lat.
Kto może zostać członkiem klubu Cattabriga i przebywać w lokalu? - Trzeba mieć przez rok stałe zameldowanie i stałą pracę. Wówczas dostaje się specjalną kartę Cattabriga.pl - mówi Bogusław Witosiński, właściciel firmy. Dodaje, że takie zasady obowiązują w tym lokalu już od roku.Cattabriga to nie tylko sieć ciastkarni, cukierni i lodziarni, ale także zakład produkujący lody i ciastka na rynek krajowy i zagraniczny. Fima działa od 1978 roku. Siedzibę ma w Suchej Beskidzkiej, a w całej Małopolsce kilka lokali. Ale tylko do jednego z nich trzeba mieć kartę członkowską - tego przy pl. Mickiewicza.
Dlaczego? - Romowie nadal myją się w pobliskiej fontannie przed cukiernią i piją piwo na okolicznych ławkach - tłumaczy pan Piotr, mieszkaniec. - Pili wódkę, biesiadowali w środku. Ten lokal był zdewastowany...
Właściciel rok temu cukiernię odnowił. Przyznaje, że Romowie nie są pożądanymi klientami. W innym lokalu tej samej firmy, przy głównej ulicy Andrychowa - Krakowskiej, każdy może zjeść tyle ciastek i lodów ile zdoła i nikt go z lokalu nie wyprosi.
A to właśnie przydarzyło się rodzinie romskiej, kobiecie z dziećmi, przed dwoma tygodniami przy pl. Mickiewicza i to już po tym, jak klientka zapłaciła za towar.
- Ekspedientka zrobiła błąd, że sprzedała im lody i ciastka. Teraz, mimo że pracuje u nas już 14 lat, musi się wytłumaczyć - mówi właściciel firmy. Dodaje, że pracownica powinna zażądać karty członkowskiej. - Ja nie jestem rasistą. Gdyby okazało się, że ta pani spełnia nasze wymagania to natychmiast wydamy jej kartę - wyjaśnia Witosiński. Policja wyjaśnia, czy w tej sytuacji nie doszło do złamania prawa.
Działanie przedsiębiorcy oburza środowisko Romów. - To jest dyskryminacja, inaczej tego nie można nazwać - podkreśla Gerard Linder, prezes Małopolskiego Stowarzyszenia Romów Jamaro. - Jakbyśmy byli trędowaci. Ta kobieta z dziećmi zapłaciła za ciastka, a została wyproszona z lokalu przez ochronę - dodaje Linder i podkreśla, że w każdej narodowości znajdą się "niereformowalni" - i wśród Romów, i wśród Polaków.
- Nie można jednak wszystkich wrzucać do jednego wora. Nie podoba mi się to, co szef Cattabrigi zrobił. Niech ludzie porzucą nienawiść. Bądźmy otwarci i bardziej obiektywni - apeluje Linder.
Część z zapytanych przez nas andrychowian popiera jednak działania biznesmena. Jak twierdzą, lokali z lodami i ciastkami w mieście jest dość dużo i zawsze można pójść do innego.
- Po roku na bezrobociu to i tak nikt na te frykasy nie ma pieniędzy. Na chleb im nie starcza - mówi Jan Sordyl z Andrychowa. Niektórzy twierdzą jednak, że segregacja klientów jest niedopuszczalna. - To skandal. To co z tego, że ktoś jest bezrobotny? Poruszymy ten problem. Będziemy obradować na ten temat - mówi Czesław Rajda, szef powiatowego SLD.
Właściciel uważa, że prawo nie zabrania wprowadzania takiej formy selekcji. Gdyby jej elementem była narodowość, a oficjalnie nie jest, wtedy byłoby to sprzeczne z przepisami. Inne zdanie mają jednak eksperci.
- Jestem przeciwny wszelkiej selekcji klientów. To klient powinien decydować, gdzie i co chce kupić - uważa Daniel Trojak, szef Cechu Rzemiosł z Andrychowa. Jednak właściciel lokalu nie daje się przekonać. - My tylko chronimy matki z dziećmi. Chcemy żeby mogły w spokoju zjeść ciastka i lody - mówi Witosiński.
Reporterzy "Krakowskiej" weszli we wtorek do cukierni w towarzystwie Pawła Borowskiego, bezrobotnego. Lodów kupić nie zdołali. Nie mieli kart.
***
Eksperci komentują
Prof. dr hab. Marek Chmaj, prawnik
Według Konstytucji wszyscy jesteśmy równi wobec prawa.
Jeżeli tworzymy jakiś klub, mamy prawo określić, kto do niego będzie należał, ale ta selekcja nie może opierać się na dyskryminacji ze względu na rasę, pochodzenie czy religię. Brak pozwolenia na członkostwo w klubie dla osób bezrobotnych także jest niedozwolone. To jest klasyczny przykład nieudolnej dyskryminacji.
Prof. Jan Hartman, filozof i bioetyk
Osoby lepiej wykształcone mają świadomość, jakie niebezpieczeństwa są związane z dyskryminacją na tle chociażby rasowym. Jeżeli w sposób rasistowski zachowuje się człowiek prosty, który spontanicznie bierze udział w konflikcie, jego wina jest mniejsza. Nie ma on świadomości etycznej, która wyraża się we wrażliwości na dyskryminację. Dlatego musimy być ostrożni z potępianiem kogokolwiek.
Magdalena Pocheć, Fundacja Batorego
Taka sytuacja jest niedemokratyczna i niedopuszczalna w świetle prawa.
To jest zapisane w dyrektywach Unii Europejskiej o równym traktowaniu, które Polska wdrożyła. Im większe jest przyzwolenie na takie zachowania, tym bardziej może to eskalować w stronę przemocy fizycznej. Sprawa robi się poważna, dlatego oczekiwałabym jakiegoś wyrazu sprzeciwu ze strony władz miasta. Mam nadzieję, że właściciel cukierni zmieni zdanie.
Napisz do autora:
[email protected]
WEŹ UDZIAŁ W QUIZIE "CO TY WIESZ O SĘDZIOWANIU?"
"Gazeta Krakowska" na Twitterze i Google+
Artykuły, za które warto zapłacić! Sprawdź i przeczytaj
Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!
