Kraków i Małopolska: ponure nastroje przedsiębiorców, rekordowy pesymizm w hotelach i gastronomii, zaskakujący fatalizm informatyków

Analitycy Głównego Urzędu Statystycznego starają się przewidzieć rozwój sytuacji w małopolskiej gospodarce nie tylko w oparciu o dane o produkcji, sprzedaży czy zatrudnieniu, ale też na podstawie ocen formułowanych przez przedsiębiorców. Dotyczą one sytuacji bieżącej, ale też oczekiwań, czyli prognoz na kolejny miesiąc. Listopad 2020 r. przejdzie do historii jako jeden z najtrudniejszych w dziejach: we wszystkich obserwowanych branżach doszło do dalszego pogorszenia diagnoz i prognoz.

Hotele i restauracje w Krakowie i Małopolsce: prawie wszyscy są tu pesymistami

Najsilniejsze tąpnięcie – o 38 p. proc. w porównaniu z październikiem – odnotowano, co nie dziwi, w zakwaterowaniu i w gastronomii. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury (równy zeru, gdy odsetek ocen negatywnych równy jest odsetkowi ocen pozytywnych) wyniósł tu… minus 75,8 proc., a w zakresie samych prognoz na przyszłość – minus 97,2; wyjaśnijmy, że najczarniejszą możliwą oceną byłoby minus 100 – wtedy wszyscy badani byliby pesymistami.

Owe 75,8 proc. to wprawdzie ciągle nieco lepiej niż w tragicznym kwietniu 2020, ale zdecydowanie gorzej niż w okresie letniego poluzowania ograniczeń i gospodarczego odbicia. Nastroje (diagnozy) grudniowe nie będą w tych branżach zapewne lepsze, nieznacznie mogą się natomiast poprawić prognozy na kolejne miesiące. Ma to związek z zapowiadanymi przez rządy masowymi szczepieniami. Część przedsiębiorców odzyskuje nadzieję, że doprowadzi to wiosną 2021 (wczesną, późną?) do zniesienia ograniczeń.

Objawy koronawirusa w Małopolsce: Co dziesiąta firma nie przeżyje do końca grudnia?

Czas trwania restrykcji ma coraz większe znaczenie dla najbardziej sponiewieranych przez kryzys. Od kilku miesięcy GUS pyta przedsiębiorców o to, jak długo ich firma jest w stanie przetrwać w sytuacji, gdyby „bieżące działania i ograniczenia powzięte w celu zwalczania koronawirusa przez władze państwowe w Polsce (ale także wynikające z działań innych krajów, np. w zakresie ruchu granicznego) utrzymywałyby się przez dłuższy czas”.

W listopadzie 5,8 proc. małopolskich firm z sektora usług i 4,3 proc. z sektora handlu detalicznego wyznało, że jest w stanie przetrwać „mniej niż miesiąc”, a to świadczy już o prawdziwej katastrofie. Odpowiedź „około miesiąca” wybrało prawie 15 proc. firm budowlanych, 9,3 proc. firm zajmujących się przetwórstwem przemysłowym, 5,8 przedsiębiorstw usługowych i 5,4 proc. działających w handlu detalicznym. Najczęściej przedsiębiorcy z naszego regionu wskazali wariant: „od 2 do 3 miesięcy”. Do tej grupy zalicza się 44 proc. firm hurtowych, 42 proc. budowlanych i 36 proc. usługowych.

Uspokajać może relatywnie duży odsetek firm deklarujących możliwość przetrwania przez dłużej niż pół roku. Odpowiedź taką wskazało 45 proc. firm przetwórstwa przemysłowego i minimalnie mniej hurtowni, a także prawie jedna trzecia firm usługowych. Ale w budownictwie takie przedsiębiorstwa stanowią już tylko 22 proc., a w handlu detalicznym – 17,7 proc. Widać więc, w których branżach wsparcie z zewnątrz (w postaci nowych tarcz antykryzysowych) jest nie tylko konieczne, ale i pilne.

Koronawirus w Małopolsce: obostrzenia i pesymizm… informatyków

Trzeba przy tym zauważyć, że także w branżach postrzeganych dotąd jako mniej dotknięte kryzysem pogarszają się nastroje, a z nimi – prognozy na przyszłość. Np. w małopolskim budownictwie przewaga tych, którzy negatywnie oceniają aktualną sytuację swych firm, nad tymi, którzy oceniają ją dobrze, jest relatywnie niewielka – wskaźnik koniunktury wynosi tu minus 10. Ale przy pytaniu o perspektywy firmy w najbliższym miesiącu odsetek pesymistów gwałtownie rośnie – w efekcie wskaźnik koniunktury spada tu aż do minus 32,6 proc. Czyli, mówiąc najprościej, przedsiębiorcy uważają, że „dziś jest jeszcze jako tako, ale jutro będzie zdecydowanie gorzej”.

Jeszcze wyraźniej widać to w handlu detalicznym: tu wskaźnik dla obecnej sytuacji wyniósł minus 13, zaś prognoza na grudzień – minus 46,6! W zakwaterowaniu i gastronomii przedsiębiorcy spodziewali się przejścia od stanu katastrofy (minus 75,8 w listopadzie) do stanu totalnej klęski (prognoza na grudzień: minus 97,2).

Co ciekawe, nawet w informacji i komunikacji – czyli sektorze postrzeganym jako zyskujący w pandemii – mimo pozytywnej oceny aktualnej sytuacji (wskaźnik plus 9,9) prognozy na przyszłość okazały się pesymistyczne (wskaźnik minus 12,4). Na podobną skalę GUS zaobserwował to w przetwórstwie przemysłowym (bieżące oceny na lekkim plusie, a prognozy – minus 26).

Czy ten – powszechny już – listopadowy pesymizm wynikał z trzeźwej oceny sytuacji czy też z przesadnych obaw – przekonamy się wkrótce. Wiele zależy tu nie tylko od umiejętności samych przedsiębiorców i zachowań ich klientów, ale też od tempa uruchomienia i skuteczności kolejnych form pomocy dla firm, kierowanej tym razem do konkretnych branż.