Kraków. Miasto nie chce zapłacić, umowę zawarto "na gębę"

Pomnik Grunwaldzki na pl. Matejki został odnowiony w czerwcu ubiegłego roku. Urzędnicy chwalili się sukcesem i wykorzystaniem nowatorskiej metody czyszczenia rzeźba orzeszkami arachidowymi. Problem w tym, że rozlatywały się spoiny monumentu. Trzeba było je wymienić. Wykonawca prac zrobił to, aby inwestycja nie zaliczyła poślizgu i była gotowa przed Światowymi Dniami Młodzieży. Minęło dziewięć miesięcy, a firma Amar Konserwacja Zabytków i Dzieł Sztuki, główny wykonawca, do dziś nie otrzymała całej zapłaty.

Nie chcą zapłacić

Dodatkowe prace oszacowano na ok. 70 tys. zł. Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu, potwierdza, że tyle kosztowały, ale z płaceniem ma problem.

- Nasi prawnicy sprawdzają, czy są podstawy do zapłacenia tych pieniędzy. Sprawa została skierowana do dokładnej analizy - mówi Michał Pyclik, rzecznik ZIKiT. Wszystko dlatego, że na wymianę spoin w pomniku nie podpisano umowy, co powinno być standardem, skoro zleca coś miejska jednostka. Właścicielka firmy Amar zapewnia jednak, że zgoda ze strony ZIKiT była, tyle że słowna. Prosiła o sporządzenie dokumentu, ale bezskutecznie. Mogła przerwać prace, jednak kontynuowała je dla dobra miasta.

Umowa tylko „na gębę”

W lutym 2016 r. ZIKiT zawarł umowę z firmą Amar, na odnowienie pomnika. Prace zostały rozpoczęte w połowie kwietnia, tak aby zdążyć przed ŚDM. Kosztorys opiewał na 153 tys. zł. W trakcie oględzin okazało się jednak, że o wiele większa niż zakładano wcześniej ilość spoin wymaga wymiany, a nie jedynie przeglądu. Co za tym idzie - zwiększyły się koszty.
Wykonawca twierdzi, że nie było to wcześniej możliwe do stwierdzenia. Problem zgłoszono do ZIKiT, przygotowano też nowy kosztorys. Powołano wtedy komisję konserwatorską. Rzeczoznawca z Ministerstwa Kultury Elżbieta Nosek przyznała, że część spoin była rozkruszona i nie nadawała się do użytku, dlatego należało je wymienić.
W notatce służbowej komisja, w której był także przedstawiciel ZIKiT, zleciła wymianę zniszczonych elementów. Zasugerowała, by wykonała to ta sama firma.

Na spotkaniu z jednym z kierowników ZIKiT ustalano jak wycena powinna zostać przygotowana. Gotowe dokumenty wykonawca dostarczył do ZIKiT w maju 2016 roku. Wycena prac do odrębnej umowy wyniosła ok. 70 tys. zł.
Sprawa była w toku, prace trwały. Przy ustnej aprobacie urzędników zaczęto wymianę spoin. Pisemnej zgody nie było, i nie ma, do dzisiaj. Choć jeden z inspektorów ZIKiT miał zapewniać właścicielkę firmy Amar, że umowa lada dzień będzie gotowa. Firma, mimo, że nie otrzymała umowy, kontynuowała pracę przy pomniku. Mogła je oczywiście przerwać i zaczekać na dokumenty, ale to zaburzyłoby harmonogram prac, a przecież trzeba było zdążyć przed ŚDM.

Pomnik gotowy

28 czerwca pomnik został oddany. A ZIKiT chętnie chwalił się, że na taką odnowę monument na pl. Matejki czekał 40 lat, a teraz odzyskał dawny blask.

„Prace przebiegały zgodnie z programem konserwatorskim, pomnik został oczyszczony i zabezpieczony przed zabrudzeniem na długi okres czasu. Wygląda teraz pięknie i na miarę reprezentatywnego miejsca, w którym stoi” - mówiła wtedy dr Elżbieta Nosek, specjalista ds. konserwacji metalu.

Umowy, ani pieniędzy, nadal nie było. Właścicielka firmy Amar wielokrotnie miała upominać się o nią w ZIKiT. Miała być wtedy zapewniana, że sprawa jest w toku i ma się „nie denerwować”.

W październiku otrzymała pismo o „negatywnej decyzji Dyrektora Naczelnego w sprawie pokrycia kosztów wykonanych prac w zakresie wymiany spoin.” Odwołała się od niej w grudniu, jednak dyrektor ZIKiT zdania nie zmienił.

- Sprawa nie jest typowa, dlatego przed odpowiedzią na pytanie, jaki będzie miała finał, musimy sprawdzić, jakie finały są możliwe z prawnego i finansowego punktu widzenia - powiedział nam wczoraj Michał Pyclik, rzecznik ZIKiT. To jedyna odpowiedź, jaką uzyskaliśmy w tej sprawie, choć 10 dni temu zapytaliśmy m.in. dlaczego umowa nie została sporządzona i czy firma otrzyma całe wynagrodzenie. Rzecznik zapewnił nas wczoraj, że odpowiedzi udzieli, ale dopiero z początkiem przyszłego tygodnia. Dziwić może fakt, że urzędnicy nie wyrobili sobie stanowiska w tej sprawie, choć mieli na to czas od lipca ubiegłego roku.

Odnowienie pomnika zostało zalecone przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Kompleksowa odnowa objęła oczyszczenie kamienia, jak i metalu. Figury i elementy z brązu najpierw zostały odkurzone pędzlami, potem oczyszczone parą wodną, a następnie - pod ciśnieniem - sproszkowanymi i odtłuszczonymi łupinami orzechów arachidowych.

Właścicielka firmy Amar nie chce komentować całej spraw, bo ma nadzieję, że zostanie wyjaśniona i dobrze się skończy. Możliwe, że liczy też na kolejne zlecenia od miasta.

Teraz Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu ogłosił przetarg na odnowę innego zabytku - pomnika Adama Mickiewicza. Do końca czerwca mają zakończyć się prace konserwatorskie. Najważniejszym zadaniem będzie oczyszczenie zabrudzonych elementów kamiennych i figur z brązu, prawdopodobnie znowu za pomocą sproszkowanych łupin orzechów arachidowych, jak w przypadku pomnika Grunwaldzkiego. Wykonawca nie został jeszcze wyłoniony.