Spis treści
Bywa, że sytuacja zdrowotna w wyniku choroby albo wypadku nie pozwala rolnikowi na dalszą pracę, a Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego po wydaniu orzeczenia wypłaca rentę. Czy w takiej sytuacji rencista może dalej formalnie prowadzić gospodarstwo?
Projekt zmian w przyznawaniu renty rolniczej
Minister rolnictwa i rozwoju wsi Anna Gembicka zaprezentowała 1 grudnia 2023 r. priorytetowe działania w zakresie systemowych rozwiązań dla rolnictwa. Wśród 8 pomysłów znalazł się dotyczący ubezpieczenia społecznego rolników. Zaproponowane rozwiązania zakładają:
- dywersyfikację źródeł dochodu w rolnictwie dzięki możliwości: łączenia pracy w rolnictwie z pracą na etacie (do 3/4) i zwiększenia skali pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez rolnika;
- wypłatę renty rolniczej w pełnej wysokości bez konieczności zaprzestawania działalności rolniczej prowadzonej wspólnie ze współmałżonkiem emerytem.
– Wprowadzenie tych rozwiązań wpłynie znacząco na wsparcie dochodów gospodarstw rolnych, a tym samym przyczyni się do wyrównania szans rozwojowych, ekonomicznych i społecznych – podkreślił podczas konferencji prasowej poseł Jarosław Sachajko.
Poniżej przedstawiamy aktualnie obowiązujące zasady w zakresie renty z KRUS.
Renta z KRUS składa się z 2 części. Znaczenie ma prowadzenie gospodarstwa
KRUS informuje, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023 r. poz. 208 ze zm.), renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy składa się z:
- części składkowej
- oraz części uzupełniającej.
W 2022 roku średnio miesięcznie rentę z tytułu niezdolności do pracy otrzymywało blisko 180 tys. osób, w tym wypadkowe prawie 12 tys. osób.
– Część składkowa świadczenia wypłacana jest w każdej sytuacji, natomiast wypłata części uzupełniającej ulega zawieszaniu na zasadach określonych w art. 28 ust. 2-8 ustawy (tj. w całości, w 50% lub w 25%), jeżeli rencista nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej – wyjaśnia Teresa O’Neill, wicedyrektor i rzecznik prasowy KRUS.
Renta rolnicza a zaprzestanie działalności oraz wyjątek
Rzecznik dodaje, że wyjątek stanowią przypadki, w których rencista prowadzi działalność rolniczą z małżonkiem podlegającym ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy (art. 28 ust. 11 ustawy). W takiej sytuacji renta rolnicza (czyli. zarówno część składkowa, jak i część uzupełniająca) wypłacana jest w pełnej wysokości.
Dalej Teresa O’Neill wyjaśnia:
– W myśl art. 28 ust. 4 ustawy uznaje się, że rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym (tj. o łącznej pow. przekraczającej 1 ha fizyczny lub 1 ha przeliczeniowy) i nie prowadzi działu specjalnego, nie uwzględniając gruntów wydzierżawionych, na podstawie umowy pisemnej zawartej – w przypadku renty stałej – co najmniej na 10 lat, a w przypadku renty okresowej – na okres wskazany w decyzji Prezesa Kasy o przyznaniu tej renty, której zawarcie potwierdził wójt, właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotu dzierżawy, osobie niebędącej:
- a) małżonkiem rencisty,
- b) osobą pozostającą z rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym,
- c) małżonkiem osoby, o której mowa w lit. b.
Zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej może być dokonane na podstawie dowolnej, dopuszczalnej prawem umowy np.
- darowizny,
- sprzedaży lub
- o dożywocie,
sporządzonej w formie aktu notarialnego oraz przenoszącej własność i posiadanie gospodarstwa rolnego na pełnoletnią osobę lub poprzez wydzierżawienie gospodarstwa rolnego osobie pełnoletniej na podstawie umowy pisemnej na warunkach określonych w wyżej cytowanym art. 28 ust. 4 ustawy.
Czy gospodarstwo można wydzierżawić córce albo synowi?
Jest taka możliwość, choć pod pewnym warunkiem.
– Ustawa dopuszcza możliwość zawarcia umowy dzierżawy z dzieckiem (własnym, drugiego małżonka, przysposobionym) lub małżonkiem dziecka (synową, zięciem) albo wnukiem – przy czym ww. osoby nie mogą pozostawać z rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym – podaje nam przedstawicielka KRUS.
Zatem rentę rolniczą w pełnej wysokości osoba ubezpieczona w KRUS może otrzymać w przypadku prowadzenia działalności rolniczej z małżonkiem podlegającym rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy lub po zaprzestaniu prowadzenia działalności rolniczej.
Kiedy rolnik może przejść na emeryturę? Jaki jest obowiązujący wiek emerytalny i ile lat trzeba opłacać wcześniej składki? Ile wynosi emerytura wypłacana przez KRUS? Odpowiadamy na najważniejsze pytania dotyczące świadczenia emerytalnego.
Jaki jest wiek emerytalny dla rolników?
Emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu rolnikowi oraz domownikowi, gdy osiągnął wiek emerytalny, który od 1 października 2017 r. wynosi 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny.
Przez ile lat trzeba opłacać składki KRUS, żeby dostać emeryturę?
Poza wiekiem emerytalnym, drugim warunkiem, który trzeba spełniać, by przejść na emeryturę KRUS, jest czas płacenia składek. Emeryturę może otrzymać osoba, która podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat. Okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu to okres ubezpieczenia społecznego rolników począwszy od 1 stycznia 1991 r.
Czy emerytura przysługuje z „automatu"? Czy trzeba złożyć wniosek?
Emerytura jest przyznawana na wniosek. KRUS wyjaśnia, że zgodnie z ustawą z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników prawo do świadczeń z ubezpieczenia ustala się na wniosek osoby zainteresowanej albo innej osoby mającej interes prawny w ustaleniu tego prawa (np. przez pełnomocnika).
Czy rolnik musi przestać prowadzić gospodarstwo, żeby przejść na emeryturę?
Już nie. Zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej nie jest już warunkiem koniecznym do wypłaty części uzupełniającej emerytury rolniczej. 15 czerwca 2022 r. weszła w życie ustawa z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Producenci rolni zyskali prawo do wypłaty emerytury rolniczej w pełnej wysokości bez konieczności zbywania gospodarstwa rolnego.
Rolnicy mogą pracować i jednocześnie otrzymywać swoją emeryturę rolniczą, tak samo, jak dzieje się to w przypadku emerytów pobierających świadczenie z ZUS.
