Pajdonomos w Sparcie

W Sparcie powołano wysoki rangą urząd pajdonomosa. Sprawująca go osoba odpowiadała za wychowanie dzieci i młodzieży. Głównym celem edukacji było podnoszenie kondycji fizycznej młodych Spartan oraz przygotowanie ich do roli żołnierza. Za zaniedbania w tym obszarze wychowania obywatelom Sparty groziły surowe kary.

S. Wołoszyn, Nauczyciel – przegląd historycznych funkcji, w: Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Warszawa 1997

Greccy mentorzy

Za czasów Homera (VIII w. p.n.e.) w Grecji nie było szkół państwowych, a dzieci przeważnie pobierały nauki w domach. Zamożniejsze rodziny opłacały prywatnych nauczycieli.


T. R. Martin, Starożytna Grecja. Od czasów prehistorycznych do okresu hellenistycznego, Warszawa 1998

Za czasów Aleksandra Wielkiego (Aleksandra III Macedońskiego) greccy chłopcy z zamożniejszych rodzin mieli mentorów (opiekunów). Towarzyszyli im w sympozjach - spotkaniach, podczas których dysputy filozoficzne łączono z biesiadowaniem. W relacjach między nauczycielem a uczniem dopuszczano miłość homoseksualną. Starszy partner, mentor młodszego, był nazywany erastesem („miłośnikiem”), a młodszy - eromenosem („oblubieńcem”). Wśród słynnych mentorów warto wymienić Arystotelesa (384-322 p.n.e.), który przez osiem lat uczył Aleksandra Wielkiego (356-323 p.n.e.).

T. R. Martin, Starożytna Grecja. Od czasów prehistorycznych do okresu hellenistycznego, Warszawa 1998

Pedagodzy

W starożytnej Grecji poeci i filozofowie byli wzorem do naśladowania dla nauczycieli. Gdy zaczęły powstawać pierwsze szkoły, ich finansowaniem zajmowali się mecenasi – dobroczyńcy noszący tytuł euergetesa. Dzieci wolnych ateńczyków chodziły do szkoły od 7. roku życia. Były do niej odprowadzane przez niewolników zwanych pedagogami.


Źródło: I. Szybiak, Z dziejów szkoły, w: Sztuka nauczania. Szkoła, red. K. Konarzewski, Warszawa 1991