Ekotransformacja Małopolski. Zamiast węgla, mają być farmy fotowoltaiczne i wiatrowe, m.in. w Małopolsce Zachodniej

FLESZ - Nowa szczepionka położy kres pandemii?

Współpraca Tauronu i samorządu województwa małopolskiego zakłada realizację projektu zintegrowanego Life Małopolska - "Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii dla województwa małopolskiego".

- Aktualnie Fundusz Sprawiedliwej Transformacji przewiduje dla Polski kwotę ponad 3,5 mld euro. Ważne jest, aby pozyskać dla Małopolski możliwie najwięcej środków z tej puli. Wierzę, że współpraca z Tauronem mocno się temu przysłuży

– powiedział marszałek Witold Kozłowski.

Tauron dostarcza energię w południowej części Polski, w tym w Małopolsce, gdzie ma m.in. zakłady górnicze Janina w Libiążu i Brzeszcze oraz elektrownię Siersza w Trzebinii.

- Przekształcenie rynku energetycznego bez kosztów społecznych to jedno z największych wyzwań, przed jakimi stoi dziś Małopolska – mówił wicemarszałek Tomasz Urynowicz, pełnomocnik ds. Sprawiedliwej Transformacji. – Potrzebne są nam większe ambicje środowiskowe, ale również większa dyspozycja środków, m.in. na nowoczesne inwestycje czy szkolenia zawodowe. To wielki projekt do realizacji na najbliższe lata, żeby przygotować samorządy do zmian wynikających z transformacji klimatycznej – mówił Urynowicz.

Zamiast węgla, inwestycje w farmy wiatrowe i fotowoltaikę

Na razie brak jednak szczegółów, jak ma wyglądać ekotransformacja w Małopolsce. Nieco światła rzucił wiceprezes Tauronu Jerzy Topolski, ale bez większych konkretów.

- Tauron podlega transformacji energetycznej. Zielony zwrot trwa od 2019 r. Małopolska Zachodnia, z racji posiadanych tam naszych aktywów węglowych, będzie podlegać tej transformacji. Będziemy inwestować w źródła odnawialne w miejsce węglowych. Będziemy inwestować w fotowoltaikę i energię wiatrową – przekonywał Topolski.

Dość niespodziewanie brzmią słowa o energetyce wiatrowej w kontekście ustawy, uchwalonej już przez rząd PiS, z 2016 r., która nazywana jest "antywiatrakową". Gdy ja uchwalono, ówczesny dyrektor departamentu energii odnawialnej w resorcie energii Andrzej Kaźmierski (w nowej kadencji takiego resortu już nie ma) mówił w 2017 r., że ustawa "przerwała szaleństwo tworzenia projektów wiatrakowych na każdym wolnym terenie w Polsce".

Realnie ustawa doprowadziła jednak do tego, że zahamowała rozwój energetyki wiatrowej. W dokumencie rządowym "Polityka energetyczna Polski do 2040 roku" zapisano, że wiatraki na lądzie będą wygaszane, a w zamian pojawią się farmy wiatrowe na morzu. Teraz coraz częściej słychać jednak, że ustawa będzie zmieniana.

Wiceprezes Topolski na nasze pytanie o farmy wiatrowe i ustawę odparł, że ta faktycznie nie pozwala przeznaczać nowych terenów pod wiatraki, ale pewne lokalizacje dopuszcza. - Będziemy jako Taruon korzystać z zasobów, które są już dostępne. Będziemy szukać terenów w naszym rejonie. Są też pomysły na zmianę ustawy. Jeśli ta nawet się nie zmieni, to planujemy w Małopolsce budowę farm fotowoltaicznych – odparł Topolski.

Małopolska Zachodnia miejscem transformacji energetycznej. Zamiast kopalni będą OZE?

Czy zatem możliwe jest wygaszenie zakładów wydobywczych w Brzeszczach i Libiążu i zastąpienie ich nowymi instalacjami OZE? Władze Tauronu odparły, że za wcześnie jest na takie deklaracje. Zasłaniano się też konkurencją.

- W ciągu najbliższych 10 lat przewidujemy największy wzrost inwestycji OZE. Nie chcemy wskazać jednak konkretnej lokalizacji, bo wiele firm ubiega się o dobre lokalizacje dla instalacji OZE – stwierdził Topolski.

Z kolei Tomasz Urynowicz zwrócił uwagę, że dopiero podpisane porozumienie otwiera drogę do zmian energetycznych w regionie.

- Nasze zadanie w stworzeniu dojścia do neutralności klimatycznej zakłada współpracę z samorządami, np. w kwestii lokalizacji farm i wiatraków, aby takie tereny były uwzględniane chociażby w planach zagospodarowania przestrzennego. Na pytania, ile OZE dadzą nam energii, powiemy dopiero na końcu naszej pracy – stwierdził Urynowicz.

Małopolska na drodze do transformacji energetycznej

W październiku 2019 r. Małopolska rozpoczęła realizację projektu START, w ramach którego eksperci unijnej Platformy Regionów Węglowych w Transformacji pomagają w wypracowaniu projektów pilotażowych łagodzących skutki społeczno–gospodarczej transformacji energetycznej w zachodniej części województwa.

W styczniu 2020 r. województwo dołączyło do Platformy Regionów Węglowych w Transformacji. Prowadzony jest również dialog ze stroną rządową i Komisja Europejską o włączenie Małopolski do wsparcia ze środków Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Przy Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego został powołany interdyscyplinarny zespół do przygotowywania Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji, a do współpracy zaproszono 37 instytucji ze świata nauki, biznesu, administracji oraz organizacji pozarządowych.

Wśród nich ważną rolę odegra Tauron, którego przedstawiciele przekazali informacje nt. wstępnych planów transformacji spółek w ramach Grupy Taurn w Małopolsce w perspektywie 2030 roku. Plany te stanowiły podstawę do negocjacji ze stroną rządową i Komisją Europejską ws. umożliwienia regionowi korzystanie ze środków Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Dziś Małopolska wymieniana jest, jako jedno z sześciu polskich województw, które mogą ubiegać się o wsparcie z Funduszu.