Cukrzyca może zabić

Co to jest cukrzyca?

Cukrzyca to grupa schorzeń metabolicznych, które charakteryzują się hiperglikemią, czyli podwyższonym poziomem cukru we krwi. To z kolei wiąże się z niewydolnością narządów. Powikłania mogą dotyczyć oczu, nerek, naczyń krwionośnych...

Mamy dwa typy cukrzycy.

Tak. Najczęściej występuje cukrzyca typu II, która polega na zmniejszonej wrażliwości tkanek na insulinę. Stan nazywany insulinoopornością wymaga nadmiernej produkcji insuliny przez organizm. W dalszym przebiegu choroby dochodzi do wyczerpania komórek beta trzustki, które są odpowiedzialne właśnie za produkcję tego związku. Natomiast rzadsza odmiana cukrzycy, czyli typu I, polega na pierwotnym niedostatecznym wydzielaniu insuliny przy zachowaniu wrażliwości tkanek na ten hormon.

Któryś z tych typów jest niebezpieczniejszy?

Pacjenci zazwyczaj myślą, że typ I jest niebezpieczny, ale tak naprawdę więcej złego może wyrządzić cukrzyca typu II. A to dlatego, że zazwyczaj ma ona charakter skryty, jej wczesne objawy nie są silne. Zwiększona senność, brak koncentracji, bóle głowy, pogorszenie zdolności widzenia – takie symptomy pacjenci tłumaczą przepracowaniem, zmianą pogody, stresem. Przez to trafiają do lekarza późno, kiedy cukrzyca już jest w rozwiniętym stadium i pojawiają się powikłania. W rezultacie cukrzyca typu II jest poważniejsza.

To w takim razie czym objawia się cukrzyca typu I?

Ona występuje przede wszystkim u małych dzieci i młodzieży, objawy rozwijają się szybko i dzięki temu rodzice łatwo mogą je zauważyć. Taki pacjent nie produkuje własnej insuliny, więc metabolizm ustaje. Cukrzyca typu I bardzo gwałtownie się rozwija.

Jak wygląda leczenie cukrzycy?

Jeśli cukrzycę wykryjemy we wczesnym etapie, możemy ją leczyć przez zmianę trybu życia i odżywiania, zwiększenie aktywności fizycznej, a także dodanie leków doustnych np. metforminy, które zazwyczaj na tym pierwszym etapie są wystarczające. Teraz każdy pacjent może mieć przy sobie glukometr, żeby na bieżąco kontrolować poziom cukru. Jeśli ktoś sam się pilnuje, odpowiednio odżywia i zwiększa aktywność fizyczną, możemy ten łagodny stan utrzymać dość długo.

Ale zwykle po kilku latach trzeba rozszerzyć leczenie, włączyć pochodne sulfonylomocznika lub nowsze leki inkretynowe, które wyrównują metabolizm, przyczyniają się do zmniejszenia ciężaru ciała. Pomagają uniknąć niedocukrzenia – stanu, który wiąże się z zaburzeniami rytmu serca, udarami, wywołaniem ostrej postaci choroby wieńcowej. Niestety, te leki nie są refundowane. Ostatnim etapem leczenia jest włączenie insuliny.

Cukrzycę da się wyleczyć w stu procentach?

Na samym początku, kiedy mamy do czynienia z pacjentem ze stanem przedcukrzycowym, wystarczy zmiana stylu życia i dołączenie leku – dzięki temu jesteśmy w stanie zahamować rozwój cukrzycy. Ale to jest jedynie wstęp. Jeśli choroba się rozwinie, nie możemy się jej pozbyć w stu procentach.

Jest jakaś grupa ryzyka? Kto choruje najczęściej?

Szczególną grupę ryzyka stanowią osoby, które przekroczyły 45. rok życia, a także te z nadwagą, nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami gospodarki lipidowej, z chorobami sercowo-naczyniowymi. Narażeni są również ci, którzy mają w rodzinie chorych na cukrzycę, kobiety z przebytą cukrzycą ciążową, matki, które rodziły duże dzieci, czyli te ważące ponad 4 kg.

Jak powinna wyglądać dieta cukrzyka?

W zasadzie cukrzyk może jeść to samo, co zdrowy. Powinien tylko unikać dużych porcji, jeść regularnie. Do każdego posiłku powinny być dostarczane warzywa. Cukrzycy nie mogą jeść zbyt dużo mięs czerwonych, tłuszczów zwierzęcych, pokarmów mącznych i nadmiernej ilości węglowodanów. Polecane są ryby morskie, bogate w nienasycone tłuszcze.

Alkohol jest zakazany?

Jeśli zachowa się umiar i co jakiś czas sięgnie się po lampkę wina, nic się nie stanie.

Na co powinni uważać cukrzycy?

Po pierwsze – na zadbanie o aktywność fizyczną. Trzeba się ruszać, żeby zapobiegać otyłości, która jest czynnikiem ryzyka. Po drugie – spożywanie odpowiednich pokarmów i w odpowiednich ilościach. To dotyczy zarówno cukrzyków, jak i osób, które chcą się przed tą chorobą ustrzec.

Chorzy muszą też uważać na stopę cukrzycową...

Tak. Stopa cukrzycowa jest poważnym powikłaniem, które może prowadzić nawet do amputacji. Dlatego tak istotna jest odpowiednia higiena stóp, sprawdzanie, czy na skórze nie pojawia się nic niepokojącego. Ważne jest obuwie – powinno być miękkie i dobrze wyprofilowane. Pacjent nie powinien chodzić boso, bo początkowe stadium stopy cukrzycowej powoduje zaburzenia czucia, przez co taka osoba może łatwo się zranić. Stopy trzeba kontrolować przy każdej wizycie u lekarza.

Ostatnio o cukrzycy zrobiło się głośno po śmierci dziennikarza Roberta Leszczyńskiego. Mówi się, że zmarł na niewykrytą cukrzycę. To możliwe?

To jest właśnie problem z cukrzycą – objawy są niezauważalne, przecież mało kto przejmuje się sennością czy nadmiernym pragnieniem. Szacuje się, że w Polsce jest ok. 3 milionów cukrzyków, z czego 1/3 nie wie, że ma tę chorobę. Nie poddaje się leczeniu, a potem pojawiają się powikłania, które mogą być nieodwracalne, a nawet doprowadzić do śmierci.